Na czym polegają krótkotrwałe napady padaczkowe u małych dzieci?
- Niektóre dzieci doświadczają krótkotrwałych, nawracających napadów padaczkowych z różnego rodzaju zaburzeniami świadomości.
- Takie napady mogą w niektórych przypadkach być dramatyczne i przerażające dla rodziców i innych bliskich.
- W większości przypadków są
toniegroźnenieszkodliweizjawiskanie stanowią zagrożenia życia, ale ważne jest, aby wykluczyć padaczkę lub inne możliwe poważne chorobyfizyczne.
Częstotliwostość występowania
ZjawiskoWystępujątodośćnie jest rzadkieczęsto u dzieci, zwłaszcza tych w wieku przedszkolnym.- Około jedna trzecia wszystkich nagłych interwencji medycznych u dzieci jest spowodowana utratą przytomności lub napadem drgawkowym.
Przyczyny
Najczęstsze przyczyny
- Utrata przytomności
- Może występować nawet u 20–50% dzieci (0–20 lat).
- Drgawki gorączkowe
- Występują u około 3% wszystkich dzieci w wieku od
½6. miesiąca życia do 4 lat. NapadZwykledrgawkowysą to napady drgawek związane z gorączką w przebiegu infekcji.
- Występują u około 3% wszystkich dzieci w wieku od
- Napady afektywne
NapadyToafektywnenapady w postaci złości, bólu, strachu. Może to być, np.:albosilny atak głośnego krzyku, w ciągu któregodziecko bardzo krzyczy, doznajewystępują duszności isiniejezasinienie skóryalbocichy,minimalnyktórki krzyk, po którym następuje zblednięcie i utrata przytomnościi dziecko blednie.
- Napad trwa zwykle nie dłużej niż 1 minutę.
- Dziecko nie pamięta później, co wydarzyło się podczas napadu, lub twierdzi, że nie pamięta napadu.
DrganieDrżenia mięśni podczas snu- Czę
stesto u niemowląt, może utrzymywać się do wieku szkolnego. - Pojedyncze lub bardziej nasilone drgawki mogą pojawić się zaraz po zaśnięciu dziecka i
mogątrwać nawet przez całą noc. - Jest to stan
nieszkodliwyniegroźny itymczasowyprzemijający.
- Czę
- Tiki i zespół Tourette'a
- Podczas gdy tiki występują przejściowo u 15–25% wszystkich dzieci, zespół Tourette'a występuje tylko u około 1% wszystkich dzieci
i(znacznie częściejcie u chłopców). - Dominującą cechą
tychsąschorzeńzróżnicowanejest jedna lub inna formaformy tików — mimowolne ruchy lub dźwięki.
- Podczas gdy tiki występują przejściowo u 15–25% wszystkich dzieci, zespół Tourette'a występuje tylko u około 1% wszystkich dzieci
- Migrena
- Może rozpocząć się już w okresie niemowlęcym
. Możei uwidaczniać się w różny sposób.Niektóre osoby cierpiMogąrównież nawystępować:- zaburzenia widzenia
, - zawroty głowy
, - stany pobudzenia
. Bból głowyi- wymioty.
- zaburzenia widzenia
- Może rozpocząć się już w okresie niemowlęcym
DługieNapdaypatrzeniebezruchuprzed siebie(nieobecności)- Wzrok dziecka zatrzymuje się na krótki czas.
ZjawiskoCzęste występuje główniepowanie w przedszkolu/szkole ijest obserwowanezauważane przeznauczycieliopiekunów, lecz nie w domu.DzieckoNapad możenazostaprzerwaćwyrwane z transuza pomocą wyraźnego, głośnego polecenia.- Częściej występuje u dzieci z trudnościami w nauce.
Rzadkie przyczyny
- Lęki nocne
- Zaburzenie snu, które często występuje ok. 90 minut po zaśnięciu.
- Dziecko gwałtownie się prostuje i płacze, nie można go uspokoić przez 30 minut, następnie odpręża się i ponownie zasypia.
- Narkolepsja
- Niezbyt częsta u dzieci, w pojedynczych przypadkach występuje u nastolatków.
- Wyraźna senność w ciągu dnia, wpływająca na wyniki w nauce.
ObudzenieTrudności z obudzenie dziecka rano, możeliwabyć trudnedezorientacja,a dziecko może wydawać się zdezorientowane,zachowania agresywne lub werbalnie niegrzeczne.
- Napady rzekomopadaczkowe
- Napady uwarunkowane psychicznie (częściej u dziewcząt).
- Podczas napadu występują
pewneokreślone ruchy, np. gestykulacja, kopnięcia, chwyty, ruchy przypominające jazdę na rowerze, bicie, uszczypnięcia. - Dziecko może jednak również leżeć całkowicie nieruchomo, pozornie nie reagując.
- Napady nigdy nie występują, gdy dziecko jest samo.
- Brak
izachowańdziecko nigdy nie uderza samego siebieautoagresywnych.
- Przejściowe zawroty głowy
WU dzieci w wieku 1–2 latdzieckomogącierpi nawystępować nagłe zawroty głowywystępujpojawiająceodsię 1do-5 razy w roku.ZawrotyCZasgłowytrwaniatrwająto zazwyczaj ok. 1minutyminuta — dziecko blednie, wydaje się przestraszone, płacze i przewraca się, skarży się na nudności i zawroty głowy.- Świadomość jest zazwyczaj zachowana.
- Kręcz
karkuszyi przypominający napad- Występuje rzadko, najczęściej u dzieci w wieku 1–2 lat.
- Nagłe napady, w których dziecko trzyma głowę pod kątem, często możliwe również
caprzekrzywienie tułe ciałoowia. - Napady trwają od kilku minut do kilku dni (w przeciwieństwie do trwałego kręczu szyi).
- Napady z drżeniem
Takie napady mogMogą wystąpić w okresie niemowlęcym, częściej w rodzinach, w którychstarszepodobnedzieciobjawy obserwuje się u rodzeństwa idorośli cierpią na drżenierodziców.- Brak
zaburzeniazaburzeń świadomości.
- Refluks żołądkowo-przełykowy
KwasZarzucanieztreści żołądka spływadkowej do przełyku — może to powodować ból, którego dziecko niejest w staniepotrafi opisać.- częściej u dzieci z porażeniem mózgowym lub innymi uszkodzeniami mózgu.
- Dziecko może przyjmować charakterystyczne pozycje, aby
spróbowazmniejszyćrozciągnąćnasilenieprzełykbólu. JestŚwiadomoścwjestpełni świadomezachowana,ale wykazujemożliwe objawy, takie jak np. „przewracanie” oczami,czy zatrzymanie oddechu, wymiotyod czasu do czasu, mogące przypominać padaczkę.
Zasadniczo, w zależności od wieku dziecka, istnieje wiele innych przyczyn krótkotrwałych napadów lub skurczydrgawek u dzieci. Krótko po porodzie czynnikami wyzwalającymi mogąmoże być nanp. przykniedotlenienie okoład niedobór tlenuoporodowe, hipoglikemia lub objawy odstawienia spowodowane używaniem narkotyków przez matkę. W pierwszych dniach życia przyczyną mogą być również ciężkie choroby metaboliczne (takie jak niedobór wapnia), poważny niedobór płynów, zatrucia, choroby lub wady rozwojowe mózgu, ciężkie zakażenia (prawdopodobnie z zapaleniem opon mózgowych). W niektórych przypadkach nie można jednak znaleźustalić przyczyny takich krótkich napadów.
Co można zrobić we własnym zakresie?
- Większość z tych napadów jest
nieszkodliwaniegroźna, mija samoistnie i nie wymaga badań lekarskich ani leczenia. - W przypadku dzieci, które mają tendencję do omdleń, można obserwować, kiedy dokładnie ma to miejsce i nauczyć dziecko siadać lub kłaść się na czas, aby uniknąć upadków.
- W przypadku napadów afektywnych i napadów buntu ważne jest, aby rodzice powstrzymali się od przywiązywania dużej wagi do tego wydarzenia. Pomocne mogą być tu rozmowy z psychologiem.
Kiedy warto skorzystać z pomocy lekarza?
Zasadniczo każdy napad drgawkowy, który pojawia się u dziecka jako pierwszorazowe zdarzenie, jest bardzo niepokojący. Dlatego większość rodziców udaje się do lekarza, aby zbadać dziecko i uzyskać poradę. Wizyta u lekarza zalecana jest w szczególności w przypadku:
W przypadkunapadów, które wydają się niepokojące i niebezpieczne.Wnieznanejprzypadku niewyjaśnionych napadów.przyczynyW przypadkuczęstych i/lub długotrwałych napadów.W przypadkunapadów, które wpływają na rozwój dziecka.- Jeśli występują inne choroby, dolegliwości
,lub nieprawidłowości (np. gorączka, inne objawy zakażenia, nudności, wymioty).
Jak przebiega wizyta kontrolna u lekarza?
- W większości przypadków lekarz będzie w stanie ustalić rozpoznanie na podstawie wywiadu lekarskiego.
JeW przypadku wątpliwośli lekarz nie jest pewienci, czy objawy mają cechy padaczki, dziecko zostanie skierowane do specjalisty i w razie potrzeby zostanie tam wykonane badanie EEG.
Historia choroby
Lekarz może zadawać następujące pytania:
- Kiedy po raz pierwszy pojawiły się dolegliwości?
- Jak często?
- Jaki jest stan zdrowia dziecka w okresie wolnym od napadów?
- Czy były jakieś problemy podczas ciąży i porodu?
- Czy po porodzie wystąpiły jakieś objawy lub problemy?
- Jak
przejawia sięwygląda napad?
Proszę go opisać.- Czy dziecko traci przytomność podczas napadu?
- Czy występują drgawki? Jakiego rodzaju?
- Czas trwania?
- Czy dziecko jest zmęczone po napadzie?
- Czynniki ryzyka?
- Gorączka?
- Złość, ból, strach?
- Kiedy pojawiają się napady?
Za każdym razem?- Wyłącznie w ciągu dnia?
- Tylko wieczorem/w nocy?
- Tylko w towarzystwie innych ludzi?
- Czy zauważono jakiś czynnik, który może wyzwalać napady?
- Czy występują dodatkowe zaburzenia widzenia lub inne dolegliwości?
Badanie lekarskie
- Lekarz zazwyczaj przeprowadza ogólne badanie przedmiotowe i mierzy temperaturę.
LekarzDzieckozbadabadanedzieckojest głównie pod kątem oznak uszkodzenia układu nerwowegoi sprawdzi,czyobecnościniemimowolnychwystępują mimowolne ruchyruchó (tikitików) orazczy nie maoznak wrodzonej choroby serca (szmery serca, ewentualnie EKG).- Badania krwi mogą wykazać, czy występują podwyższone parametry stanu zapalnego, nieprawidłowości w poziomie minerałów (wapń itp.)
,zmieniony poziomi glukozy we krwi.
Inne badania
- Nie są zwykle wymagane przy badaniu przeprowadzanym przez lekarza ogólnego.
Skierowanie do specjalisty lub szpitala
- Zwykle nie jest to konieczne, ale w przypadku podejrzenia zespołu Tourette'a może być wskazane skierowanie do neurologa lub psychiatry dziecięcego.
- Jeśli lekarz nie jest pewien rozpoznania, ponownie zbada dziecko podczas badania kontrolnego lub skieruje je do specjalisty.
- Jeśli dziecko nadal wykazuje wyraźne objawy po krótkim napadzie, konieczne
sąmoga być bardziej szczegółowe badania mózgu i układu nerwowego (ewentualnie RM, nakłucie lędźwiowe, EEG),wskazane sąoraz badania serca i krwi.
Dodatkowe informacje
- Padaczka u dzieci i młodzieży.
- Omdlenie.
- Drgawki gorączkowe u dzieci.
- Napady afektywne.
- Tiki i zespół Tourette'a.
- Lęki nocne.
- Narkolepsja.
- Napady niepadaczkowe i padaczkowe u dzieci — informacje dla lekarzy.
AutorAutorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz
- Susanne Meinrenken, dr n. med., Brema
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent