Co to jest przedwczesne pęknięcie błon płodowych?
Płód w macicy otaczają wody płodowe (płyn owodniowy), których odpływowi zapobiega przezroczysty worek (owodnia), będący jedną z błon płodowych. Płyn owodniowy służy do ochrony dziecka. Podczas porodu błony płodowe pękają, a płyn owodniowy wypływa na zewnątrz. W przypadku przedwczesnego pęknięcia błon płodowych płyn owodniowy zaczyna odpływać bez żadnych oznak porodu. U 6–12% kobiet w ciąży skurcze nie występują nawet do godziny po odpłynięciu płynu owodniowego.
Przedwczesne pęknięcie błon płodowych oznacza, że płyn owodniowy wycieka trzy tygodnie przed końcem ciąży lub wcześniej. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych prowadzi do powikłań w około 3% ciąż i jest przyczyną jednej trzeciej wszystkich przedwczesnych porodów.
Przyczyna
Często nie znajduje się przyczyny przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, ale wiele czynników może wywołać ten stan, w tym miejscowe zapalenie worka owodniowego, wady szyjki macicy, zapalenie pochwy lub szyjki macicy, powiększenie macicy i nieprawidłowe funkcjonowanie worka owodniowego.
U kogo może wystąpić przedwczesne pęknięcie błon płodowych?
Przedwczesne pęknięcie błon płodowych jest rzadkim powikłaniem, którego przyczyna nie jest znana. Jeśli palisz papierosy, cierpisz na choroby przenoszone drogą płciową lub doznałaś wcześniej przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, jesteś bardziej narażona na to ryzyko. Zwiększone ryzyko występuje również w przypadku niedawnego krwawienia z pochwy podczas ciąży. Ciąża mnoga również wiąże się ze zwiększonym ryzykiem, ponieważ macica jest dodatkowo powiększona.
Pewne środki medyczne również mogą mieć wpływ. Ryzykowne jest na przykład zamknięcie szyjki macicy w celu zapobieżenia przedwczesnemu porodowi (pessar położniczy) lub pobranie próbki płynu owodniowego poprzez nakłucie worka owodniowego.
Jakie problemy powoduje przedwczesne pęknięcie błon płodowych?
W niektórych przypadkach przedwczesne pęknięcie błon płodowych może spowodować uwięźnięcie pępowiny, zagrażając dopływowi krwi do organizmu dziecka. Do macicy mogą również przedostać się bakterie doprowadzając do zakażenia matki i dziecka. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych może prowadzić do przedwczesnego porodu, co z kolei stwarza ryzyko uszkodzenia mózgu i wystąpienia problemów z oddychaniem u noworodka, ponieważ jego płuca nie są jeszcze dojrzałe.
Rozpoznanie
Kobieta w ciąży często zdaje sobie sprawę z tego, że dochodzi u niej do odpływu wód. Z pochwy wydostają się duże ilości przezroczystego, nieco żółtawego płynu. Można początkowo odnieść wrażenie, że jest to wyciek moczu, ale czuje się, że pójście do toalety nie zatrzyma płynu.
Należy poinformować lekarza o skurczach, krwawieniu z pochwy, wcześniejszym stosunku płciowym lub gorączce. Następnie zostanie przeprowadzone badanie ginekologiczne, które ustali stopień rozwarcia szyjki macicy. Jest to znak rozpoczynającego się porodu. Lekarz stara się unikać przeprowadzania badania rękami, aby do macicy nie dostały się bakterie.
W przypadku przedwczesnej utraty płynu owodniowego w ciąży, ciężarna powinna zostać skierowana na oddział położniczy. Następnie będzie dokładnie badana sterylnymi narzędziami, aby do macicy nie dostały się żadne bakterie. W szpitalu kobieta ciężarna i płód są dokładnie monitorowani. Zmiany w aktywności mózgu płodu i podwyższona temperatura lub CRP u matki są interpretowane jako oznaki zakażenia.
Leczenie
Leczenie kobiety ciężarnej z przedwczesnym pęknięciem błon płodowych ma na celu przedłużenie czasu trwania niedojrzałej ciąży. Jednocześnie należy zapobiegać możliwym zakażeniom przez pochwę, które zagrażają zarówno płodowi, jak i kobiecie w ciąży.
W przypadku odejścia wód płodowych między 20 a 34 tygodniem bez oznak zakażenia kobieta w ciąży odpoczywa w łóżku i może otrzymać środki przeciwskurczowe. Może być podawany kortyzon w celu wspomagania rozwoju płuc u płodu. Jeśli występują oznaki zakażenia, należy dążyć do porodu.
W przypadku utraty wód płodowych po 34. tygodniu ciąży kobieta może urodzić drogami natury lub przez cesarskie cięcie w ciągu 24 godzin.
W przypadku wykrycia w pochwie bakterii z rodzaju paciorkowców beta-hemolizujących istotne jest profilaktyczne leczenie antybiotykami. Wszystkie kobiety w ciąży przyjmowane do szpitala z powodu przedwczesnego pęknięcia błon płodowych są badane pod tym kątem.
Dodatkowe informacje
Autorzy
- Philipp Ollenschläger, dziennikarz medyczny, Kolonia