Około połowa wszystkich urazów ręki dotyczy paliczków.
Wiek i płeć
około 75% poszkodowanych to osoby w wieku 16–45 lat
stosunek kobiet do mężczyzn = 2:1
Etiologia i patogeneza
Urazy palców występują głównie w związku z urazami i kontuzjami sportowymi.
Podczas gdy upadki częściej prowadzą do złamań i urazów więzadeł, urazy torebki stawowej i ścięgien są częstsze w sportach z piłką.
Modny sport, jakim jest wspinaczka/bouldering, często prowadzi do urazów palców spowodowanych przeciążeniem.
Anatomia kliniczna
Kości i stawy
Długie palce 2–5 składają się z paliczka bliższego, środkowego i dalszego, które są połączone ze sobą za pomocą tzw. stawów zawiasowych: stawu śródręczno-paliczkowego (MCP), stawu międzypaliczkowego bliższego (PIP) i stawu międzypaliczkowego dalszego (DIP).
Kciuk ma tylko paliczek bliższy i dalszy, a zatem tylko jeden staw śródręczno-paliczkowy i jeden staw międzypaliczkowy.
Więzadła poboczne
Dwa skośnie przebiegające więzadła poboczne (więzadło poboczne i więzadło poboczne dodatkowe) wzmacniają torebki stawowe po stronie promieniowej i łokciowej.
W przypadku kciuka szczególnie istotne jest więzadło poboczne łokciowe, ponieważ jego zerwanie (kciuk narciarza) może prowadzić do niestabilności kciuka, a tym samym czynnościowego ograniczenia ruchu chwytania.
Płytka dłoniowa
Wzmacnia torebkę stawową po stronie dłoniowej i działa jako dodatkowa ochrona przed przeprostem.
Więzadła pierścieniowate (troczki)
Pochewki ścięgien zginaczy są wzmocnione od strony dłoniowej włóknami w postaci 5 obrączkowatych więzadeł pierścieniowych (A1 proksymalnie do A5 dystalnie) i 3 krzyżowych więzadeł pierścieniowych (C1 proksymalnie do C3 dystalnie).
Pod względem czynnościowym tworzy to aparat podtrzymujący ścięgna zginaczy, który prowadzi ścięgna blisko stawów i paliczków w celu przenoszenia siły.
Ścięgna
ścięgna zginaczy
Ścięgna zginacza głębokiego palców (FDP) i zginacza powierzchownego palców (FDS) biegną od MCP we wspólnej maziowej pochewce ścięgna, przy czym FDS rozgałęzia się w skrzyżowaniu ścięgien, tworząc w ten sposób punkt przejścia dla FDP.
Pozwala to na oddzielne wprowadzenie FDS u podstawy paliczka środkowego i FDP bardziej dystalnie na paliczku końcowym.
Ścięgna prostowników
Ścięgna prostowników biegną po stronie grzbietowej, dzieląc się na poziomie paliczka bliższego i wchodząc proksymalnie jako pasmo pośrednie (tractus intermedius) u podstawy paliczka środkowego i dystalnie przez 2 pasma boczne (tractus laterales), razem u podstawy paliczka dalszego.
Czynniki predysponujące
Sporty wysokiego ryzyka
sporty z piłką, zwłaszcza koszykówka, piłka ręczna i siatkówka
sztuki walki, zwłaszcza judo, karate, taekwondo i boks
wspinaczka
sporty wiążące się z ryzykiem upadku, w tym narciarstwo, snowboard, kolarstwo górskie i jazda na deskorolce
ICD-10
Stłuczenie, skręcenie, nadwyrężenie
S60.0 Stłuczenie palca (palców) ręki bez uszkodzenia paznokcia
S60.1 Stłuczenie palca (palców) ręki z uszkodzeniem paznokcia
S63.6 Skręcenie i naderwanie palca (palców)
Otwarte rany
S61.0 Otwarta rana palca (palców) ręki bez uszkodzenia paznokcia
S61.1 Otwarta rana palca (palców) ręki z uszkodzeniem paznokcia
Złamania
S62.5 Złamanie kciuka
S62.6 Złamanie innego palca
S62.7 Liczne złamania palców
Zwichnięcia
S63.1 Zwichnięcie palca
S63.2 Liczne zwichnięcia palców
Urazy więzadeł
S63.4 Urazowe pęknięcie więzadła palca w stawach śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych
Urazy ścięgien
S66.0 Uraz mięśnia i ścięgna zginacza długiego kciuka na poziomie nadgarstka i ręki
S66.1 Uraz mięśnia i ścięgna zginacza innego palca na poziomie nadgarstka i ręki
S66.2 Uraz mięśnia i ścięgna prostownika kciuka na poziomie nadgarstka i ręki
S66.3 Uraz mięśnia i ścięgna prostownika innego palca na poziomie nadgarstka i ręki
Uraz spowodowany zmiażdżeniem, uraz amputacyjny
S67.0 Uraz zmiażdżeniowy kciuka i innego palca (palców)
głównie kontuzja przeciążeniowa z powodu dużej siły wywieranej przy maksymalnym zgięciu w stawie DIP (trzymanie się półki/uchwyt wspinaczkowy)
Najczęściej urazu doznają troczki palców otaczające staw PIP (A2-A4).
Objawy
nagła utrata czynności lub trzask spowodowany działaniem nadmiernej siły ciągnącej na palec
ból wokół stawu DIP
Badanie przedmiotowe
w przypadku zerwań w kilku miejscach często wyraźnie widoczne i wyczuwalne „zjawisko cięciwy” (podskórne napinanie się ścięgien zginaczy)
Dalsza diagnostyka
dynamiczna ultrasonografia do wizualizacji troczków palców i ścięgien zginaczy
RM w przypadku niepewności co do rozpoznania
Leczenie
w przypadku pojedynczego urazu troczka ścięgna palca leczenie zachowawcze z wczesnymi ćwiczeniami czynnościowymi i pierścieniem ochronnym troczka ścięgna palca przez 6 tygodni
w przypadku zerwania kilku troczków palca rekonstrukcja chirurgiczna
na paliczku końcowym często również z powodu urazów związanych ze sportami z piłką (np. twardym krążkiem hokejowym)
Objawy
ból i opuchlizna nad złamaniem
Badanie przedmiotowe
tkliwość nad złamaniem
trzeszczenie jako pewna oznaka złamania
Dalsza diagnostyka
RTG w 2 płaszczyznach do potwierdzenia złamania
Leczenie
Niepowikłane, zamknięte złamania paliczka końcowego bez przemieszczenia lub udziału ścięgien można zwykle leczyć zachowawczo. Paliczek końcowy unieruchamia się w szynie typu Stack na 2–3 tygodnie, a przebieg kontroluje radiologicznie.
Otwarte złamania paliczka końcowego należy stabilizować chirurgicznie drutem Kirschnera.
Złamania paliczka bliższego i środkowego należy rekonstruować chirurgicznie i stabilizować anatomicznie w przypadku niestabilności, przemieszczenia, uczestnictwa stawu lub nieprawidłowej pozycji, zwykle przy użyciu drutu Kirschnera lub śrub.
Wywiad lekarski
Mechanizm wypadku
czas
siła i kierunek przyłożonej siły
pozycja palca w chwili urazu
„Trzask” podczas oddziaływania nadmierną siłą ciągnącą jest klasycznym objawem zerwania troczka ścięgna palca podczas wspinaczki.
miękka (np. krwiak) lub twarda opuchlizna (fragment kości)
wyczuwalne palpacyjnie uniesienie ścięgna dłoniowego na kości (zjawisko „cięciwy łuku”, ang. „bowstringing”) w przypadku zerwania troczka ścięgna palca
trzeszczenie jako objaw złamania
Badanie czynnościowe
sprawdzenie czucia, szczególnie w przypadku ran ciętych
Test dyskryminacji dwupunktowej (odpowiednio wygiętym spinaczem do papieru): dwupunktowy test rozdzielczości czucia: 2–4 mm uznaje się za normę, >6 mm wskazuje na częściowe uszkodzenie lub zmiażdżenie nerwu, a zanik dyskryminacji dwupunktowej wskazuje na przecięcie nerwu.
krążenie obwodowe
Nacisnąć łożysko paznokcia; po zwolnieniu nacisku łożysko paznokcia powinno ponownie się zabarwić w ciągu 1 sekundy.
Ścięgna zginaczy: do prawidłowej oceny potrzebna jest znajomość anatomii.
ścięgna zginacza głębokiego palców (FDP): przyczep do paliczka dalszego
Test: Ułożenie dłoni grzbietem na stole, paliczek środkowy zostaje unieruchomiony przez badającego i ocenia się zdolność aktywnego zgięcia w stawie DIP.
ścięgna zginacza powierzchownego palców (FDS): przyczep do paliczka środkowego
Test: ułożenie dłoni grzbietem dłoni na stole, unieruchomienie dwóch sąsiednich palców przez badającego, ocena zdolności aktywnego zgięcia w stawie PIP.
Diagnostyka specjalistyczna
Badania obrazowe
prześwietlenie rentgenowskie: do wykrywania złamań i urazów awulsyjnych
USG: możliwość dynamicznego badania ścięgien i więzadeł w celu wykrycia zerwań i niestabilności
RM: możliwość wykrycia nawet bardzo małych uszkodzeń więzadeł
Często do uzyskania wystarczająco wysokiej rozdzielczości wymagany jest dłuższy czas badania.
Wskazania do skierowania
Ze względu na ogromne znaczenie sprawności ręki w przypadku podejrzenia urazu palca wykraczającego poza banalne skręcenie pacjenta należy wcześnie skierować do chirurgii ręki.
Leczenie
Ogólne informacje o leczeniu
Do leczenia ostrych urazów palców odpowiedni jest schemat RICE:
Rest (odpoczynek)
Ice (chłodzenie)
Compression (ucisk)
Elevation (uniesienie)
Należy jak najszybciej zdjąć pierścionki, ponieważ urazy mogą prowadzić do obrzęku palców z poważnym uciskiem, który może nawet spowodować martwicę.
Urazy palców omówione w tym artykule obejmują złamania i uszkodzenia ścięgien, więzadeł i torebek. Zobacz także artykuły specjalne: Urazy więzadeł palców (w tym kciuk narciarza), Urazy ścięgien palców, Złamanie palca, Zwichnięcia stawów palców oraz artykuł dotyczący objawów Urazy ręki.
Pierwsza pomoc/Nagłe wypadki
Urazy palców
/link/4a026742bb7b47cb87672b23a131e754.aspx
/link/4a026742bb7b47cb87672b23a131e754.aspx
urazy-palcow
SiteProfessional
Urazy palców
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no