Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Chód na zewnątrz

Streszczenie

  • Definicja: Podczas chodzenia czubki stóp skierowane są na boki.
  • Częstość występowania: Często występuje w okresie niemowlęcym, ale znacznie rzadziej niż chód do wewnątrz.
  • Objawy: Zwykle bezobjawowy, z wyjątkiem pozycji nóg lub stóp, nieco dziwnego wzorca chodu i nierównomiernego zużycia butów.
  • Badanie: Badanie przedmiotowe ujawnia rotację stóp na zewnątrz. Rotacja jest zlokalizowana w nogach lub biodrach.
  • diagnostyka: Procedury obrazowania nie są zwykle wskazane, ew. w celu wykluczenia rozpoznań w ramach diagnostyki różnicowej.
  • Leczenie: W większości przypadków wystarczą badania kontrolne w ramach dalszego postępowania. Tylko w wyjątkowych przypadkach wskazane jest leczenie operacyjne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Podczas chodzenia palce stóp są zwrócone na zewnątrz od linii środkowej1.
  • Synonimy
    • chód z rotacją na zewnątrz
    • rotacja zewnętrzna stóp
    • „chód Charliego Chaplina“
    • chód ze zwróceniem palców do zewnątrz
    • chód do zewnątrz
  • Spowodowany przez odchylenia rotacyjne w biodrach lub nogach
  • W zdecydowanej większości przypadków jest to standardowy wariant, który sam się koryguje.

Częstość występowania

  • Często w okresie niemowlęcym 
  • Chód na zewnątrz jest znacznie rzadszy niż chód do wewnątrz.

Anatomia kliniczna

  • Pozycja rotacyjna kończyny dolnej określona przez:
    • pozycję stopy
    • rotację kości piszczelowej w stosunku do osi przezkłykciowej kości udowej (skręt kości piszczelowej)
      • przy chodzie na zewnątrz zwiększony boczny skręt kości piszczelowej
    • rotacja szyjki kości udowej w stosunku do osi przezkłykciowej kości udowej (skręt kości udowej)
      • zwiększona retrotorsja kości udowej przy chodzie na zewnątrz
    • siły rozciągające mięśni biodrowych

Etiologia i patogeneza

  • Zwykle jest to prawidłowy wariant rozwoju chodu u dziecka.
  • Przyczyny anatomiczne
    • przykurcze mięśni biodrowych z rotacją zewnętrzną
      • nasilone w wyniku zwiększonego ucisku wewnątrzmacicznego (np. u bliźniąt)2
      • Prawdopodobnie istnieje związek z wewnątrzmaciczną pozycją kończyn dolnych (biodra obrócone na zewnątrz) i pozycją spania po porodzie w „pozycji żaby“.
      • częściej u dzieci z hipotonią i zubożeniem ruchowym
    • boczny skręt kości piszczelowej
    • retrotorsja kości udowej
  • Chód na zewnątrz obserwuje się też u zdrowych dzieci i rzadko utrzymuje się on do okresu dojrzewania.
  • Chód na zewnątrz może być intensywniejszy podczas nauki chodzenia.

Przykurcz stawu biodrowego z rotacją zewnętrzną

  • Prawidłowa pozycja wewnątrzmaciczna: ugięte biodra zrotowane do zewnątrz
    • Wiąże się z przykurczem mięśni biodrowych z rotacją zewnętrzną.
      • Małe dzieci kierują palce stóp na zewnątrz podczas leżenia i podczas pierwszych prób stania i chodzenia.
  • Chód na zewnątrz jest zazwyczaj obustronny i symetryczny.
  • Normalizuje się około 1. roku życia, kiedy dziecko zaczyna chodzić.

Boczny skręt kości piszczelowej

  • Boczny skręt kości piszczelowej zwiększa się fizjologicznie podczas wzrostu od 5 (narodziny) do 15 stopni3.
    • rozpoznanie zwiększonego bocznego skrętu kości piszczelowej zwykle między 4. a 7. rokiem życia
  • Z reguły brak bólu lub ograniczenia czynności

Retrotorsja kości udowej

ICD-10

  • R26.8 Inne i nieokreślone zaburzenia chodu i poruszania się

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Typowe badanie przedmiotowe
  • Wykluczenie przyczyn patologicznych
    • Sygnały alarmowe obejmują m.in. ból, utykanie, asymetrię.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Niemowlę trzyma stopy pod kątem prawie 90 stopni w pozycji bocznej.
  • Podczas chodzenia palce stóp są skierowane na boki.
    • Synonimy: „chód Charliego Chaplina“ 
  • Rodzice wyrażają obawy dotyczące pozycji nóg lub stóp, nieco dziwnego chodu lub nierównomiernego zużycia butów.
  • Dziecko może wydawać się niezdarne i czasami się potykać.

Pytania zadawane w wywiadzie lekarskim

  • Poród, ew. wcześniactwo: należy rozważyć możliwość porażenia mózgowego.
  • Czy rozwój jest opóźniony? Należy rozważyć możliwość porażenia mózgowego.
  • Nagromadzenie przypadków chodu na zewnątrz w rodzinie, boczny skręt kości piszczelowej lub retrotorsja kości udowej
  • Kiedy rodzice zauważyli asymetrię?
    • przy porodzie: Przykurcz stawu biodrowego z rotacją zewnętrzną
    • kiedy dziecko zaczęło chodzić: boczny skręt kości piszczelowej z tendencją do pogarszania się od 3. roku życia
    • od 3 r.ż.: retrotorsja kości udowej
    • w okresie dojrzewania: epifizjoliza
  • Jednostronny chód na zewnątrz? Należy rozważyć porażenie mózgowe lub epifizjolizę.
  • Ból i utykanie? Należy rozważyć przyczyny patologiczne.

Badanie przedmiotowe

  • Wykluczenie przyczyn patologicznych
  • Sprawdzenie chodu i czynności kończyn dolnych w pozycji leżącej na plecach i na brzuchu
  • Przykurcz stawu biodrowego z rotacją zewnętrzną
    • w szczególności u niemowląt
    • skrócenie mięśni biodrowych rotujących na zewnątrz
    • obustronny i symetryczny chód na zewnątrz
    • Podczas chodzenia rzepka skierowana jest na zewnątrz.
    • Rotacja wewnętrzna w biodrze jest znacznie ograniczona.
  • Boczny skręt kości piszczelowej
    • Podczas chodzenia rzepka skierowana jest do przodu, a czubki palców stóp skierowane są na boki.
    • W pozycji leżącej na brzuchu i ze zgiętymi kolanami stopy rotują na zewnątrz.
  • Retrotorsja kości udowej
    • obustronny i symetryczny chód na zewnątrz 
    • Zarówno stopa, jak i rzepka są obrócone na zewnątrz.
    • zwiększony zakres ruchu rotacji zewnętrznej w stosunku do rotacji wewnętrznej

Diagnostyka u specjalisty

  • Zdjęcia rentgenowskie zwykle nie są konieczne, ponieważ diagnostyka opiera się na obrazie klinicznym.
  • W przypadku jednostronnego odchylenia, bólu i utykania należy wykonać badanie radiologiczne biodra w celu wykluczenia epifizjolizy i innych przyczyn patologicznych.

Wskazania do skierowania

  • Zazwyczaj nie jest konieczne.
  • Jeśli rotacja boczna nie zmniejsza się znacząco i utrzymuje się do osiągnięcia przez dziecko wieku szkolnego, dziecko należy skierować do specjalisty ortopedy.
  • W podejrzeniu przyczyny patologicznej

Leczenie

Cele leczenia

  • Należy się upewnić, że chód na zewnątrz normalizuje się.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Większość odchyleń rotacyjnych ustępuje samoistnie w miarę wzrostu i rozwoju dziecka
    .
    • Zaleca się podejście zachowawcze, operacja tylko w ostateczności4.
  • Najważniejszym aspektem terapii jest przekazanie rodzicom następujących informacji dotyczących chodu na zewnątrz:
    • Chód na zewnątrz jest powszechnym wariantem rozwojowym związanym z pozycją wewnątrzmaciczną dziecka.
    • Leczenie jest konieczne tylko wtedy, gdy wystąpią dolegliwości.
    • Rzadko powoduje zaburzenia czynnościowe.
  • Przykurcz stawu biodrowego z rotacją zewnętrzną
    • kontrole w ramach dalszego postępowania
    • W niemal wszystkich przypadkach poprawa następuje samoistnie.
  • Boczny skręt kości piszczelowej
    • kontrole w ramach dalszego postępowania
    • Chociaż stan ten może nasilić się w okresie wzrostu, objawy rzadko występują przed okresem dojrzewania.
    • skłonności do dolegliwości rzepkowo-udowych
    • Osteotomia derotacyjna kości piszczelowej jest jedyną skuteczną formą leczenia.
      • wskazanie: ból, poważne deformacje kosmetyczne lub czynnościowe oraz kąt boczny udo-stopa większy niż 35 stopni5
  • Retrotorsja kości udowej
    • Rzadko ustępuje samoistnie.
    • Orteza lub gips są nieskuteczne3.
    • Wskazania do osteotomii derotacyjnej mogą występować u pacjentów z bólem stawu biodrowego, wyraźną niepełnosprawnością w zakresie chodzenia lub znacznymi deformacjami kosmetycznymi3.

Inne metody terapii

  • Leczenie zachowawcze, takie jak ortezy lub korekta pozycji siedzącej, nie są skuteczne w przypadku chodu na zewnątrz3.
  • W wielu przypadkach dalsze postępowanie fizjoterapeutyczne może przyczynić się do poprawy wzorca chodu, nawet jeśli nie ma to wpływu na nieprawidłowe ustawienie.
  • W wyjątkowych przypadkach wskazana może być osteotomia (w wieku nastoletnim lub w przypadku wystąpienia objawów w wieku dorosłym).

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Może występować u niemowląt, małych dzieci, dzieci i młodzieży, w zależności od lokalizacji odchylenia rotacyjnego.
  • W większości przypadków występuje samoistna poprawa.

Rokowanie

  • Rokowanie jest bardzo korzystne; u większości dzieci z chodem na zewnątrz po zakończeniu wzrostu nie występują żadne objawy po zastosowaniu wyłącznie leczenia zachowawczego4.

informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Sass P, Hassan G. Lower extremity abnormalities in children. Am Fam Physician 2003; 68: 461-8. PubMed
  2. Beauchamp RD. 'Doctor, my son walks funny': a guide for the perplexed. Can Fam Physician 1990; 36: 1575-80. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Patel M. Tibial Torsion. MedScape. Last updated Feb 02, 2017. emedicine.medscape.com
  4. Nouri MH, Fadaei B, Rizi AM. In-toeing and out-toeing gait conservative treatment; hip anteversion and retroversion: 10-year follow-up. J Res Med Sci 2015; 20(11): 1084–1087. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Savva N, Ramesh R, Richards RH. Supramalleolar osteotomy for unilateral tibial torsion. J Pediatr Orthop B 2006; 15(3): 190-3. www.ncbi.nlm.nih.gov

Autoren

  • Lino Witte, Dr. med., Arzt in Weiterbildung, Orthopädie und Unfallchirurgie, Münster
R268
chód Chaplina
Chód z rotacją stóp na zewnątrz Chód ze skierowaniem stóp na zewnątrz Chód na zewnątrz Chód Charliego Chaplina Chód z palcami skierowanymi na zewnątrz
Chód na zewnątrz
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Podczas chodzenia czubki stóp skierowane są na boki. Częstość występowania: Często występuje w okresie niemowlęcym, ale znacznie rzadziej niż chód do wewnątrz.
Ortopedia/Chirurgia urazowa
Chód na zewnątrz
/link/9468520fcbc54906a5efddb665783358.aspx
/link/9468520fcbc54906a5efddb665783358.aspx
chod-na-zewnatrz
SiteDisease
Chód na zewnątrz
K.Reinhardt@gesinform.de
anders@nhisilje.lango@nhi.no (patched by linkmapper)
pl
pl
pl