Taping (plastrowanie)

Informacje ogólne

Definicja

• Ang. tape = taśma (plaster)
• Wyróżnia się dwa rodzaje tapingu:
  • za pomocą taśmy nieelastycznej (bandażu podtrzymującego)
  • za pomocą taśmy elastycznej (np. kinesiotaping)
• Na końcu tego artykułu przedstawiono przykłady technik tapingu w leczeniu dolegliwości stopy i barku.

Zasada działania

Taśma nieelastyczna

• Taki opatrunek jest ukierunkowany na warunki anatomiczne i biomechanikę stawu.
  • Eliminuje w sposób ukierunkowany bolesne lub szkodliwe ruchy przy docelowym zachowaniu mobilności.
• Nieelastyczny bandaż jest zatem czynnościowym opatrunkiem podtrzymującym.
• Innym efektem jest poprawa propriocepcji poprzez stymulację receptorów w skórze przez taśmę.
  • Do tej pory nie wykazano znaczącej poprawy propriocepcji (w metaanalizie dotyczącej tapingu kostki u pacjentów z przewlekłą niestabilnością i nawracającymi urazami zniekształcającymi)¹.

Taśma elastyczna

• Kinesiotaping został opracowany w latach 70. przez kręgarza dra Kenzo Kase do leczenia dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.
  • Hipoteza zakłada, że elastyczna taśma unosi skórę, co umożliwia lepszy przepływ krwi i limfy².
  • Taśma ma również podtrzymywać kontuzjowane mięśnie i stawy oraz poprawiać ruchomość uszkodzonych struktur².
• Elastyczna taśma Kinesiotape zapewnia mniejszą stabilizację mechaniczną, ale nie ogranicza znacząco czynności stawu.
  • Na przykład elastyczna taśma na kostce nie ogranicza wysokości skoku, podczas gdy taśma nieelastyczna znacznie zmniejsza wysokość skoku³.

Streszczenie dowodów naukowych

Informacje ogólne

• Problemem związanym z oceną skuteczności opatrunków taśmowych jest brak porównywalnych danych na poziomie międzynarodowym.
• Nie ma międzynarodowych wytycznych dotyczących technik tapingu, a taśmy zwykle stosuje się w oparciu o doświadczenia i filozofię terapeutów.
• Nie ma międzynarodowej jednolitej definicji choroby ani żadnych standardowych protokołów dotyczących tapingu, szczególnie w przypadku dolegliwości czynnościowych, takich jak np. zespół bólu rzepkowo-udowego⁴.

Zespół bólu rzepkowo-udowego

• Taśma indywidualnie dopasowana do rzepki i ruchu ślizgowego (m.in. zapobieganie bocznemu wyślizgiwaniu się rzepki z bloczka) może prawdopodobnie złagodzić ból po 4 tygodniach, a czasem nawet natychmiastowo⁵.

Bóle barku

• Do tej pory nie uzyskano żadnych dowodów na złagodzenie bólu ani poprawę czynnościową w wyniku nałożenia taśmy do kinesiotapingu w bólu barku⁶.
  • Kinesiotaping może jednak przynieść niewielkie dodatkowe korzyści jako uzupełnienie ćwiczeń fizjoterapeutycznych⁶.
• Kinesiotaping może nieznacznie poprawić zakres ruchu i siłę przy różnych urazach sportowych, w tym w zespole ciasnoty. Jednak autorzy tej metaanalizy również dostrzegają potrzebę dalszych badań wysokiej jakości w tym obszarze².

Gonartroza

• W metaanalizie dotyczącej zastosowania kinesiotapingu w gonartrozie wykazano znaczne zmniejszenie bólu i poprawę czynności stawów. Jednak ci sami autorzy metaanalizy wskazali, że dotychczasowe dowody są słabe, a przeprowadzone badania są zwykle niskiej jakości⁷.
• W innej metaanalizie wykazano znaczące zmniejszenie bólu w gonartrozie po zastosowaniu taśmy nieelastycznej. Z kolei zastosowanie elastycznej taśmy nie przyniosło znaczącej poprawy⁸.

Ból pleców

• W metaanalizie z 2015 r. nie znaleziono żadnych dowodów na korzyści terapeutyczne z zastosowania elastycznej lub nieelastycznej taśmy w leczeniu bólu pleców⁹.
• W metaanalizie z 2019 r. wykazano pozytywny wpływ kinesiotapingu na złagodzenie bólu w odcinku lędźwiowym i zdolność do wykonywania codziennych czynności¹⁰.
  • W innej metaanalizie, również z 2019 r., nie znaleziono dowodów przemawiających za stosowaniem kinesiotapingu w leczeniu bólu pleców w odcinku lędźwiowym¹¹.

Wskazówka dla lekarza rodzinnego

• Nie można jeszcze sformułować żadnych opartych na dowodach zaleceń dotyczących stosowania tapingu.
• Nie ma jednak również dowodów na to, że taśmy jakkolwiek nasilają dolegliwości pacjentów.
• Taśmy można zatem wypróbować w leczeniu urazów sportowych, zwłaszcza jako element terapii łączonej z ćwiczeniami fizjoterapeutycznymi i dostosowaniem intensywności treningu do bólu.
• Szczególnie przydatne dla lekarzy rodzinnych może być nauczenie się prostych technik tapingu stawów skokowych, kolanowych i barkowych, które są szczególnie często narażone na urazy sportowe, aby móc zaoferować pacjentom pragmatyczną i szybką do zastosowania opcję leczenia.
  • Stosowanie taśm powinno być jednak ograniczone w czasie i nie powinno prowadzić do przedwczesnego powrotu do sportowej rywalizacji.
• Uwaga dotycząca sportowców zawodowych: przypuszczalnie nieelastyczne taśmy znacznie ograniczają czynność stawu, a tym samym jego wydolność³.
• Uwaga na taping stawu skokowego podczas zawodów: sportowcy, którzy doznali urazu kostki i zabezpieczyli ją taśmą, są bardziej podatni na urazy kolana, ponieważ energia promieniuje na następny staw.
• Należy pamiętać o poniższych przeciwwskazaniach do stosowania taśm.

Przeciwwskazania do stosowania taśm

• Przeciwwskazania obejmują następujące sytuacje:
  • rozległe krwiaki na mięśniach i stawach
  • rozległe obrażenia skóry
  • alergiczna wysypka skórna
  • złamania

Taping przy różnych urazach

• Uwaga: Przed zastosowaniem taśmy zaleca się ogolenie danego obszaru, aby poprawić przyczepność taśm i zmniejszyć ból podczas ich usuwania.

Taśma stabilizująca staw skokowy (w przypadku lekkiej niestabilności)

• Wskazania
  • stan po: urazie zniekształcającym z lekkim uczuciem niestabilności, np. przy nadmiernym rozciągnięciu więzadeł zewnętrznych
  • przewlekła niestabilność stawu skokowego
• Cel
  • zapobieganie dalszemu skręcaniu, jednocześnie ograniczenie do minimum zgięcia w płaszczyźnie podeszwowej i grzbietowej

Taping stawu skokowego, krok 1: W pierwszej kolejności owinąć taśmę wokół podudzia na wysokości szerokości około 3 palców powyżej kostki („kotwica“, 1). W następnym kroku należy przeciągnąć taśmę pod piętą i z powrotem w kierunku kotwicy („strzemię“). Taśmę należy odciąć na wysokości kotwicy i przykleić koniec strzemienia do kotwicy (2).

Taping stawu skokowego, krok 2b: Na koniec należy zabezpieczyć 3 strzemiona, tworząc drugą kotwicę na pierwszej za pomocą nowego paska taśmy (5).

Taping stawu skokowego, krok 3: Teraz założyć dwie kolejne kotwice bardziej dystalnie (6 i 7), aby jak najlepiej zabezpieczyć taśmę.

Taśma stabilizująca staw skokowy (w przypadku większej niestabilności)

• Wskazania
  • stan po: urazie zniekształcającym z uczuciem znacznej niestabilności, np. przy zerwaniu więzadeł pobocznych
  • przewlekła niestabilność stawu skokowego
• Cel
  • zapobieganie kolejnym skręceniom stawu skokowego, jak największa stabilizacja stawu
  • uwaga: ograniczenie czynnościowe stawu skokowego z powodu mocnego tapingu!

Taping stawu skokowego, kroki 1 i 2: Taping rozpocząć od przygotowania 2 „kotwic“, czyli paska taśmy owiniętej wokół śródstopia (1) i dystalnej części podudzia (2). Uwaga: poniższy opis dotyczy urazów więzadeł pobocznych bocznych stawu skokowego. W urazach więzadła pobocznego przyśrodkowego (Lig. Deltoideum) należy zmienić kierunki ciągnięcia pasków taśmy 3–5 i 7! Należy umieścić trzeci pasek taśmy (3) na przyśrodkowej części podudzia na kotwicy 2 i przeciągnąć taśmę pod piętą....

... i przymocować taśmę z drugiej strony kotwicy.

Taping stawu skokowego, krok 3: Następny pasek taśmy (4) przykleić przyśrodkowo na kotwicy śródstopia i przeciągnąć go poziomo za piętą. Zakończyć ponownie na wysokości kotwicy.

Taping stawu skokowego, krok 4: Teraz należy powtórzyć poprzednie kroki naprzemiennie w sumie 3 razy (paski taśmy 5–8), tak aby stworzyć 3 poziome i 3 pionowe, zachodzące na siebie warstwy wzmacniające.

Taping stawu skokowego, krok 5: Aby zakryć nieosłoniętą skórę między poziomą warstwą wzmacniającą 8 a kotwicą 2 wokół podudzia, należy owinąć długi pasek taśmy (9) tak, aby zachodził na siebie od dystalnego do proksymalnego odcinka, bez żadnych przerw, aż do kotwicy 2. Należy zabezpieczyć końce pionowych warstw 3, 5 i 7 ostatnią warstwą owijającą (15) z długiego paska taśmy.

Taping stawu skokowego, krok 6: Na koniec należy zakryć pozostałą nieosłoniętą podeszwę stopy. Aby to zrobić, należy wziąć kilka krótkich pasków taśmy i przykleić je od przyśrodkowej do bocznej krawędzi stopy. Należy zabezpieczyć końce tych pasków za pomocą poziomej warstwy, którą trzeba przymocować do kotwicy 1 (patrz pasek taśmy 4 w kroku 3). Ostatnim krokiem jest owinięcie okrągłej kotwicy wokół śródstopia nad kotwicą 1, tak aby wszystkie wolne końce taśmy zostały zakryte. Opatrunek powinien ostatecznie wyglądać tak, jak pokazano na rysunku.

Taśma na podeszwę stopy (w zapaleniu powięzi podeszwy)

• Wskazania
  • zapalenie powięzi podeszwowej
• Cel
  • odciążenie powięzi podeszwowej
  • łagodzenie bólu

Taping podeszwy stopy, krok 1: Na ilustracji przedstawiono podeszwę prawej stopy w widoku od dołu pod kątem. Należy wziąć długi pasek taśmy i przykleić go do stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Następnie przykleić taśmę wzdłuż przyśrodkowej krawędzi stopy i owinąć piętę. Gdy tylko taśma znajdzie się po bocznej strony stopy, należy przesunąć ją na stronę podeszwową i przeciągnąć po przekątnej pod podeszwą stopy do punktu początkowego w stawie śródstopno-paliczkowym palucha.

Taping podeszwy stopy, krok 2: Następny pasek taśmy (2) należy przykleić na stawie śródstopno-paliczkowym małego palca. Następnie przejść wzdłuż bocznej krawędzi stopy i wokół pięty. Gdy tylko taśma sięgnie przyśrodkowej strony stopy, należy pociągnąć ją w kierunku podeszwowym i ukośnie pod podeszwą stopy do punktu początkowego w stawie śródstopno-paliczkowym małego palca.

Taping podeszwy stopy, krok 3: Widok podeszwy po wykonaniu pierwszych dwóch kroków.

Taping podeszwy stopy, krok 4: Teraz przyda się kilka krótkich pasków taśmy. Należy je przeciągnąć od bocznej do przyśrodkowej krawędzi stopy, aby podeprzeć wysklepienie poprzeczne, a tym samym odciążyć podeszwę stopy (3). Początek i koniec krótkich pasków taśmy powinien znajdować się na długich paskach taśmy, które zostały przeciągnięte wzdłuż krawędzi stopy w pierwszych krokach.

Taping podeszwy stopy, krok 5: Aby zapobiec przedwczesnemu odklejaniu się końcówek taśmy, należy wziąć długi pasek taśmy i przeciągnąć go jako „kotwicę“ od stawu śródstopno-paliczkowego małego palca wzdłuż bocznej krawędzi stopy za piętą, przez przyśrodkową krawędź stopy do stawu śródstopno-paliczkowego palucha.

Taping w uwięźnięciu stawu barkowego („bolesny łuk“)

• Wskazania
  • dyskomfort w barku z bolesnym odwodzeniem („bolesny łuk" przy uwięźnięciu stawu)
• Cel
  • wsparcie mięśni odwodzących staw barkowy, w szczególności mięśnia nadgrzebieniowego i mięśnia naramiennego

Taping barku, krok 1: Dłoń ramienia, które ma zostać oklejone taśmą, umieszcza się grzbietem na odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Powoduje to lekkie napięcie w obszarze brzusznych mięśni naramiennych. Następnie należy przykleić pasek taśmy od guzowatości naramiennej półkolem w kierunku brzusznym do wyrostka barkowego (dzięki uprzejmości Lino Witte).

Taping der Schulter, Schritt 2: Nun wird die Hand des zu tapenden Arms auf der kontralateralen Schulter abgelegt. Dadurch entsteht eine leichte Vorspannung im Bereich der dorsalen Schultermuskulatur. Kleben Sie den 2. Tapestreifen von der Tuberositas deltodeia halbkreisförmig dorsalseitig Richtung Acromion (mit freundlicher Genehmigung von Lino Witte).

Taping der Schulter, Schritt 3: Nun hängt der Arm entspannt nach unten. Als Anker für die beiden bislang angebrachten Zügel wird nun ein 3. Tapestreifen von der ventralen Achselfalte über das Schultergelenk zur dorsalen Achselfalte geklebt (mit freundlicher Genehmigung von Lino Witte).

Quellen

Literatur

1. Raymond J, Nicholson LL, Hiller CE, et al. The effect of ankle taping or bracing on proprioception in functional ankle instability: a systematic review and meta-analysis. J Sci Med Sport 2012; 15(5): 386-92. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
2. Williams S, Whatman C, Hume PA, et al. Kinesio taping in treatment and prevention of sports injuries: a meta-analysis of the evidence for its effectiveness. Sports Med 2012; 42(2): 153-64. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
3. Wang Y, Gu Y, Chen J, et al. Kinesio taping is superior to other taping methods in ankle functional performance improvement: a systematic review and meta-analysis. Clin Rehabil 2018; 32(11): 1472-81. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
4. Callaghan MJ, Selfe J. Patellar taping for patellofemoral pain syndrome in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews 2012. www.cochranelibrary.com
5. Barton C, Balachandar V, Lack S, et al. Patellar taping for patellofemoral pain: a systematic review and meta-analysis to evaluate clinical outcomes and biomechanical mechanisms. Br J Sports Med 2014; 48(6): 417-24. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
6. Ghozy S, Dung NM, Morra ME, et al. Efficacy of kinesio taping in treatment of shoulder pain and disability: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. Physiotherapy 2020; 107: 176-88. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
7. Lu Z, Li X, Chen R, et al. Kinesio taping improves pain and function in patients with knee osteoarthritis: A meta-analysis of randomized controlled trials. Int J Surg 2018; 59: 27-35. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
8. Ouyang HJ, Chang KH, Hsu WJ, et al. Non-elastic taping, but not elastic taping, provides benefits for patients with knee osteoarthritis: systemic review and meta-analysis. Clin Rehabil 2018; 32(1): 3-17. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
9. Vanti C, Bertozzi L, Gardenghi I, et al. Effect of taping on spinal pain and disability: systematic review and meta-analysis of randomized trials. Phys Ther 2015; 95(4): 493-506. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
10. Sheng Y, Duan Z, Qu Q, et al. Kinesio taping in treatment of chronic non-specific low back pain: a systematic review and meta-analysis. J Rehabil Med 2019; 51(10): 734-40. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
11. Da Luz Junior MA, Oliveira de Almeida M, Silva Santos R, et al. Effectiveness of Kinesio Taping in Patients With Chronic Nonspecific Low Back Pain: A Systematic Review With Meta-analysis. Spine (Phila Pa 1976) 2019; 44(1): 68-78. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Autor*innen

• Lino Witte, Dr. med., Arzt in Weiterbildung, Innere Medizin, Frankfurt