Oznacza połknięcie ciała obcego do przewodu pokarmowego (gardła, przełyku, żołądka lub jelita cienkiego).
U dorosłych rozróżnia się przypadkowe i celowe połknięcie ciała obcego z korzyściami wtórnymi wynikającymi z choroby.
Liczby
Połknięcie ciała obcego jest powszechne u dzieci i młodzieży. Dotyczy głównie małych dzieci i dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, a także nastolatków z zamiarem samobójczym.
Rzeczywista częstość występowania połknięcia ciała obcego jest prawdopodobnie znacznie wyższa, ponieważ większość przypadków pozostaje niezauważona i przebiega bezobjawowo.
U dorosłych ciała obce są zwykle połykane w ramach przyjmowania pokarmu, najczęściej są to ości ryb, kości kurczaka i protezy zębowe.
Liczba przypadków połknięcia ciała obcego wzrasta u osób w zaawansowanym wieku, z upośledzeniem umysłowym i chorobami psychicznymi.
W Stanach Zjednoczonych około 3,5 pacjentów na 100 000 mieszkańców rocznie zgłasza się do lekarza po spożyciu baterii pastylkowej, przy czym liczba ta stale rośnie.
Każdego roku w Stanach Zjednoczonych odnotowuje się około 1500 zgonów osób dorosłych z powodu połknięcia ciała obcego.
ICD-10
T18 Ciało obce w przewodzie pokarmowym
T18.0 Ciało obce w jamie ustnej
T18.1 Ciało obce w przełyku
T18.2 Ciało obce w żołądku
T18.3 Ciało obce w jelicie cienkim
T18.8 Ciało obce w innych lub licznych częściach przewodu pokarmowego
T18.9 Ciało obce w przewodzie pokarmowym, część nieokreślona
Diagnostyka
Informacje ogólne
Diagnostyka i leczenie zależą od wieku pacjenta, ewentualnych wcześniejszych chorób, objawów, rodzaju połkniętego ciała obcego i jego lokalizacji w przewodzie pokarmowym.
Anatomicznymi zwężeniami przewodu pokarmowego, a zatem najczęstszymi miejscami, przez które nie może przejść połknięte ciało obce, są przełyk z jego trzema zwężeniami, odźwiernik i zastawka krętniczo-kątnicza. Ciała obce w przełyku znajdują się zwykle w górnej jednej trzeciej przełyku lub w przejściu gardła w przełyk.
Długość powyżej 6 cm i średnica powyżej 2,5 cm utrudniają przejście przez dwunastnicę i stanowią granicę wskazania do endoskopii u dorosłych.
U dorosłych zablokowanie ciała obcego zwykle występuje w kontekście już istniejącej patologii (np. zwężenia, nowotworu złośliwego, pierścieni Schatzkiego).
Połknięcie ciała obcego, a zwłaszcza jego zablokowanie w górnej części przełyku, może prowadzić do zaburzeń oddychania, zatem rozróżnienie, czy ciało obce znajduje się w drogach oddechowych, czy w przewodzie pokarmowym, może być trudne.
Wywiad lekarski
Czas połknięcia
ew. też czas ostatniego spożycia pokarmu
Informacje o ciele obcym
Baterie pastylkowe, magnesy i kości należą do najbardziej niebezpiecznych przedmiotów.
Należy również ostrożnie obchodzić się ze spiczastymi i ostrymi przedmiotami.
Maluchy często połykają monety, marmurki, części zabawek i inne drobiazgi.
Dzieci w wieku szkolnym czasami używają ust jako „trzeciej ręki“ i połykają pinezki, igły itp.
Stosunkowo duże (większe monety, kulki) lub niebezpieczne ciała obce (żyletki) zwykle połyka się celowo.
Dorośli połykają głównie ości ryb, kości kurczaka i protezy zębowe.
Objawy:
Połknięcie ciała obcego może objawiać się zadławieniem, wymiotami lub trudnościami w połykaniu, uczuciem ciała obcego i (uporczywym) obfitym ślinotokiem.
Towarzyszący ucisk krtani i/lub tchawicy może również prowadzić do duszności.
U dzieci z niepełnosprawnością umysłową często dochodzi do niezauważonego połknięcia ciała obcego. Należy zatem rozważyć taki scenariusz w przypadku niejasnych wymiotów, ślinotoku lub niepokoju.
Wcześniejsze schorzenia, poprzednie zdarzenia uwięźnięcia kęsa pokarmowego w przełyku, dysfagia, alergie i cechy anatomiczne
Badanie przedmiotowe
Kontrola jamy ustnej
Ew. laryngoskopia pośrednia
Osłuchiwanie płuc i jamy brzusznej
Diagnostyka u specjalisty
Konwencjonalne badanie RTG
Wytyczna: połknięcie ciała obcego u dzieci
Jeśli podejrzewa się połknięcie ciała obcego, należy wykonać zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej z widokiem szyi do otworu dolnego klatki piersiowej po dokładnym rozważeniu korzyści (wyniki diagnostyczne) i ryzyka (narażenie na promieniowanie).
Połknięte ciała obce, zwłaszcza te, po których można spodziewać się powikłań (magnesy, baterie pastylkowe itp.), są zwykle nieprzepuszczalne dla promieni rentgenowskich.
Jeśli podejrzewa się połknięcie baterii lub więcej niż jednego magnesu, należy wykonać zarówno zdjęcie w projekcji przednio-tylnej, jak i boczne zdjęcie rentgenowskie z lewej strony jamy brzusznej w celu określenia liczby ciał obcych i ich lokalizacji.
Radiologicznie można ocenić cały obszar od szczęki do jamy brzusznej/miednicy lub skupić się na konkretnym problemie. Podanie środka kontrastowego zazwyczaj nie jest konieczne.
Chociaż ości ryb i kości są wystarczająco nieprzepuszczalne dla promieni rentgenowskich, aby można je było uwidocznić, mogą one być maskowane przez płyn i masę tkanek miękkich.
Tomogram komputerowy
Jeżeli przekroczono wartości graniczne narażenia na promieniowanie w konwencjonalnych badaniach rentgenowskich, ważną rolę w diagnostyce połknięcia ciała obcego u dorosłych odgrywa tomografia komputerowa z czułością 100% i swoistością 91%.
Pomiędzy obrazowaniem a ew. interwencją nie powinno upłynąć zbyt wiele czasu, ponieważ położenie ciała obcego może się zmienić.
Postępowanie i zalecenia
Endoskopia
Badanie endoskopowe powinno być przeprowadzone interdyscyplinarnie.
Baterie pastylkowe w przełyku należy jak najszybciej usunąć endoskopowo (tj. w miarę możliwości w ciągu 2 godzin od połknięcia), aby uniknąć poważnych powikłań wtórnych.
Jeśli ciało obce znajduje się już w żołądku, zwykle można poczekać na kontrolę radiologiczną, z następującymi wyjątkami:
spiczaste i ostre przedmioty
magnesy (większa liczba)
Z reguły nie ma potrzeby usuwania pojedynczych magnesów.
Oprócz możliwych powikłań (patrz poniżej) należy również wziąć pod uwagę, że po przedostaniu się ciała obcego do jelita czczego nie można już do niego dotrzeć endoskopowo.
Jeśli magnesów nie można usunąć endoskopowo, u pacjentów z objawami należy rozważyć laparotomię, ale w każdym przypadku należy prowadzić obserwację szpitalną ze względu na ryzyko perforacji/zapalenia otrzewnej.
W przypadku połkniętych baterii pastylkowych znaczenie ma również wiek dziecka i rozmiar ciała obcego.
U dzieci w wieku poniżej 5 lat, u których w żołądku znajduje się bateria pastylkowa o średnicy co najmniej 20 mm, należy rozważyć natychmiastowe wykonanie endoskopii.
Dzieci w wieku powyżej 5 lat, u których w żołądku znajduje się bateria pastylkowa o średnicy co najmniej 20 mm, należy zbadać radiologicznie po 24–48 godzinach i poddać interwencji endoskopowej tylko wtedy, gdy pastylka nadal znajduje się w żołądku.
U dorosłych z ostrą dysfagią i odpowiednim wywiadem lekarskim zaleca się laryngoskopię, podczas której ciało obce można stosunkowo łatwo usunąć, jeśli znajduje się ono w łatwo widocznym i dostępnym miejscu.
Jeśli ciała obcego nie można zlokalizować za pomocą laryngoskopii, ale występuje ostra dysfagia, w kolejnym kroku należy wykluczyć zablokowanie ciała obcego w przełyku.
Jednak uczucie obecności ciała obcego z dysfagią może również występować przez kilka godzin po opuszczeniu jamy ustnej przez ciało obce.
Nie można jednak rozróżnić takich sytuacji wyłącznie na podstawie obrazu klinicznego, co oznacza, że w nagłych wypadkach wskazana jest endoskopia, zarówno w celu potwierdzenia rozpoznania, jak i wykluczenia połknięcia ciała obcego oraz, w razie potrzeby, zapewnienia leczenia.
Endoskopię należy również wykonać w przypadku:
niedrożności przełyku
ryzyka zachłyśnięcia
perforacji
martwicy uciskowej
uwięźnięcia połkniętego ciała obcego
I/lub połknięcia baterii
Środki u bezobjawowych osób dorosłych
U osób dorosłych, które połknęły nieszkodliwe ciało obce o długości mniejszej niż 6 cm i średnicy mniejszej niż 2,5 cm, można oczekiwać samoistnego wydalenia.
Zwykle wydalenie ciała obcego trwa 4–6 dni. W rzadszych przypadkach może potrwać do 4 tygodni.
Do tego czasu należy obserwować stolec.
Zmiana zachowań żywieniowych nie jest konieczna.
Jeśli nie zachodzi pasaż, zaleca się cotygodniową kontrolę rentgenowską w celu udokumentowania zmiany lokalizacji.
Zabieg chirurgiczny
Jeśli większej liczby magnesów u dzieci nie można usunąć endoskopowo, u pacjentów z objawami należy rozważyć laparotomię, ale w każdym przypadku należy prowadzić obserwację szpitalną ze względu na ryzyko perforacji/zapalenia otrzewnej.
Interwencja chirurgiczna jest konieczna u dorosłych w mniej niż 1% przypadków i zwykle wykonuje się ją z powodu perforacji.
Jeśli ciało obce pozostaje niezmiennie w dystalnym odcinku jelita cienkiego dłużej niż 1 tydzień, zalecana jest konsultacja chirurgiczna.
Wskazania do hospitalizacji
U dzieci niezbędne jest przyjęcie do ośrodka dysponującego doświadczeniem w wykonywaniu endoskopii pediatrycznej i znieczulenia w przypadku:
ciał obcych w przełyku
połknięcia spiczastych i ostrych przedmiotów
połknięcia magnesów i baterii
Dorosłych objawowych oraz dorosłych, którzy połknęli niebezpieczne przedmioty, również należy hospitalizować w celu wykonania endoskopii i, w razie potrzeby, monitorowania szpitalnego.
Powikłania
Większość ciał obcych przechodzi przez przewód pokarmowy bez żadnych problemów, ale mogą wystąpić poważne powikłania, a nawet zgon.
Możliwe powikłania w przełyku to uszkodzenia błony śluzowej z następowym zwężeniem przełyku i perforacja przełyku z ryzykiem przetok tchawiczo-przełykowych lub aortalno-przełykowych i zapalenia śródpiersia.
W dalszym odcinku przewodu pokarmowego pełnościenny kontakt z magnesem może prowadzić do martwicy jelit z perforacją.
Między bateriami pastylkowym w przełyku może przepływać prąd, możliwa jest również martwica uciskowa.
Baterie niosą ze sobą również ryzyko uwalniania substancji alkalicznych, martwicy rozpływnej, tworzenia się przetok i ew. zatrucia rtęcią.
Oznacza połknięcie ciała obcego do przewodu pokarmowego (gardła, przełyku, żołądka lub jelita cienkiego). U dorosłych rozróżnia się przypadkowe i celowe połknięcie ciała obcego z korzyściami wtórnymi wynikającymi z choroby.
Pierwsza pomoc/Nagłe wypadki
Połknięcie ciała obcego
/link/7592d1d261d54a88804a80b9b89fe17b.aspx
/link/7592d1d261d54a88804a80b9b89fe17b.aspx
polkniecie-ciala-obcego
SiteDisease
Połknięcie ciała obcego
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no