Czym są polipy nosa?
Polipy nosa to łagodne narośla lub wybrzuszenia błony śluzowej w nosie lub zatokach. Przyczyną powstawania takich polipów jest zazwyczaj uporczywy stan zapalny lub podrażnienie błony śluzowej nosa. Z tego powodu polipy często występują w nosie osób z przewlekłym zapaleniem nosa i zatok oraz z alergiami. Polipy nosa mogą się również rozwinąć po zwykłym zakażeniu bakteriami lub wirusami, ale to zdarza się rzadko.
Choroba jest zwykle obustronna i występuje u dorosłych w każdym wieku, natomiast u dzieci jest bardzo rzadka. Problem ten dotyczy około 2–4% populacji. Jednak badania z użyciem nowszych metod sugerują, że polipy występują częściej. Od 19 do 36% chorych ma współistniejący przewlekły stan zapalny nosa i zatok przynosowych. Częściej chorują pacjenci z astmą, mukowiscydozą, alergicznym nieżytem nosa i nietolerancją kwasu acetylosalicylowego.
Przyczyna
Polipy nosa występują jako część przewlekłego stanu zapalnego okolicy nosa lub zatok, spowodowanego alergią lub zakażeniem bakteryjnym. Polipy są łagodne i składają się głównie z tkanki łącznej, komórek stanu zapalnego i płynu tkankowego. Istnieje również dziedziczna predyspozycja do polipów nosa.
Diagnostyka
Polipy powodują zwężenie w nosie. Nos jest stale zatkany, nawet jeśli nie ma faz przeziębienia czy alergii. Objawy występują zwykle po obu stronach. Chory musi oddychać przez usta, a głos zmienia się i brzmi nosowo. Często skutkiem tego jest chrapanie i wybudzanie ze snu. Dodatkowo pogarsza się zmysł węchu, a zmiany w błonie śluzowej prowadzą do zwiększonej ilości wydzieliny śluzowej z nosa. Może również wystąpić ból głowy.
Badając nos światłem, lekarz często może zobaczyć polipy jako błyszczące szare grudki w jamie nosowej. Może ich być kilka i często występują po obu stronach nosa. Nos może być również badany za pomocą specjalnego instrumentu do wziernikowania (endoskopu).
Jeśli rozpoznanie nie jest jednoznaczne, badanie TK może określić, czy i ile polipów jest obecnych. W razie potrzeby pobranie próbki tkanki może potwierdzić rozpoznanie.
Testy alergiczne mogą być wykonane w przypadku podejrzenia alergii jako choroby podstawowej.
Leczenie
Leczenie polega przede wszystkim na stosowaniu leków i jest skierowane głównie przeciwko przyczynom stanu zapalnego np. poprzez udrażnianie zatok przynosowych lub leczenie alergii. U niektórych pacjentów w dłuższej perspektywie może być przydatne chirurgiczne usunięcie polipów.
Jeśli objawy wynikają z nietolerancji niektórych leków przeciwbólowych (NLPZ), należy ich unikać.
W przypadku łagodnych i umiarkowanych dolegliwości zaleca się stosowanie aerozolu do nosa z kortyzonem. Stosować codziennie rano po 2 rozpylenia do każdego nozdrza. Aby uzyskać efekt leczenia, ważne jest, aby postępować zgodnie z instrukcją dotyczącą rozpylania. Należy rozpylać jak najdalej w górę nosa. Czas trwania leczenia wynosi początkowo 3 miesiące. Jeśli leczenie ma dobre efekty, będzie ono kontynuowane tak długo, jak długo będzie przynosić korzyści. Udowodniono. że leczenie jest bezpieczne i zmniejsza wielkość i rozprzestrzenianie się polipów, ułatwiając oddychanie przez nos. Leczenie może zmniejszyć lub opóźnić potrzebę operacji.
Jeśli dolegliwości powodowane przez polipy są ciężkie, czasami może być wskazane rozpoczęcie leczenia tabletkami z kortyzonem. Często przepisywane są tabletki zawierające 20 mg prednizolonu, które należy przyjmować raz dziennie przez okres od 1 do 2 tygodni. Następnie kontynuuje się miejscową terapię aerozolem do nosa z kortyzonem zgodnie z powyższym opisem.
Chirurgiczne usunięcie polipów może stać się konieczne, jeśli leczenie lekami nie jest wystarczające. Zabieg wykonywany jest na oddziale laryngologicznym w szpitalu lub przez specjalistę laryngologa w miejscu zamieszkania. Operacja szybko łagodzi dyskomfort związany z zatkanym nosem. W przypadku łagodnych lub umiarkowanych dolegliwości spowodowanych przez polipy badania pokazują jednak, że w dłuższej perspektywie operacja ma niewielki sens. Polipy powracają w okresie od kilku miesięcy do lat.
Po operacji pacjent powinien być dalej leczony za pomocą solnych płukanek do nosa i aerozolu do nosa z kortyzonem.
Rokowania
Przebieg jest często przewlekły, a nawroty mogą występować niezależnie od wybranego leczenia. Nawroty choroby są częste, zwłaszcza przy współistniejących alergiach.
Wyleczenie uzyskuje się poprzez leczenie medyczne, jeśli można kontrolować przyczynę.
Dodatkowe informacje
- Alergiczny nieżyt nosa
- Polipy nosa – informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Kalina van der Bend, lekarz, Blachownia (recenzent)
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden