Co toCzym jest liszaj płaski występujący w jamie ustnej?
Liszaj płaski to przewlekła choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym. Może zapalnewystępować zaburzenie autoimmunologiczne. Jest to zaburzeniena skóryrze ioraz błonyonach śluzowejluzowych, którea w niektórych przypadkach występuje także w jamie ustnej — w terminologii fachowej choroba w tym przypadku nosi nazwę liszaja(liszaj płaskiegoaski jamy ustnej). W przeciwieństwie do wariantu choroby powodującego zmiany skórne, zmiany w jamie ustnej utrzymują się znacznie dłużej i mogą być trudne do leczenia. Liszaj płaski jamy ustnej może występować samodzielnie lub jednocześnie z liszajem płaskim skóry lub błony śluzowej narządów płciowych.
Zmiany w błonie śluzowej w jamie ustnej mogą mieć różny wygląd., Zwyklezwykle występują one obustronnie. Najczęściej choroba objawia się jako sieć białych linii (postać siateczkowa) lub plam na wewnętrznej stronie policzków lub na języku. Jednocześnie w jamie ustnej mogą wystąpić czerwone obszary (postać rumieniowa) i (/lub) owrzodzenia (postać nadżerkowa). Forma Postać siateczkowasiateczkowata jest najłatwiejsza do rozpoznania i powodujewywołuje najmniejszynajmniej dyskomfort.dolegliwości, Zpodczas koleigdy postaćforma nadżerkowa jest najbardziej bolesnanajdotkliwsza.
Liszaj płaski jamy ustnej występuje u 0,1–4% populacji, najczęściej u kobiet w średnim i starszym wieku.
Przyczyna
RzeczywistaDokładna przyczyna oralnego liszaja płaskiego jamy ustnej nie jest znana, alejednak jestchoroba tota ma zaburzeniepodłoże autoimmunologiczne. Liszaj płaski jamy ustnej mo Może wystąpiępować u pacjentów zmagających się z innymi zaburzeniamichorobami autoimmunologicznymi, takimi jak np. łysienie plackowate, liszaj twardzinowy, zapalenie skórno-mięśniowe, miastenia rzekomoporaźna, pierwotna żółciowa marskość wątroby, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz bielactwo. Zauważono Dodatkowo istniejetakże związek z cukrzycą typu 1 oraz typu 2. RównieżDodatkowo, niektóre leki, (np. beta-blokery, czy niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą wywołać liszaj płaski.
Rozpoznanie
W celu rozpoznaniapostawienia diagnozy lekarz zbadaocenia zmiany na błonieonach śluzowej, ewentualnie również pod mikroskopemluzowych.
WieluU wielu pacjentów z liszajem płaskim jamy ustnej mazmiany pojawiają się również liszaj na innych błonach śluzowych lub na skórze. Choroba najczNajczęściej dotykazajęta błonyjest śluzowejluzówka narządów płciowych, rzadziej zdarzają się również zmiany na skórzera głowy, w przełykuyk czy spojówcewki oka.
Aby potwierdzić rozpoznanie, można pobrać kawałek tkanki ze zmienionego chorobowo obszaru błony śluzowej (biopsja) w celu odrróżnienianicowania odz innychinnymi choróbchorobami.
Leczenie
Celem leczenia jest przede wszystkim złagodzenie dyskomfortuobjawów. Ponieważ choroba ustępuje całkowicie u mniej niż 20% pacjentów choroba całkowicie ustępuje, leczenieterapia oralnego liszaja płaskiego jamy ustnej jestbywa długotrwałea. Pacjenci z liszajem płaskim jamy ustnej powinni unikać czynników ryzyka,zaostrzających które nasilają dyskomfortdolegliwości. DobraKluczowa jest odpowiednia higiena jamy ustnej ioraz regularnaregularne opiekawizyty dentystycznau sądentysty, ważneco dlapomaga zmniejszeniazłagodzić dyskomfortuobjawy. W razieprzypadku potrzeby naleuży zlecić dopasowanieywania protez zębowych, warto je dopasować, aby uniknązminimalizować ryzyko podrażnienianień błonyon śluzowejluzowych.
BZmiany obecne na błonęonie śluzowąluzowej jamy ustnej można leczyć miejscowo skutecznymi lekami przeciwzapalnymi i ściągającymi, takimi np.jak płukankamiyny do płukania ust lub żelamiele dostomatologiczne. Pomagają ustone złagodzić stan zapalny i przyspieszyć gojenie zmian.
Pierwszym wyborem w terapii jest miejscowo stosowany kortyzon w postaci żelu, kremu lub roztworu. Inne leki, które działają na układ immunologiczny i mogą być stosowane miejscowo to takrolimus, pimekrolimus i cyklosporyna A.Przy Jeśliłagodniejszym stanstanie zapalny nie jest zbyt silny, błona śluzowa jamy ustnejzapalnym możena byzastosować roztwórównie lub żel leczonaz roztworem kwasukwasem witaminy A. W lubprzypadku tymżenasilonych kwasem objawów żelu. Jeśli objawy są ciężkie, lekarz może przepisazalecić kortyzondoustne wtabletki tabletkachglikokortykosteroidowe, doaby podaniaskuteczniej doustnegoopanować stan zapalny.
Jeśli zmiany na błonach śluzowych szostaną zakażone drożdżakami (Candida), należy je również leczyć maściami przeciwgrzybiczymi.
Unikać pokarmów i napojów, które nasilajmogą dyskomfortnasilać dolegliwości!
Rokowania
Zmiany na błonieony śluzowej występującew przyprzebiegu liszajuliszaja płaskimaskiego jamy ustnej mogą utrzymywać się przez wiele lat., Okresya nasilonychokresy nasilenia objawów mogczęsto przeplatają wystsiępować na przemian z okresami zmniejszonychich objawówzłagodzenia. Zaostrzenie możesymptomów byćbywa związane ze zwiększonym stresem psychicznym lub lękiem.
U około 1% pacjentów zmagających się z liszajem płaskim jamy ustnej jestistnieje zagrożonychryzyko rozwojemrozwoju nowotworu błony śluzowej jamy ustnej. ZDlatego tego powodu ważnekluczowe są regularne kontrole błony śluzowej jamy ustnej co 6–12 miesięcy. Jeśli pacjenci sami zauważą jakiekolwiek zmiany, powinni zostaniezwłocznie skonsultować zbadanisię przezz lekarzalekarzem lub stomatologastomatologiem.
Liszaj płaski jamy ustnej jest przewlekłą chorobą zapalną, która występuje w epizodachformie nawrotów. Zmiany Podczasskórne gdyzwiązane wysypkiz przy liszajuliszajem płaskim skóryzwykle ustępują zwykle po upływie od 1 roku do –2 latlatach, natomiast zmiany w liszaju płaskim jamyjamie ustnej utrzymujmogą się iutrzymywać mogą trwaćprzez 20 lat lub nawet dłużej.
Dodatkowe informacje
- Zapalenie skórno-mięśniowe
- Miastenia rzekomoporaźna
- Pierwotna żółciowa marskość wątroby
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- Bielactwo
- Liszaj płaski jamy ustnej — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)