Anisakioza – co to jest?
Anisakioza (zatrucie śledziowe) jest spowodowana zakażeniem pasożytami ryb Anisaki lub Pseudoterranova. Rzadko odnotowuję się ją w Europie Środkowej. Choroba występuje najczęściej w Japonii (ponad 90% przypadków).
Przenoszenie
Ryby morskie są często zarażone anisakiozą: pasożyty występują u ponad 70 gatunków ryb, przy czym zakażonych jest nimi nawet 70% śledzi (stąd nazwa zatrucie śledziowe lub robak dorszowy). Są one przenoszone z fok lub wielorybów na ryby. Dlatego zakażenie to występuje najczęściej tam, gdzie jest dużo wielorybów i fok. Pasożyty można zabić przez zamrożenie w temperaturze poniżej -20°C lub przez gotowanie czy smażenie.
Ludzie mogą się zarazić, jedząc surowe zakażone ryby (np. sushi lub inne potrawy z surową rybą). Na całym świecie występuje ok. 20 000 przypadków choroby, z czego większość w Japonii. Jeśli popularność sushi i podobnych dań będzie nadal rosła, zakażenia staną się bardziej powszechne również w pozostałych częściach globu.
Objawy
Larwy nie mogą osiągnąć dojrzałości płciowej w organizmie człowieka, a jeśli w nim pozostaną, umierają po około ośmiu tygodniach. Te, które dostają się aż do przewodu pokarmowego, zajmują ścianę jelita. Wywołuje to reakcję zapalną z dolegliwościami z tego narządu.
Najczęstsze objawy po zjedzeniu surowej ryby w ciągu 12–48 godzin: Ból brzucha i nudności, które mogą utrzymywać się przez kilka godzin, często z wymiotami i biegunką. Ale możliwe są też reakcje podobne do alergii: świąd i wysypka skórna, a nawet wstrząs anafilaktyczny. U niektórych chorych rozwija się uporczywy (chroniczny) ból brzucha spowodowany stanem zapalnym wokół martwych pasożytów. Jeśli robaki wnikną w ścianę jelita, może rozwinąć się ostre zapalenie otrzewnej z silnym bólem brzucha i tkliwością w okolicy podbrzusza. Możliwa jest także niedrożność jelita.
Terapia
Diagnozę potwierdza badanie wziernikowe żołądka (gastroskopia). Podczas gastroskopii można również usunąć pasożyta za pomocą kleszczy. Jeśli pasożyty przebiły już ścianę jelita, powodując przewlekłe dolegliwości, wskazana jest operacja, ponieważ nie ma możliwości leczenia farmakologicznego.
Zapobieganie
Zakażeniu anisakiozą można zapobiegać: należy gotować lub smażyć ryby przed spożyciem i unikać jedzenia ich surowego mięsa, które nie było zamrożone. Wędzenie lub marynowanie w solance również zabija pasożyty.
Rokowanie
Wcześnie leczona choroba ma dobre rokowania.
Dodatkowe informacje
- Gastroskopia
- Anisakioza – informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
- Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)