Co to jest tungiaza?
Tungiaza to choroba skóry, wywoływana przez pchłę piaskową Tunga penetrans. Pchła piaskowa mocno nagryza skórę, a następnie wwierca się w nią (infestacja). Pchła piaskowa nie występuje w Europie. Dlatego choroba występuje tylko u pacjentów powracających z wyjazdów na tereny endemiczne.
Pchła piaskowa T. penetrans występuje w Ameryce Łacińskiej (od Meksyku do północnej Argentyny), na Karaibach, w Afryce Subsaharyjskiej, Indiach i Pakistanie. Dotyczy ok. 88% krajów. Jej częstość występowania wynosi tam 21–83%, a więc nie jest rzadka.
Przyczyna
Pchła piaskowa ma 1 mm długości i potrafi skakać na 20 cm w pionie. Pchły piaskowe rozwijają się w ciepłej, piaszczystej glebie, gdzie wykluwają się jaja, a pchły rozwijają się i kopulują. Po zapłodnieniu ciężarna samica pchły poszukuje ciepłokrwistego żywiciela i rozpoczyna tu rozwój, który obejmuje pięć etapów.
Ludzie zarażają się głównie wtedy, gdy chodzą boso w miejscach, gdzie występują pchły piaskowe. Samica pchły piaskowej drąży skórę, najczęściej w cienkim obszarze skóry, np. między palcami lub pod paznokciami u stóp. Osoby dotknięte rzadko czują penetrację, ale może być widoczna niewielka czerwona plama. Pchła wysysa krew z powierzchniowej części skóry i rozpoczyna się rozwój komórki jajowej. Zwiększa się obwód brzucha pchły. Teraz jest to zauważalne jako swędzący, bolesny guzek z umieszczoną pośrodku czarną plamą, która jest w różnym stopniu objęta stanem zapalnym. Po ok. czterech dniach pasożyt osiąga swój maksymalny rozmiar. Plamka przypomina białą perłę i ma pośrodku otwór, który wychodzi z odbytu/narządu płciowego pchły piaskowej i z którego pchła piaskowa wydala jaja i odchody do otoczenia. W okresie od trzech do czterech tygodni po infestacji pchła umiera i zostaje zrzucona. Plamka jest zwykle pokryta ciemną skorupką. Rana następnie goi się, pozostawiając na skórze bliznę.
Diagnostyka
Pacjent odczuwa guzek na skórze stopy lub podudzia. Jaja i brązowawe smugi odchodów zlokalizowane wokół otworu środkowego potwierdzają rozpoznanie. Nie są wymagane żadne dalsze badania.
Osoby powracające z zagranicy rzadko prezentują więcej niż jeden guzek, a choroba często goi się samoistnie. Jednak na terenach endemicznych obserwuje się masywne infestacje, powodujące niepełnosprawność, z liczbą do 145 guzków, którym często towarzyszą powikłania w postaci chorób paznokci, deformacji lub amputacji palców stóp oraz zaburzeń chodu.
Leczenie
Leczenie polega na całkowitym usunięciu pchły piaskowej.
Jeśli w okolicy istnieje wysokie ryzyko takiej infestacji, należy zapobiegać ugryzieniom przez pchły poprzez noszenie zamkniętych butów i stosowanie środków odstraszających owady.
Rokowanie
Dla większości osób podróżujących za granicę jest to przemijające zakażenie, które powoduje pewien dyskomfort. Bakterie mogą dostać się do miejsca ugryzienia i spowodować miejscowe zakażenie, które można leczyć maścią z antybiotykiem.
Dodatkowe informacje
- Tungiaza— informacje dla lekarzy
Autorzy
- Natalie Anasiewicz, lekarz, Fryburg Bryzgowijski
- Thomas Fühner, dr n. med, specjalista chorób wewnętrznych i pulmonologii, Hanower
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent