Co to jest żółta gorączka?
Definicja
Żółta gorączka to choroba tropikalna wywoływana przez wirusa z rodzaju flawiwirus. Do przeniesienia dochodzi poprzez użukądleniaszenia komarów. Choroba może prowadzić do zapalenia tkanki limfatycznej, wątroby, nerek i/lub serca. Ciężka choroba związana z żółtą gorączką może w końcu doprowadzić do poważnego uszkodzenia wątroby, a nawet śmierci.
Objawy
Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 3–6 dniach od zakażenia. Choroba może mieć łagodny, grypopodobny przebieg (zwłaszcza u dzieci), ale może też dojść do szybkiego rozwoju ciężkiej postaci choroby.
Choroba zazwyczaj zaczyna się od nagłego wystąpienia gorączki, dreszczy, bólu głowy, mięśni i stawów oraz nudności z wymiotowaniemwymiotami. Możliwe jest również zaczerwienienie twarzy, zapalenie spojówek i krwawieniekrwawienia pod skpodskórąrne lub na błonachon śluzowych. W większości przypadków objawy ustępują po 3–4 dniach. Ale u niektórzyrych pacjencipacjentów (ok. 15%) w ciągu 24 godzin po krótkotrwałej poprawie przechodządochodzi nawrótdo nawrotu choroby z niskim ciśnieniem tętniczym i zwolnionym rytmem serca. W tych przypadkach mogą wystąpić ciężkie objawy z uszkodzeniem wątroby, żółtaczką i niewydolnością nerek. Możliwe jest krwawieniewystąpienie podkrwawień skpodskórąrnych, w jelitach i w drogach moczowych.
Przyczyny
Żółtą gorączkę wywołuje arbowirus grupy B, należący do rodzaju flawiwirus. Zakażeni ludzie lub małpy mają duże ilości wirusa we krwi i zarażają komary-wektory. Wirus jest również przenoszony z jednego pokolenia komarów na następne. Zakażenie jest możliwe na wysokościach do 2500 m.
Częstość występowania
Na całym świecie co roku na żółtą gorączkę zapada 140 000–200 000 osób. Ponad 90% wszystkich zachorowań występuje w Afryce Subsaharyjskiej. Żółta gorączka występuje również w tropikalnych rejonach Ameryki Południowej i Środkowej (między 15. równoleżnikiem na północ i południe). Dzieci na tych terenach są szczególnie podatne na zakażenia, ponieważ nie wykształciły jeszcze naturalnej odporności. Choroba nie występuje w Azji.
W Europie w latach 2000–2004 odnotowano tylko 2 przypadki u osób nieszczepionych. U osób zaszczepionych nie rejestruje się prawie żadnych przypadków zachorowań.
Badania dodatkowe
jednoznacznymJednoznacznym dowodem na zachorowanie są badania krwi, w których bezpośrednio wykrywa się kontakt z wirusem lub składnikami wirusa.- Dalsze badania mogą wyjaśnić, które narządy
sązostałydotknizajęte- chorobą, np. badanie krwi i moczu.
osobyOsoby chore przyjmowane są na oddział zakaźny do szpitala w celu izolacji i leczenia.
Leczenie
nieNie ma swoistej terapii przeciwko żółtej gorączce.leczenieLeczenie ma na celu łagodzenie objawów i zapobieganie poważnym uszkodzeniom narządów.szczegSzczególnieniezbędneważne jest utrzymaniedobregoprawidłowego bilansu płynów i elektrolitów.
Co możesz zrobić sam?
przedPrzed podróżą do obszarów zagrożonych należy zasięgnąć porady dotyczącej szczepieńponieważ szczepionka przeciwko żółtej gorączce jest bardzo wrażliwa, szczepienieSzczepienie może być przeprowadzone tylko w specjalnie certyfikowanych punktach szczepień z doświadczeniemmw szczepieniach przeciwko żółtej gorączce.- Należy zaszczepić się przynajmniej 10 dni przed planowaną podróżą.
miMiędzynarodowe świadectwo szczepienia jest ważne od 10. dnia po szczepieniu.
Zapobieganie
komaryUkąszenia komarów żółtejgormajączkiżądląmiejsce zazwyczaj o zmierzchu, dlatego o tej porze warto zachować szczególną ostrożność, stosując środek odstraszający komary- Szczepionka przeciwko żółtej febrze zapewnia w prawie 99% ochronę przed chorobą po podaniu jednej dawki.
szczepienieSzczepienie wykonuje się żywą szczepionką atenuowaną.szczepienieSzczepienie przypominające jest zalecane po 10 lub więcej latach od pierwszego szczepienia, jeśli planowany jest ponowny pobyt na obszarze zagrożonym.dzieciDzieci, które zostały zaszczepione przed ukończeniem 2.latroku życia, powinny otrzymać szczepienie przypominające przed nowym pobytem w obszarze zagrożonym lub jeśli nadal tam przebywają, jeśli od pierwszego szczepienia upłynęło 5 lub więcej lat.
Rokowanie
- U 10–20% osób, które zachorują na żółtą gorączkę,
umierachoroba ma przebieg śmiertelny.
jeJeśli zakażenie jest ciężkie,śmierćzgon następuje zwykle między 6. a 10. dniem.powikPowikłania występują częściej u pacjentów powyżej 65. roku życia oraz u osób z osłabionym układem odpornościowym.
poPrzechorowaniepokonaniudajechoroby osoby nitrwałądotknięte nie mogą ponownie zachorowaodpornośćna żółtą gorączkę.
Dodatkowe informacje
- Żółta gorączka — informacje dla lekarzy.
AutorAutorzy
- Hannah Brand,
drlekarzn. med., lekarz, Berlin(recenzent/redaktor) Lek.Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)