Czym jest chorobaDefinicja
Choroba zwyrodnieniowa stawu kciuka?
Definicja
W przypadku choroby zwyrodnieniowej stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka tj. stawu między śródręczem a kością nadgarstka, mówi sięznana również o rizartroziejako lubrizartroza, artrozieto schorzenie, które dotyczy stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka (staw między kością nadgarstka a śródręczem). DochodziW wyniku procesu zwyrodnieniowego dochodzi do uszkodzenia i zniszczenia chrząstki i jednocześniestawowej, a także do pogrubieniaprzerostu kości znajdującej się pod nichrząstką. Z czasem staw kciuka sztywnieje, staje się osłabionysztywniejszy, i zaczyna bolećbolesny, a jego czynnośćfunkcja jest ograniczona. Choroba ta prowadzi do osłabienia ruchomości kciuka, co utrudnia codzienne czynności, takie jak chwytanie czy otwieranie butelek.
Objawy
ChorobaGłówne zwyrodnieniowaobjawy choroby zwyrodnieniowej stawu kciuka powoduje ból, osłabienie i sztywność stawu. to:
- Ból
pojawia–siwystępującyuw okolicy podstawy kciuka lub zBólotwieraniemożezakrętkiutrudniać chwytanie z pebutelki), - Osł
nąabienie siły uchwytu – pacjenci mogą.Pacjentom jest częstomieć trudności z chwytaniem przedmiotów lub odkręcićcaniem zakrętkętek, - Sztywność
odstawubutelki.–Zz czasem kciuk możezesztywniezacząć sztywnieć, co prowadzi do ograniczenia ruchomości, - Obrzęk i
mogąwystąpitkliwośćtrudności–z poruszaniemwokółnim.stawuCzęsto występuje niewielkie przemieszczenie kciuka. Momożerównieżwystąpić obrzęk,i tkliwoa sam staw staje się bolesny przy dotyku, - Deformacja – w miarę postępu choroby może dojść do niewielkiego przemieszczenia kciuka, co sprawia, że staw staje się mniej stabilny,
- Ból w
obrębiestawu.spoczynkuZ biegiem–czasuw bardziej zaawansowanych stadiach bólnasila się imoże występowaćrównieżnawet w stanie spoczynku, gdychorykciuk nieruszajestkciukiemużywany.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Rizartroza rozwija się w wyniku zużycia struktur stawowych, co prowadzi do uszkodzenia chrząstki stawowej. Staw kciuka, mającyma kształt stawu siodłaowego, który jest bardzo ruchomy, ale przezz totego równieżpowodu stosunkowo niestabilny. W życiu codziennym wysokieDługotrwałe obciążenieenia kciuka prowadzi czasem do zużywania się struktur. Jednak do choroby zwyrodnieniowejtego stawu kciuka mogą również prowadzić urazydo lubjego choroby zapalnedegeneracji.
Do czynnikówCzynniki zwiększającychce ryzyko wystąpieniarozwoju choroby zwyrodnieniowejto:
- Wiek
staw– choroba częściej występuje u osówbnależąpom.in50.wiekroku życia,p - Płeć żeńska – kobiety są bardziej narażone na rozwój rizartrozy,
otyzwłaszcza po menopauzie, - Otyłość
,predyspozycje–genetyczne,nadwagachoroby reumatyczne, wcześniejsze urazy i dużezwiększa obciążenie stawów, w tym stawu kciuka, - Choroby reumatyczne – takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, które mogą prowadzić do uszkodzenia chrząstki stawowej,
- Wcześniejsze urazy – złamania, skręcenia, zwichnięcia w okolicy stawu kciuka zwiększają ryzyko rozwoju zwyrodnienia,
- Czynniki mechaniczne – intensywne, powtarzające się obciążenia stawu kciuka (np. prace manualne, częste wykonywanie chwytów siłowych).
Częstotliwość występowania
Choroba zwyrodnieniowa stawu kciuka jest stosunkowo częstym zaburzeniempowszechna, szczegzwłaszcza wśrólnied osób po 50 . roku życia. U kobietSzacuje się, że występuje częściej u kobiet (dwa razy częściej niż u mężczyzn), a także u osób z historią urazów ręki. PrzypadłośćRizartroza może również dotykadotyczyć młodszych osób, zwłaszcza pow urazieprzypadku wcześniejszych urazów.
BadaniaDiagnostyka
Rozpoznanie dodatkowechoroby zwyrodnieniowej stawu kciuka opiera się na:
LekarzWywiadzieprzeprowadzalekarskimbadanie–palpacyjneszczegółowa rozmowa z pacjentem na temat objawów, historii urazów iporuszakciukiem.obciążeniaW tenmechanicznego,- Badaniu
sposóbfizykalnymmożna–wykryćlekarzograniczonąocenia ruchomość stawu, bolesność izmianytkliwość wstawie.obrębie stawu kciuka, Diagnozę potwierdza się badaniemBadaniu rentgenowskim.Na– zdjęciucierentgenowskimrentgenowskiemożpozwala nazobaczyocenę stopnia zużycia chrząstki, obecnośćtypowezmianzmiany,degeneracyjnychbrakującąoraztkankę chrzęstną i możliwe zwapnieniezwapnienia w
Leczenie
Celem leczenia choroby zwyrodnieniowej stawu kciuka jest
złagodzenie bóluioraz poprawafunkcjonowaniafunkcji stawu. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby:-
Leczenie zachowawcze:
- Fizjoterapia – ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawu kciuka mogą pomóc zmniejszyć ból i poprawić funkcję stawu.
- Leki przeciwbólowe – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), zarówno w formie tabletek, jak i maści, pomagają w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego,
- Wstrzyknięcia do stawu – wstrzykiwanie kwasu hialuronowego i kortyzonu może zapewnić tymczasową ulgę w bólu i poprawić ruchomość stawu,
- Ortezy i szyny – stosowanie ortezy lub szyny stabilizującej staw może zmniejszyć obciążenie i zapobiec przeprostowi kciuka, dając ulgę w bólu,
- Zimne i ciepłe okłady – w ostrych fazach choroby pomocne mogą być zimne okłady, a w przypadku przewlekłego bólu – ciepłe kompresy.
-
Leczenie chirurgiczne – gdy inne metody leczenia zawodzą, w przypadku zaawansowanej choroby i dużych trudności z funkcjonowaniem ręki, może być konieczna interwencja chirurgiczna:
- Artroplastyka – usunięcie uszkodzonego stawu i zastąpienie go protezą,
- Resekcja – usunięcie części stawu, zwłaszcza w przypadkach, gdy staw kciuka jest bardzo uszkodzony i powoduje silny ból,
- Zabiegi stabilizacyjne – operacje mające na celu poprawienie stabilności stawu.
Po zabiegu chirurgicznym pacjent zwykle przez 2-3 tygodnie nosi szynę, a następnie rozpoczyna rehabilitację w celu przywrócenia pełnej funkcji ręki.
Rokowanie
Choroba zwyrodnieniowa stawu kciuka
bezpostępuje stopniowo, a tempo tego procesu może różnić się u poszczególnych pacjentów. Dzięki leczeniu zachowawczemu (fizjoterapia, leki) możliwe jest spowolnienie postępu choroby oraz łagodzenie objawów. Jednak w zaawansowanych przypadkach, gdy choroba znacząco ogranicza funkcjonowanie, może być konieczne leczenie chirurgiczne. Dzięki nowoczesnym metodom operacyjnym wielu pacjentów odzyskuje znaczną część sprawności stawu, choć pełne wyleczenie niewymagazawszeleczeniajest możliwe.-
FizjoterapiamającaWczesnana celu wzmocnienie mięśni wokół stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciukainterwencja może pomóczłagodzić ból.Jeśli pacjent odczuwa ból, może tymczasowo przyjmować środki przeciwbólowe. Leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych lekówprzeciwzapalnych (NLPZ) mają również działanie przeciwzapalne. Są one dostunikniępne w postaci tabletek lub maści.Krótkotrwałą ulgę w bólu można również osiągnąć poprzez wstrzyknięcie do stawu kwasu hialuronowego i kortyzonu.Pomocna może również okazać się orteza podtrzymująca, która przeciwdziała przeprostowi. Jeśli ból jest silny, można na krótki czas założyć szynę.Leczenie za pomocą promieniowania rentgenowskiego może w niektórych przypadkach złagodzić objawy. Jednak ze względu na ogólne ryzyko napromieniowania u młodszych pacjentów należy stosować ten rodzaj leczenia wyłącznie po dokładnej ocenie ryzyka i korzyści.
Zabieg chirurgiczny
Jeśli objawy sąciu poważne,niejszycha innezmianmetodydegeneracyjnychleczeniainie pomagają, konieczny może okazapoprawićsię zabieg.Istnieje kilka metod chirurgicznych, które mogą wiązajakośćsiężyciaz różnymi powikłaniami. W tej kwestii należy zasięgnąć porady lekarskiej.Po zabiegu kciuk unieruchamia się szyną gipsową na 2–3 tygodnie. Następnie powoli zwiększa się obciążenie za pomocą ćwiczeń ruchowych, aż do osiągnięcia pełnej sprawności po około 12 tygodniach.
Co możesz zrobić sam?
Ogólnie rzecz biorąc, należy unikać czynności, które mogą wiązać się z bólem.W ostrych fazach można stosować zimne okłady, natomiast w przypadku bólu przewlekłego pomaga ciepło.
Rokowanie
Choroba często postępuje stopniowo i można spowolnić ten proces dzięki aktywnemu leczeniupacjenta.
Dodatkowe informacje
- Choroba zwyrodnieniowa stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka – informacje dla lekarzy
AutorkaAutorzy
- Kalina van der Bend, lekarz
, Balchownia(recenzent) - Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden