Czym jest choroba Sinding-Larsen-Johanssona?
Choroba Sindinga-Larsena-Johanssona (SLJ) to zapalne schorzenie przyczepu ścięgna rzepki, które dotyczy głównie dzieci i młodzieży w wieku 10–14 lat. Jest to typowa forma entezopatii, czyli stanu zapalnego w miejscu, gdzie ścięgno przyczepia się do kości. Choroba ta występuje szczególnie u młodych osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza tych uprawiających sport, ponieważ nadmierne obciążenie ścięgna prowadzi do mikrourazów i zapalenia.
Przyczyny
Choroba Sindinga-Larsena-Johanssona jest wynikiem przeciążenia i mikrourazów w okolicy przyczepu ścięgna rzepki do wierzchołka kości rzepki. Powtarzające się obciążenie ścięgna w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego prowadzi do niewielkich uszkodzeń włókien ścięgna, co wywołuje stan zapalny w tym obszarze. Z czasem mogą powstać drobne zwapnienia w miejscu przyczepu ścięgna, co powoduje dalszy ból i tkliwość.
Objawy
- Ból: Zwykle zlokalizowany w dolnej części rzepki, nasila się podczas aktywności fizycznej, szczególnie przy skokach, bieganiu czy wchodzeniu po schodach.
- Tkliwość: Występuje w okolicy przyczepu ścięgna rzepki do kości.
- Ból po wysiłku: Objawy mogą nasilać się po intensywnym wysiłku fizycznym, ale ustępują po odpoczynku.
Ból nie jest ciągły – może pojawić się po wysiłku, a z czasem, przy odpoczynku, ustępować. Zdarza się, że objawy mogą się pojawić po intensywnej aktywności fizycznej i ustąpić po kilku godzinach lub dniach odpoczynku.
Diagnostyka
Diagnostyka choroby Sindinga-Larsena-Johanssona opiera się głównie na:
- Wywiadzie lekarskim: Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad dotyczący aktywności fizycznej dziecka i objawów bólowych.
- Badaniu fizykalnym: Zwykle objawy bólu są charakterystyczne, a ból może być wywołany przez nacisk w okolicy przyczepu ścięgna.
- Badania obrazowe: Często wykonuje się zdjęcia rentgenowskie, aby potwierdzić diagnozę. Na rentgenie mogą być widoczne drobne zmiany w okolicy przyczepu ścięgna, w tym zwapnienia. Możliwe jest również wykonanie USG lub rezonansu magnetycznego, chociaż w przypadku tej choroby zmiany są często subtelne.
Terapia
-
Zmienność aktywności fizycznej:
- Odpoczynek: Unikanie czynności, które wywołują ból (np. bieganie, skakanie, wchodzenie po schodach).
- Stopniowy powrót do aktywności: Dziecko może samodzielnie kontrolować poziom swojej aktywności, dostosowując ją do nasilenia objawów. Czasami wymagana jest tymczasowa rezygnacja z intensywnego wysiłku fizycznego.
- Modyfikacja treningu: Jeśli ból jest niewielki, dzieci mogą kontynuować aktywność fizyczną, ale w mniej intensywnych formach, które nie obciążają zbytnio kolana (np. pływanie, jazda na rowerze).
-
Leki przeciwbólowe:
- Paracetamol lub inne leki przeciwzapalne mogą być stosowane w przypadku nasilenia objawów, ale tylko na krótki okres.
- Okłady chłodzące: Mogą pomóc w złagodzeniu bólu po intensywnym wysiłku fizycznym.
-
Fizjoterapia:
- Wzmacnianie mięśni: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie czworogłowe uda i ścięgna podkolanowe są kluczowe. Odpowiednia rehabilitacja pozwala na poprawę stabilności stawu kolanowego i zmniejszenie obciążenia ścięgna rzepki.
- Rozciąganie: Rozciąganie mięśni nóg, w tym prostowników uda oraz ścięgien podkolanowych, jest również pomocne w leczeniu tej choroby.
-
Rzadkie przypadki wymagające operacji:
- Chirurgiczne leczenie rozważa się w wyjątkowych przypadkach, gdy objawy są ciężkie i nie reagują na leczenie zachowawcze. Wtedy może być konieczna interwencja, np. w celu usunięcia zmian zapalnych.
Rokowanie
Choroba Sindinga-Larsena-Johanssona zwykle ma dobre rokowanie. Objawy ustępują samoistnie, gdy dziecko przestaje obciążać ścięgno i stosuje odpowiednią rehabilitację. W miarę jak organizm rośnie, struktury w okolicy rzepki dojrzewają, a ból zwykle zanika. Dzieci w większości przypadków mogą kontynuować swoją aktywność fizyczną bez długotrwałych skutków, pod warunkiem, że dostosują intensywność treningów do poziomu swoich dolegliwości.
Ważne: Kluczowe jest unikanie nadmiernego obciążenia kolana, szczególnie w okresie wzrostu, kiedy struktury w tym obszarze są bardziej podatne na mikrourazy
D
Dodatkowe informacje
- Choroba Sinding-Larsen-Johanssona – informacje dla lekarzy
Autorki
- Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)
- Markus Plank, mgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń