Co to jest uraz więzadła pobocznego przyśrodkowego?
Definicja
Po każdej stronie stawu kolanowego znajduje się silne więzadło (więzadło poboczne), które podtrzymuje i stabilizuje staw. Są to silne więzadła tkanki łącznej, które biegną między kością udową i piszczelową w poprzek stawu. Więzadło boczne zewnętrzne kolana nazywane jest więzadłem pobocznym bocznym, a wewnętrzne więzadło poboczne nazywane jest więzadłem pobocznym przyśrodkowym. Więzadło boczne znajdujące się po wewnętrznej stronie stawu kolanowego w szczególności zapobiega zbyt dużemu kołysaniu się stawu do wewnątrz.
Do urazów więzadeł po wewnętrznej stronie stawu kolanowego dochodzi często podczas uprawiania sportu. Może to być izolowany uraz więzadła pobocznego, ale urazy więzadła pobocznego często występują w połączeniu z innymi urazami stawów, takimi jak urazy łąkotek i więzadeł krzyżowych.
Objawy
Objawy zazwyczaj polegają na silnym bólu po wewnętrznej stronie stawu kolanowego. Obrzęk często występuje w tym samym miejscu. Może wystąpić zasinienie lub, jeśli w tym samym czasie wystąpiły inne urazy kolana, zasinienie w stawie kolanowym. Kolano może zginać się daleko do wewnątrz z powodu niestabilności, w zależności od rozległości urazu.
Przyczyny
Do urazu dochodzi najczęściej w związku z uderzeniem bocznym, przez co staw kolanowy zostaje wciśnięty do środka i dochodzi do silnego naciągnięcia więzadła pobocznego po wewnętrznej stronie stawu. W wielu przypadkach jednocześnie występuje skręcenie (rotacja) stawu kolanowego. Uraz ten występuje więc zazwyczaj w sportach kontaktowych, takich jak judo, piłka nożna, rugby czy piłka ręczna.
Częstotliwość występowania
Uraz więzadła pobocznego wewnętrznego kolana jest bardzo częstym urazem sportowym z częstotliwością występowania 7,3 na 1000 osobolat u młodych, wysportowanych dorosłych. Więzadło przyśrodkowe to więzadło stawu kolanowego, które jest najczęściej kontuzjowane.
Więzadło poboczne jest zespolone z łąkotką przyśrodkową, dlatego w 25% przypadków dochodzi do dodatkowego uszkodzenia przyśrodkowej łąkotki. W ciężkich przypadkach, w 78% przypadków dochodzi również do uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego.
Badanie dodatkowe
- Diagnoza stawiana jest na podstawie przyczyny urazu oraz kilku prostych testów funkcjonalnych i niestabilności. Ze względu na silny ból, wykonanie pełnego badania w ostrej fazie może być trudne. W takich przypadkach łatwiejsze może być wykonanie kolejnego badania nieco później, gdy ból ustąpi.
- Dodatkowo kolano jest badane zewnętrznie i palpacyjnie.
- Często wykonuje się badanie ultrasonograficzne, jako badanie łatwo dostępne, w celu uwidocznienia struktury więzadła.
- Można zlecić wykonanie zdjęć rentgenowskich lub rezonansu magnetycznego, aby wykluczyć towarzyszące urazy kostne lub uszkodzenia wnętrza kolana.
- W przypadku podejrzenia poważnego uszkodzenia więzadła pobocznego możliwe jest skierowanie do specjalistów.
Leczenie
- W stanie ostrym ważne jest, aby przestrzegać tzw. „regułę PECH”:
- R – Rest (odpoczynek). Przerwij wykonywaną czynność.
- I – Ice (lód). Przyłóż lód do kolana. Chłodzi to obszar i ogranicza uszkodzenia. Należy jednak unikać bezpośredniego kontaktu ze skórą, aby nie spowodować odmrożeń.
- C – Ucisk (z angielskiego: Compression). Zastosuj opatrunek uciskowy wokół kolana.
- H – Hochlagerung (uniesienie). Trzymaj kolano w pozycji uniesionej.
- W fazie ostrej pomocne mogą być leki stosowane zewnętrznie lub przyjmowane doustnie, które mogą tłumić stan zapalny i łagodzić ból (NLPZ).
- Do chodzenia powinny być używane kule. W celu stabilizacji należy nosić elastyczną ortezę stawu kolanowego.
- Jeśli mamy do czynienia z masywnym krwiakiem stawu kolanowego, wykonuje się nakłucie w celu terapii bólu.
- Należy szybko rozpocząć trening rehabilitacyjny w postaci ćwiczeń ruchowych bez ciężarków jako ćwiczenia domowe lub pod okiem fizjoterapeuty. W miarę postępów możesz też ponownie rozpocząć trening stabilności, równowagi, wzmacniający i funkcjonalny.
- Trening biegowy można rozpocząć, gdy tylko chodzenie z pełnym obciążeniem ciała jest możliwe bez uczucia niestabilności. Gdy tylko pokonywanie zakrętów i gwałtowne zmiany kierunku są możliwe bez bólu i uczucia niestabilności, można rozpocząć ćwiczenia specyficzne dla danego sportu.
- Wzmacnianie i trening równowagi mięśni uda może zapobiec wtórnym urazom stawu kolanowego.
- Leczenie chirurgiczne nie poprawia rokowania.
Rokowanie
- Średni czas przestoju w odniesieniu do aktywności sportowej wynosi 3 tygodnie, w przypadku całkowitego zerwania zwykle co najmniej 6 tygodni.
- Ból przy wysiłku może wystąpić jeszcze po kilku miesiącach.
- Ważne jest, aby nie rozpoczynać aktywności fizycznej zbyt szybko. Zbyt szybki powrót do aktywności sportowej może prowadzić do ponownego urazu.
- W zależności od stopnia urazu, w pełni obciążonego stawu kolanowego można spodziewać się po kilku tygodniach do kilku miesięcy.
- Staw kolanowy może pozostać przewlekle niestabilny.
- Poza tym rokowania są dobre.
Dodatkowe informacje
- Uraz łąkotki
- Uszkodzenie więzadła pobocznego przyśrodkowego – informacje dla personelu medycznego
Autor
- Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń