Zakres referencyjny
Jednostka stosowana: μg/dl, nmol/l
- poranny poziom 5–25 μg/dl (138–690 nmol/l)
Zakres referencyjny zależnie od pory dnia
- Dorośli:
- przed południem (7:00-10:00): 138–690 nmol/l (5–25 μg/dl)
- po południu (16:00–20:00): 2,5–11,9 μg/dl (69–328 nmol/l)
- w nocy, podczas snu (24 h, surowica): < 1,8 μg/dl (< 50 nmol)
- Po podaniu 1 mg deksametazonu: < 1,8 μg/dl (< 50 nmol/l)
Wskazania
- Diagnostyka i ocena przebiegu hipo- i hiperkortyzolemii
Pobieranie próbek i źródła błędów
- Surowica
- U pacjentów leczonych wysokimi dawkami biotyny (> 5 mg/dobę) próbkę należy pobrać co najmniej 8 godzin po przyjęciu ostatniej dawki, ponieważ może zakłócać oznaczanie kortyzolu.
Ocena wyników badań laboratoryjnych
Podwyższone stężenie kortyzolu:
- Zespół Cushinga
- Reakcja na stres
- Otyłość
- Depresja endogenna
- Jadłowstręt psychiczny
- Egzogenna podaż glikokortykosteroidów
- Ciąża
- Alkoholizm
Obniżone stężenie kortyzolu:
- Pierwotna niewydolność kory nadnerczy (choroba Addisona)
- Wtórna niewydolność kory nadnerczy
- Niedobór białka (zmniejszenie całkowitego poziomu kortyzolu, przy prawidłowym stężeniu wolnego kortyzolu)
Dalsza diagnostyka i dalsze postępowanie
- Kortyzol w moczu; krótki test ACTH, test hamowania deksametazonem
