MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Chirurgia
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Operacje i powikłania
  6. Pooperacyjne zatrzymanie moczu

Pooperacyjne zatrzymanie moczu

Zarówno środki znieczulające, jak i przeciwbólowe po operacji mogą spowodować, że niektórzy pacjenci nie będą w stanie samodzielnie opróżnić pęcherza po operacji.
Last published: 24.11.2023  |  Last revised: 02.01.2023  |  Last updated: 08.01.2023
:    : 
: 0
  • Volle Harnblase
  • Übervolle Harnblase
  • Harnretention
  • Unfähigkeit zur Blasenentleerung
  • Operationskomplikation
  • Blasenkatheter
  • Harnwegsinfektion

Co to jest pooperacyjne zatrzymanie moczu?

Definicja

W związku z interwencjami chirurgicznymi podczas właściwej operacji podawane są różne rodzaje znieczulenia. W pierwszych godzinach i dniach po zabiegu konieczne może być również leczenie przeciwbólowe. Zarówno środki znieczulające, jak i przeciwbólowe po operacji mogą spowodować, że niektórzy pacjenci nie będą w stanie samodzielnie opróżnić pęcherza po operacji. Jeśli mocz pozostaje w pęcherzu i nie jest możliwe oddanie wody, nazywa się to zatrzymaniem moczu.

Objawy

Typowe objawy pooperacyjnego zatrzymania moczu to ból brzucha i ból pleców. Ponadto występują problemy neurologiczne i sercowo-naczyniowe, takie jak nudności i wymioty, a także zaburzenia ciśnienia tętniczego, powolne tętno i chwilowa utrata przytomności. Ból i inne objawy mogą być również całkowicie nieobecne.

Przyczyny

Pooperacyjne zatrzymanie moczu wynika z tego, że środki znieczulające „paraliżują” mięśnie pęcherza lub nerwy regulujące. Uniemożliwia to kurczenie się i opróżnianie pęcherza. Może to być również spowodowane uszkodzeniem nerwów odpowiedzialnych za opróżnianie pęcherza. Wpływ leków przeciwbólowych po operacji lub z powodu uszkodzonych nerwów może również zmniejszyć uczucie wypełnienia pęcherza i parcia na mocz. Ryzyko wzrasta, jeśli podczas operacji podawano dużo płynów w postaci wlewu.

Częstość występowania

Zasadniczo zatrzymanie moczu może wystąpić pooperacyjnie u wszystkich chorych bez cewnika w pęcherzu. Po znieczuleniu podpajęczynówkowym, czyli znieczuleniu w okolicy dolnego odcinka rdzenia kręgowego, zatrzymanie moczu występuje nawet u 1/4 pacjentów, w przypadku innych operacji u 4–29%. Częstość występowania zależy również od płci i wieku pacjentów, rodzaju i czasu trwania zabiegu chirurgicznego, istniejących wcześniej zaburzeń opróżniania pęcherza oraz rodzaju znieczulenia.

Badania

  • Podejrzenie pojawia się, gdy 8–12 godzin po operacji wypełniony pęcherz moczowy (ok. 500 ml) nie został jeszcze opróżniony i nie może być opróżniony, a pozostałe objawy się zgadzają.
  • Można palpacyjnie zbadać brzuch, aby sprawdzić, czy pęcherz jest powiększony.
  • Diagnozę potwierdza badanie ultrasonograficzne.

Leczenie

  • Cele leczenia to łagodzenie objawów i zapobieganie ostrym powikłaniom oraz długotrwałym uszkodzeniom.
  • W profilaktyce zamiast czystych opioidów należy stosować skojarzoną terapię bólu z użyciem leków opioidowych i nieopioidowych.
  • W przypadku zabiegów o zwiększonym ryzyku w razie potrzeby można wykonać cewnikowanie profilaktyczne.
  • W przypadku zdiagnozowanego zatrzymania moczu opróżnianie pęcherza moczowego za pomocą cewnika jednorazowego jest zalecane u osób dorosłych, u których wypełnienie pęcherza wynosi 400–500 ml lub więcej.
  • W leczeniu mogą być również stosowane leki.
  • Aby uniknąć zatrzymania moczu, należy po zabiegu kontrolować opróżnianie pęcherza, zwłaszcza jeśli istnieją ewentualne czynniki ryzyka. W postępowaniu ambulatoryjnym należy wykonać badanie ultrasonograficzne, aby sprawdzić, czy można opróżnić pęcherz.

Rokowanie

  • Jeśli pooperacyjne zatrzymanie moczu zostanie wyleczone w ciągu kilku godzin, rokowanie jest dobre.
  • Jeśli nie zostanie rozpoznane, że pęcherz jest przepełniony i w porę nie zostanie podjęte leczenie, może dojść do nadmiernego rozciągnięcia ściany pęcherza moczowego. Może to prowadzić do tego, że w przyszłości dotknięte osoby będą miały problemy z prawidłowym opróżnianiem pęcherza.
  • Mocz może pozostać w pęcherzu, co zwiększa ryzyko zakażenia układu moczowego .

Dodatkowe informacje

Autor

  • Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Pooperacyjne zatrzymanie moczu. References are shown below.

  1. Darrah DM, Griebling TL, Silverstein JH. Postoperative urinary retention. Anesthesiol Clin 2009; 27: 465-84. PubMed
  2. Baldini G, Bagry H, Aprikian A, Carli F. Postoperative urinary retention: anesthetic and perioperative considerations. Anesthesiology 2009; 110: 1139-57. PubMed
  3. Koch CA, Grinberg GG, Farley DR. Incidence and risk factors for urinary retention after endoscopic hernia repair. Am J Surg 2006; 191: 381-5. PubMed
  4. Balderi T, Carli F. Urinary retention after total hip and knee arthroplasty. Minerva Anestesiol. 2010 Feb;76(2):120-30. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Chang Y, Chi KY, Tai TW, Cheng YS, Lee PH, Huang CC, Lee JS. Risk factors for postoperative urinary retention following elective spine surgery: a meta-analysis. Spine J. 2021 Nov;21(11):1802-1811. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Olsen SW, Nielsen J. A Study into Postoperative Urine Retention in the Recovery Ward. British Journal of Anaesthetic and Recovery Nursing 2007; 8: 91-5. www.cambridge.org
  7. Keita H, Diouf E, Tubach F, et al. Predictive factors of early postoperative urinary retention in the postanesthesia care unit. Anesth Analg 2005; 101: 592-6. PubMed
  8. Jackson J, Davies P, Leggett N, Nugawela MD, Scott LJ, Leach V, Richards A, Blacker A, Abrams P, Sharma J, Donovan J, Whiting P. Systematic review of interventions for the prevention and treatment of postoperative urinary retention. BJS Open. 2018 Nov 19;3(1):11-23. www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Taylor JA 3rd, Kuchel GA. Detrusor underactivity: Clinical features and pathogenesis of an underdiagnosed geriatric condition. J Am Geriatr Soc 2006; 54: 1920-32. PubMed
  10. Mason SE, Scott AJ, Mayer E, Purkayastha S. Patient-related risk factors for urinary retention following ambulatory general surgery: a systematic review and meta-analysis. Am J Surg. 2016 Jun;211(6):1126-34. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Niemi G, Breivik H. Epidural fentanyl markedly improves thoracic epidural analgesia in a low-dose infusion of bupivacaine, adrenaline and fentanyl. A randomized, double-blind crossover study with and without fentanyl. Acta Anaesthesiol Scand 2001; 45: 221-32. PubMed
  12. Lau H, Lam B. Management of postoperative urinary retention: a randomized trial of in-out versus overnight catheterization. ANZ J Surg 2004; 74: 658-61. PubMed
  13. Chik B, Law WL, Choi HK. Urinary retention after haemorrhoidectomy: Impact of stapled haemorrhoidectomy. Asian J Surg 2006; 29: 233-7. PubMed
  14. Chan PY, Lee MP, Cheung HY, et al. Unplanned admission after day-case haemorrhoidectomy: a retrospective study. Asian J Surg 2010; 33: 203-7. PubMed
  15. Miles AJ, Dunkley AJ. Day case haemorrhoidectomy. Colorectal Dis 2007; 9: 532-5. PubMed
  16. Kumar P, Mannan K, Chowdhury AM, et al. Urinary retention and the role of indwelling catheterization following total knee arthroplasty. Int Braz J Urol 2006; 32: 31-4. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov