Cukrzyca, aktywność fizyczna

Rodzaj aktywności

  • Pacjentów z cukrzycą typu 2 należy motywować pacjentów do aktywności fizycznej. Oznacza to, że w codziennych aktywnościach powinni wybierać zawsze „aktywną alternatywę”.
    • Dla wielu osób zwiększona aktywność fizyczna na co dzień (chodzenie po zakupy, wybieranie schodów zamiast windy, chodzenie lub jazda na rowerze do pracy, prace domowe wewnątrz i na zewnątrz) może mieć pozytywny wpływ na zdrowie.
    • Ponadto należy zachęcać pacjentów do tego, aby wplatali tzw. aktywność treningową kilka razy w ciągu tygodnia w swoje codzienne czynności.
  • Pacjentom z cukrzycą typu 2 zaleca się zwłaszcza takie aktywności, których intensywność można dobrze kontrolować i które wykazują niewielkie międzyosobnicze wahania w zakresie zużycia energii, są łatwe do kontynuowania i wymagają niewielkiej wiedzy. 
    • Np. chodzenie, jazda na rowerze, pływanie, gimnastyka w wodzie, gimnastyka, aerobik typu low impact.
  • Chodzenie to aktywność, która jest doskonała dla większości pacjentów z cukrzycą typu 2. Dla osób z powikłaniami w postaci neuropatii obwodowej czy zwyrodnieniowego zapalenia stawów konieczne może być jednak wybieranie alternatywnych dyscyplin sportu jak aktywności bez obciążenia (jazda na rowerze, korzystanie z roweru stacjonarnego, pływanie, gimnastyka w wodzie).
  • Należy unikać takich rodzajów aktywności jak: intensywne treningi siłowe, sprinty, gry zespołowe wymagające intensywnego wysiłku.
  • Nie należy wykonywać wysiłku fizycznego przy niewyrównanej cukrzycy i wartościach glikemii <120 mg/dL i >250 mg/dL., a także bezpośrednio po przyjęciu insuliny lub posiłku.

Częstość treningów

  • Pacjentom z cukrzycą typu 2 zaleca się podejmowanie kilka razy w tygodniu jednej lub kilku form aktywności fizycznej.
  • Optymalna częstość aktywności fizycznej to 4 razy w tygodniu po 30 min. treningu sportowego i 2 razy w tygodniu lekki wysiłek w postaci np. spaceru lub jazdy na rowerze.

Natężenie (intensywność)

  • Intensywność wybranej aktywności powinna być niewielka po umiarkowaną (40–70 % VO2max) (10–14 w skali Borga).
  • Korzystny wpływ na metabolizm (np. obniżenie poziomu cukru we krwi, zwiększona insulinowrażliwość) uzyskuje się zazwyczaj przy regularnej aktywności o niewielkiej intensywności po umiarkowaną.
    • W celu poprawy wydolności sercowo-naczyniowej jest jednak konieczne zwiększenie intensywności (> 50% VO2max) (12–15 w skali Borga).
  • Osoby z cukrzycą typu 2 mają zwiększoną zapadalność na utajoną chorobę niedokrwienną serca. Dlatego chorzy na cukrzycę, którzy chcą trenować z dużą intensywnością (>15 w skali Borga) powinni wcześniej ew. poddać się ocenie kardiologicznej, w zależności od wieku, stanu ogólnego, objawów klinicznych i czasu trwania choroby.

Rola lekarza rodzinnego

  • Ograniczenia zawodowe i dotyczące aktywności fizycznej powinny być nakładane po starannym przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji pacjenta i jego stanu zdrowia.1
  • Dobrór aktywnośći fizycznej i jej natężenie powinny uwzględniać: 
    • ocenę ryzyka wystapienia hipoglikemii
    • obecnośc przewlekłych powikłań cukrzycy
    • ocenę widzy pacjenta na temat choroby

Leczenie niefarmakologiczne w profilaktyce pierwotnej chorób sercowo-naczyniowych

  • Należy przekazać zalecenia dotyczące ruchu, diety, zaprzestania palenia.
  • Należy przy tym uwzględnić czynniki społeczne i psychologiczne, a także status socjoekonomiczny.
  • Wszyscy pacjenci powinni być zachęcani do regularnej aktywności fizycznej.
  • Połączenie lub wybór aktywności fizycznej lub sportowej powinien odbyć się w oparciu o preferencje/zdolności danej osoby.
  • W przypadku umiarkowanej intensywności ruchu należy ćwiczyć 5 dni w tygodniu po 30 minut.
  • Liczy się każdy regularny ruch o średniej intensywności > 10 min.
  • Efektów należy oczekiwać od 15 minut dziennie lub 90 minut tygodniowo średnio intensywnego ruchu.
  • Zaleca się całkowitego rzucenie palenia papierosów.
  • Warto zadbać o zróżnicowane odżywianie, wprowadzając elementy diety śródziemnomorskiej. Trzeba przy tym w miarę możliwości ograniczyć ilość spożywanych tłuszczów nasyconych. Dzienne spożycie soli kuchennej nie powinno przekraczać 6 g. Zaleca się także ograniczenie ilości spożywanego alkoholu.

Źródła

Piśmiennictwo


  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą – 2025. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes 2025; 5(1). ptdiab.pl

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit