Rodzaj aktywności
Należy motywować pacjentów do aktywności na co dzień: oznacza to, że powinni wybierać zawsze "aktywną alternatywę". Dla wielu osób zwiększona aktywność fizyczna na co dzień (chodzenie po zakupy na nogach, wybieranie schodów, chodzenie na nogach lub jazda na rowerze do pracy, prace domowe wewnątrz i na zewnątrz) może mieć pozytywny wpływ na zdrowie. Ponadto należy zachęcać pacjentów do tego, aby wplatali tzw. aktywność treningową kilka razy w ciągu tygodnia w swoje codzienne czynności.
Pacjentom z cukrzycą typu 2 zaleca się zwłaszcza takie aktywności, których intensywność można dobrze kontrolować i które wykazują niewielkie międzyosobnicze wahania w zakresie zużycia energii, są łatwe do kontynuowania i wymagają niewielkiej wiedzy. Przykłady: chodzenie, jazda na rowerze, pływanie, gimnastyka w wodzie, gimnastyka, aerobik typu low impact.
Np. chodzenie to aktywność, która jest doskonała dla większości pacjentów z cukrzycą typu 2. Dla osób z powikłaniami w postaci neuropatii obwodowej czy zwyrodnieniowego zapalenia stawów konieczne może być jednak wybieranie alternatywnych dyscyplin sportu jak aktywności bez obciążenia (jazda na rowerze, korzystanie z roweru stacjonarnego, pływanie, gimnastyka w wodzie).
Częstość występowania
Pacjentom z cukrzycą typu 2 podejmowanie codziennie jednej lub kilku form aktywności fizycznej.
natężenie (intensywność)
Intensywność wybranej aktywności powinna być niewielka po umiarkowaną (40–70 % VO2max) (10–14 w skali Borga). Korzystny wpływ na metabolizm (np. obniżenie poziomu cukru we krwi, zwiększona insulinowrażliwość) uzyskuje się zazwyczaj przy regularnej aktywności o niewielkiej intensywności po umiarkowaną. W celu poprawy wydolności sercowo-naczyniowej jest jednak konieczne zwiększenie intensywności (> 50% VO2max) (12–15 w skali Borga).
Osoby z cukrzycą typu 2 mają zwiększoną zapadalność na utajoną chorobę niedokrwienną serca. Dlatego chorzy na cukrzycę, którzy chcą trenować z dużą intensywnością (> 15 w skali Borga) powinni wcześniej ew. poddać się ocenie kardiologicznej, w zależności od wieku, stanu ogólnego, objawów klinicznych i czasu trwania choroby.
Leczenie niefarmakologiczne w profilaktyce pierwotnej chorób sercowo-naczyniowych
- Należy przekazać zalecenia dotyczące ruchu, diety, rzucenie palenia.
- Należy przy tym uwzględnić czynniki społeczne i psychologiczne, a także status socjoekonomiczny.
- Wszyscy pacjenci powinni być zachęcani do regularnej aktywności fizycznej.
- Połączenie lub wybór aktywności fizycznej lub sportowej powinien odbyć się w oparciu o preferencje/zdolności danej osoby.
- W przypadku umiarkowanej intensywności ruchu należy ćwiczyć 5 dni w tygodniu po 30 minut.
- Liczy się każdy regularny ruch o średniej intensywności > 10 min.
- Efektów należy oczekiwać od 15 minut dziennie lub 90 minut tygodniowo średnio intensywnego ruchu.
- Zaleca się całkowitego rzucenie palenia papierosów.
- Warto zadbać o zróżnicowane odżywianie, wprowadzając elementy diety śródziemnomorskiej. Trzeba przy tym w miarę możliwości ograniczyć ilość spożywanych tłuszczów nasyconych. Dzienne spożycie soli kuchennej nie powinno przekraczać 6 g. Zaleca się także ograniczenie ilości spożywanego alkoholu.
- Zalecenia dotyczące diety i ruchu opierają się generalnie na słabych dowodach!