Czym jest nadmierny wzrost?

• Nadmierny wzrost to sytuacja, kiedy wysokość ciała dziecka znacznie przekracza typowe wartości dla danej płci i wieku. Pediatrzy określają specjalne wartości graniczne, które mogą wskazywać na potrzebę leczenia.
  • nadmierny wzrost dziewcząt wynosi ponad 185 cm
  • nadmierny wzrost chłopców wynosi ponad 202 cm.

Wskazówki dotyczące szacowania oczekiwanego wzrostu

• W przypadku dziewcząt, których wzrost przekracza 172 cm przed pierwszą miesiączką, istnieje duża szansa, że osiągną one ostateczny wzrost przekraczający 180 cm.
• Dla chłopców, którzy mają ponad 180 cm wzrostu jeszcze przed okresem dojrzewania, przewiduje się, że ich wzrost osiągnie 200 cm lub więcej.
• Ostateczny wzrost dziecka można również oszacować na podstawie tzw. wieku kostnego. Jest to metoda opierająca się na analizie wyników badania rentgenowskiego, które pozwala określić stopień dojrzałości szkieletu w stosunku do biologicznego wieku dziecka.

Ogólna zasada obliczania ostatecznego wzrostu ciała

• Chłopcy: ((wzrost matki + 13 cm) + wzrost ojca) / 2
• Dziewczęta: ((wzrost ojca – 13 cm) + wzrost matki) / 2
• 95% chłopców i dziewcząt w wieku dorosłym osiągnie w przybliżeniu (z odchyleniem ± 8,5 cm) wzrost obliczony za pomocą tego wzoru.

Co może być przyczyną?

Najczęstsze przyczyny

• Uwarunkowanny rodzinnnei wysoki wzrost:
  • Nadmierny wzrost często ma podłoże dziedziczne i jest to dominująca przyczyna takiego stanu.
  • Precyzyjne obliczenie oczekiwanego wzrostu możliwe jest po wykonaniu badania rentgenowskiego, które najbardziej dokładne jest po ukończeniu dwunastego roku życia.
• Wczesne dojrzewanie płciowe:
  • Przedwczesne rozpoczęcie dojrzewania płciowego częściej występuje u dziewcząt niż u chłopców i wiąże się z wczesnym wzrostowym skokiem.
  • Dzieci, które doświadczają intensywnego wzrostu na początku okresu dojrzewania, często kończą swój wzrost wcześniej niż rówieśnicy, co może skutkować niższym wzrostem w dorosłości.
• Nadwaga:
  • Nadwaga u dzieci może skutkować nieznacznym wzrostowym skokiem i przyspieszonym rozpoczęciem dojrzewania.
  • Dzieci z nadwagą, które są wyższe na początku dojrzewania, mogą mieć wcześniejsze zamykanie się płytek wzrostowych kości, co w wieku dorosłym zazwyczaj skutkuje osiągnięciem normalnego wzrostu.

Rzadkie przyczyny

• Zaburzenia hormonalne:
  
  • Przyczyną wyższego wzrostu mogą być guzy przysadki mózgowej, które prowadzą do zwiększonej produkcji hormonu wzrostu, co objawia się jako gigantyzm.
  • Innym zaburzeniem jest hipogonadyzm, czyli wadliwe funkcjonowanie gonad, w wyniku czego nie dochodzi do dojrzewania płciowego. 
• Zaburzenia chromosomalne:
  • Zespół XYY, który jest stosunkowo powszechny i często pozostaje niezdiagnozowany, może również prowadzić do wyższego wzrostu.
  • XXY (zespół Klinefeltera) choć występuje stosunkowo rzadko, również może być przyczyną nadmiernego wzrostu.
• Zespół Marfana:
  • To bardzo rzadka, dziedziczna choroba tkanki łącznej, która może wpływać na wzrost.
  • Charakterystyczne dla tej choroby są smukłe dłonie i stopy z długimi palcami, uszkodzenia soczewki oka, wady zastawek serca oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych, co także może przyczyniać się do nadmiernego wzrostu

Kiedy należy się skonsultować z lekarzem?

• Jeśli podejrzewa się, że dziecko/nastolatek może osiągnąć nietypowo wysoki wzrost, należy skonsultować się z lekarzem przed okresem dojrzewania lub najpóźniej na początku okresu dojrzewania.

Co zrobi lekarz?

• Wywiad lekarski:
  
  • Lekarz prawdopodobnie zapyta o historię rodzinną dotyczącą wysokiego wzrostu.
  • Będzie chciał wiedzieć, czy dziecko doświadcza bólów głowy, zaburzeń widzenia.
  • Czy występuje u niego opóźnienie dojrzewania.
• Badanie lekarskie:
  • Lekarz przeprowadzi standardowe badanie fizykalne.
  • Może okazać się konieczne zbadanie pola widzenia.
  • Oceni stopień dojrzewania płciowego oraz rozwój jąder i piersi.
• Inne badania:
  • Może być zlecone badanie rentgenowskie kości w celu określenia przewidywanego wzrostu.
• Kiedy następuje skierowanie do specjalisty?
  • W przypadku podejrzenia nadmiernego wzrostu, zalecane jest skierowanie dziecka do pediatry endokrynologa.
• Możliwe leczenie:
  • W celu zahamowania nadmiernego wzrostu stosuje się wysokie dawki hormonów płciowych lub interwencje chirurgiczne na płytach wzrostowych.
  • Leczenie powinno rozpocząć się na tyle wcześnie, aby efektywnie wpłynąć na proces wzrostu. Początkowe leczenie może zredukować ostateczny wzrost o około 40% pozostałego przyrostu. Na przykład, jeśli przewidywany pozostały wzrost wynosi 10 centymetrów, leczenie może skutkować niższym ostatecznym wzrostem o 4 centymetry. Jeśli przewidywany przyrost jest minimalny, leczenie może nie przynieść znaczących rezultatów.