Informacje ogólne

Definicja

• Zespół objawów od bezbolesnego trzaśnięcia mięśnia trójgłowego podczas zgięcia stawu łokciowego po towarzyszące zapalenie nerwu łokciowego (nervus ulnaris) z również trzaskającym nerwem i mięśniem trójgłowym.¹

Częstość występowania

• Bardzo rzadki obraz kliniczny
  
  • na całym świecie tylko krótkie serie przypadków lub pojedyncze doniesienia²
  • W bazie Pubmed opisano łącznie 25 przypadków.¹ 
• Schorzenie najczęściej dotyczy:
  • mężczyzn
  • osób wykonujących obciążającą pracę fizyczną
  • pacjentów ze szpotawością/koślawością łokcia
  • sportowców uprawiających dyscypliny związane z rzucaniem

Etiologia i patogeneza

• Podwichnięcie („trzaśnięcie”) mięśnia trójgłowego oraz ewentualnie nerwu łokciowego podczas zginania łokcia
• Możliwe przyczyny:
• hipoplazja nadkłykcia przyśrodkowego
• łokieć szpotawy po nadkłykciowym złamaniu kości ramiennej.

ICD-10

• M77.8 Inne entezopatie, gdzie indziej niesklasyfikowane
• S46.3 Uraz mięśnia i ścięgna mięśnia trójgłowego ramienia

Diagnostyka

Diagnostyka różnicowa

• Patrz również Bóle łokcia.
• Przyśrodkowe zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej
• Nerw łokciowy, uszkodzenie
• Ból promieniujący z odcinka szyjnego kręgosłupa (dyskopatia szyjna)
• Tendinopatia ścięgna mięśnia trójgłowego ramienia
• Zespół kanału nerwu łokciowego (dawniej zespół ciasnoty nerwu łokciowego)

Wywiad lekarski

• Pacjenci zgłaszają „trzaskanie” po przyśrodkowej stronie łokcia podczas ruchu w stawie łokciowym.¹
  
  • Może być zjawiskiem bezbolesnym.
• W objawowym zespole trzaskającego mięśnia trójgłowego pacjent zwykle zgłasza przyśrodkowe bóle łokcia oraz ewentualnie cechy podrażnienia nerwu łokciowego ze strzelającym bólem/parestezją w obszarze jego unerwienia.¹

Badanie przedmiotowe

• Badanie ruchomości łokcia²
  • wstępne napinanie mięśnia trójgłowego w retrowersji ramienia w stawie ramiennym
  • Należy ocenić czynną i bierną ruchomość łokcia.
  • Aby zapewnić maksymalne obciążenie, można poprosić pacjenta o zademonstrowanie pompek.
• Typowo:
  • 1. trzaśnięcie przy zgięciu łokcia o 70–90 stopni
    • podwichnięcie nerwu łokciowego (nervus ulnaris) z jego bruzdy (sulcus ulnaris)
  • 2. trzaśnięcie przy zgięciu łokcia o 115 stopni
    • przemieszczenie mięśnia trójgłowego nad nadkłykciem przyśrodkowym
• Możliwy dodatni objaw Tinela-Hoffmanna nad nerwem łokciowym
  • opukiwanie nerwu prowadzi do pojawienia się mrowienia

Diagnostyka specjalistyczna

• Ultrasonografia dynamiczna może ewentualnie wykazać „trzaskające” ścięgno mięśnia trójgłowego lub nerw łokciowy.³ 
• RTG, TK lub RM służą wyłącznie wykluczeniu rozpoznań różnicowych.¹ 

Wskazania do skierowania do specjalisty

• W przypadku dolegliwości opornych na leczenie zachowawcze skierowanie do ortopedy celem oceny wskazań do leczenia chirurgicznego

Leczenie

Cele leczenia

• Uwolnienie od dolegliwości bólowych

Ogólne informacje o leczeniu

• Początkowo leczenie zachowawcze przez 3–6 miesięcy, leczenie operacyjne w przypadku objawów opornych na leczenie.

Zalecenia dla pacjentów

• Rezygnacja z aktywności wyzwalających dolegliwości bólowe²
• Unikanie powtarzającego się zginania łokcia² 

Leczenie zachowawcze

• Połączenie różnych działań, m.in.: 
  • szyna ramienna w zgięciu 70 stopni
  • unikanie ruchów wyzwalających dolegliwości bólowe
  • w razie potrzeby NLPZ, np. ibuprofen 400 mg 3 razy na dobę

Leczenie chirurgiczne

• Możliwa procedura zgodnie z opisem przypadku¹
• Dalsze leczenie
  • gipsowa szyna ramienna przez 5–7 dni
  • przez łącznie 6 tygodni ćwiczenia czynnościowe bez maksymalnego zginania i ćwiczeń oporowych mięśnia trójgłowego
  • zezwolenie na obciążanie o charakterze sportowym po 3 miesiącach