Co to jest ból szyi?

Ból szyi to dolegliwość, która objawia się bólem, sztywnością lub dyskomfortem w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa, karku i okolicznych struktur. Może występować w wyniku różnych przyczyn, takich jak napięcie mięśniowe, zmiany zwyrodnieniowe, urazy lub choroby zapalne.

Częstotliwość występowania

Ból szyi jest powszechną dolegliwością – szacuje się, że każdego roku dotyczy 30-50% osób dorosłych, a około 3% z nich konsultuje się z lekarzem. Częstość występowania wzrasta z wiekiem, a kobiety skarżą się na ból szyi częściej niż mężczyźni. U młodszych dorosłych ból szyi zwykle ma charakter ostry, ale może przechodzić w formę przewlekłą z powtarzającymi się epizodami.

Mechanizm bólu

Kręgosłup szyjny składa się z siedmiu kręgów, między którymi znajdują się krążki międzykręgowe, stawy, więzadła, mięśnie i nerwy. W wyniku urazów, stanów zapalnych lub przeciążeń mechanicznych, może dojść do podrażnienia lub ucisku tych struktur, co prowadzi do bólu szyi. Często ból promieniuje do głowy, barków i ramion.

Przyczyny bólu szyi

Najczęstsze przyczyny:

• Sztywne i bolesne mięśnie karku

  • Często wywołane stresem, wadami wzroku, długotrwałym siedzeniem w jednej pozycji (np. przed komputerem) lub złymi nawykami posturalnymi. Ból jest rozlany i może promieniować do głowy, barków i ramion.

• Ograniczenie ruchomości w kręgosłupie szyjnym

  • Zwykle wynika ze zmian degeneracyjnych w kręgosłupie, takich jak osteofity (wyrośla kostne) lub zapalenie stawów, które powodują sztywność i ból w szyi, a także ograniczenie jej ruchomości.

• Ból szyjnopochodny (bóle głowy i karku)

  • W wyniku ograniczenia ruchomości w stawach szyjnych może pojawić się ból głowy, który zaczyna się w szyi i promieniuje do skroni, potylicy lub czoła. Ból często jest jednostronny i towarzyszy mu ból barku lub ramienia.

• Wypadnięcie krążka międzykręgowego (dyskopatia szyjna)

  • Uszkodzony krążek międzykręgowy w odcinku szyjnym może uciskać korzenie nerwowe, co prowadzi do bólu promieniującego, mrowienia lub drętwienia w rękach. Częściej dotyczy osób w średnim wieku (40-60 lat).

• Spondyloza (zwapnienia w obrębie kręgosłupa szyjnego)

  • To proces zwyrodnieniowy, który zwykle pojawia się u osób starszych, objawiający się sztywnością i bólem szyi. Spondyloza może prowadzić do ograniczenia zakresu ruchu szyi.

• Uraz typu "smagnięcia biczem" (whiplash)

  • Zwykle wynika z urazu szyi w wyniku nagłego, gwałtownego ruchu, np. w wypadku samochodowym. Objawia się bólem szyi, sztywnością i czasami bólem głowy. W większości przypadków dolegliwości ustępują w ciągu kilku dni, ale u niewielkiej liczby osób stają się przewlekłe.

• Fibromialgia

  • Jest to zaburzenie mięśniowe, które powoduje przewlekły ból w różnych częściach ciała, w tym w szyi. Często dotyczy kobiet, a objawy mogą obejmować uczucie sztywności i zmniejszoną ruchomość szyi.

Rzadkie przyczyny:

1. Reumatoidalne zapalenie stawów

   • Ta przewlekła choroba zapalna może dotyczyć stawów szyjnych, prowadząc do bólu, sztywności oraz ograniczenia ruchomości.

2. Choroba Bechterewa (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa)

   • Jest to choroba zapalna, która może prowadzić do sztywności kręgosłupa, szczególnie w odcinku szyjnym.

3. Polimialgia reumatyczna

   • Dotyczy głównie osób po 50. roku życia, prowadzi do bólu i sztywności mięśni, w tym szyi.

4. Nowotwory w obrębie głowy i szyi

   • Chociaż rzadkie, nowotwory mogą powodować ból szyi, zwłaszcza w zaawansowanych stadiach.

Co można zrobić we własnym zakresie?

• Relaksacja i aktywność fizyczna: Wzmożone napięcie mięśni jest częstą przyczyną bólu szyi, dlatego warto zadbać o regularną aktywność fizyczną, rozciąganie mięśni karku oraz unikanie długotrwałego siedzenia w jednej pozycji.
• Postawa ciała: Utrzymywanie prawidłowej postawy ciała, szczególnie podczas pracy przy komputerze, jest kluczowe w zapobieganiu bólowi szyi.
• Odpoczynek i stosowanie ciepła: W przypadku ostrych dolegliwości warto zapewnić sobie odpoczynek, ale unikać długotrwałego leżenia w łóżku. Stosowanie ciepłych okładów na szyję może przynieść ulgę w przypadku napięcia mięśniowego.
• Leki przeciwbólowe: Przy bólach szyi można stosować leki takie jak paracetamol lub ibuprofen, które pomagają złagodzić ból i zmniejszyć stan zapalny.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

• Ból ostry lub promieniujący: Jeśli ból szyi staje się ostry lub promieniuje do ramienia, warto skonsultować się z lekarzem.
• Długotrwałe dolegliwości: Jeśli ból nie ustępuje po kilku dniach odpoczynku i stosowaniu leków, należy udać się do specjalisty.
• Towarzyszące objawy neurologiczne: Drętwienie, mrowienie, osłabienie mięśni lub utrata czucia w rękach to objawy, które wymagają konsultacji lekarskiej.
• Zawroty głowy lub trudności w poruszaniu szyją: Te objawy mogą wskazywać na poważniejszy problem, np. ucisk na nerwy lub kręgosłup.

Jak postępuje lekarz?

1. Wywiad lekarski: Lekarz zapyta o czas trwania bólu, jego charakter (np. promieniowanie), ewentualne urazy oraz dodatkowe objawy, takie jak bóle głowy czy zawroty głowy.
2. Badanie fizykalne: Lekarz zbada postawę ciała, napięcie mięśniowe oraz sprawdzi zakres ruchu w szyi. W przypadku podejrzenia problemu neurologicznego, zbada siłę mięśniową oraz czucie w rękach.
3. Badania obrazowe: Jeśli lekarz podejrzewa wypadnięcie krążka międzykręgowego lub inne zmiany w kręgosłupie, może zlecić wykonanie RTG lub rezonansu magnetycznego (MRI).

Leczenie specjalistyczne

Większość przypadków bólu szyi może być leczona przez lekarza rodzinnego. Jeśli ból nie ustępuje mimo leczenia lub podejrzewa się poważniejszy problem (np. wypadnięcie dysku), lekarz może skierować pacjenta do specjalisty, takiego jak ortopeda, neurolog lub neurochirurg.

Dodatkowe informacje

• Ból szyi – Informacje dla personelu medycznego

Ilustracje

Mięśnie szyi i grzbietu

 

Kręgi szyjne

Autorzy

• Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)
• Marie-Christine Fritzsche, lekarka, Freiburg