Co to jest ból szyi?
Ból szyi to dolegliwość, która objawia się bólem, sztywnością lub dyskomfortem w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa, karku i okolicznych struktur. Może występować w wyniku różnych przyczyn, takich jak napięcie mięśniowe, zmiany zwyrodnieniowe, urazy lub choroby zapalne.
Częstotliwość występowania
Na bBól szyi jest powszechną dolegliwością – szacuje się, że każdego roku uskarża się okołodotyczy 30‒-50% osób dorosłych. Szacuje się, żea około 3% populacjiz odwiedzanich konsultuje się z tegolekarzem. powoduCzęstość gabinetwystępowania lekarskiwzrasta kaz wiekiem, a kobiety skarżdegoą roku.
Nasię na ból szyi częściej cierpią kobiety niż mężczyźni, a częstość ich występowania zwiększa się dodatkowo z wiekiem. Dotyczy to zwłaszcza dolegliwości przewlekłych.
U młodychodszych dorosłych ból szyi częstozwykle przebiegama charakter ostry, ale może przechodzić w sposóbformę ostry.przewlekłą Od 20 roku życiaz powtarzającecymi się epizody bólu nie są rzadkościąepizodami.
Mechanizm bólu
Kręgosłup szyjny składa się z siedmiu kręgów szyjnych, pomimiędzy którymi znajdują się krążki międzykręgowe. Poszczególne kręgi łączą się ze sobą za pomocą wielu małych stawów, a także licznychstawy, więzadezadł stawowycha, mięśninie i ścięgiennerwy. W okolicywyniku tejurazów, przebiegajstanów zapalnych lub przeciążeń równiemechanicznych, może liczne nerwy. Jedojśli dojdzieć do urazupodrażnienia bądźlub stanuucisku zapalnego,tych wszystkie te struktury mogą powodować dolegliwości bólowe.
Ból i sztywność szyi są dość powszechne, często jednak nie wiadomostruktur, co jestprowadzi ich pierwotną przyczyną. Do pojawienia siędo bólu szyi. zazwyczajCzęsto przyczynia się kilka czynników.
Bból często promieniuje z szyi do sąsiednich okolic, to znaczy do głowy, barków i ramion. Najczęstszą przyczyną
Przyczyny bólu szyi są obciążenia mechaniczne i zwiększone napięcie mięśniowe.
Jakie mogą być przyczyny?
Najczęstsze przyczyny:
-
Sztywne i bolesne mięśnie karku
Jest to najczęstsza przyczyna. Wzmożone napięcie mięśni karku czCzęstospowodowane jestwywołane stresemzawodowym lub psychospołecznym,albowadami wzroku, długotrwałym siedzeniem w jednej pozycji (np. przed komputerem) lub złymi nawykami posturalnymi. Ból jest rozlany i może promieniować do głowy, barków i ramion.
TypoweOgraniczenie
dolegliworuchomościtowrozlanykręgosłupie szyjnym- Zwykle wynika ze zmian degeneracyjnych w kręgosłupie,
piektakich jak osteofity (wyrośla kostne) lub zapalenie stawów, które powodującysztywność i ból w szyi,częstoapotakżeobuograniczeniestronachjejszyiruchomości.
- Zwykle wynika ze zmian degeneracyjnych w kręgosłupie,
-
Ból szyjnopochodny (bóle głowy i
obrkarku)- W wyniku ograniczenia ruchomości w stawach szyjnych może pojawić się
czy barkowej, któremu towarzyszy rozlanyból głowy, który zaczyna się w szyi i promieniuje do skroni, potylicy lub czoła. Ból często jest jednostronny i towarzyszy mu ból barku lub ramienia.
- W wyniku ograniczenia ruchomości w stawach szyjnych może pojawić się
Ograniczenie ruchomości w jednym lub kilku stawach kręgosłupa szyjnegoJest to również jedna z częstszych przyczyn. Powodem ograniczenia ruchomości mogą być zmiany ze zużycia kręgosłupa szyjnego lub ostrasztywność szyi.Typowe dolegliwości to rozlany w okolicy szyi i obręczy barkowej, często dominujący po jednej stronie oraz ograniczenie ruchomości kręgosłupa szyjnego. Często pojawia się dodatkowoból głowy.Ból głowy i karku (szyjnopochodny ból głowy): Ból głowy i karku jest często spowodowany ograniczeniem ruchomości jednego lub więcej stawów kręgosłupa szyjnego. Ból głowy pojawia się zwykle po jednej stronie i nie przechodzi na stronę przeciwną. Ból promieniuje od szyi przez potylicę do okolicy skroni i czoła. Często boli również bark i ramię po tej samej stronie.
Wypadnięcie krążka międzykręgowego
szyjna)w(dyskopatiaodcinku szyjnymPrzyczyną jest w tym przypadku uszkodzonyUszkodzony krążek międzykręgowy, który uciska na sąsiadujące nerwy. Problem ten dotyczywszczegodcinku szyjnym może uciskać korzenie nerwowe, co prowadzi do bólnolu promieniującego, mrowienia lub drętwienia w rękach. Częściciej dotyczy osóbmiędzy 40. a 60. rokiem życia.Objawy mogą wystąpićwpostaciśrednimostrejwiekulub(40-60rozwijać się stopniowo, powodując coraz większe dolegliwości. Może wystąpić ból o charakterze promieniującym, uczucie mrowienia oraz drętwienie rąklat).
ZwapnieniaSpondyloza (zwapnienia w obrębie kręgosłupa szyjnego
(spondyloza)TerminTospondylozaprocesobejmujezwyrodnieniowy,zmianyktóryzwyrodnieniowezwyklekrpojawia sięgosłupa szyjnego. Spondyloza występuje głównieu osób starszych.Objawia, objawiający się sztywnościąszyi oraz symetrycznym ograniczeniem ruchów czynnych i biernych głowy we wszystkich kierunkach. Spondylozie zwykle nie towarzyszą dolegliwości bólowe (lub są jedynie umiarkowane), takie jak tępy ból szyi promieniujący do barków i kończyn górnych.
Uraz typu „smagnięcia biczem“ (ang.whiplash)Uraz typu „smagnięcia biczem“ jest często związany ze zderzeniem czołowym lub uderzeniem w tył pojazdu.Objawy pojawiają się szybko, występuje przeważnie umiarkowana sztywnośći bóllem szyiutrzymujący się od jednego do trzech dni, u 3–5% poszkodowanych towarzyszy muból głowy.Tylko rzadko (w mniej niż 15% wszystkich przypadków) występuje uporczywy ból i sztywność wpływająca w mniejszym bądź większym stopniu na sprawność funkcjonalną kręgosłupa szyjnego.
FibromialgiaSchorzenie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.Jest to ogólne zaburzenie mięśni, które czasamiSpondyloza możepowodowaprowadzićbóldoograniczonyograniczeniagłówniezakresudoruchu szyi.
Rzadkie
Uraz przyczynytypu "smagnięcia biczem" (whiplash)
ReumatoidalneZwyklezapaleniewynikastawówNazreumatoidalneurazuzapalenie stawów cierpi około 1–2% populacji, kobiety chorują częściej niż mężczyźni.Jest to nawracająca, przewlekła choroba zapalna, dotykającaszyi wszczegwyniku nagłego, gwałtownego ruchu, np. w wypadku samochodowym. Objawia się bólnolem szyi, sztywnościmałych stawów rąkistczasami bóplem głowy. W większości przypadkówreumatoidalnedolegliwościzapalenie stawów objawia siustępują w ciągu kilkustawachdni, ale uniektórychniewielkiej liczby osóbobjawy dominujstająw obrębie kręgosłupa szyjnego.Często rozwijasiępowoli w stawach palców rąk i stóp, z czasem możprzewlekłejednak rozprzestrzeniać się na większe stawy. Zazwyczaj zajęcie stawów jest symetryczne.
-
Fibromialgia
- Jest to zaburzenie mięśniowe, które powoduje przewlekły ból w różnych częściach ciała, w tym w szyi. Często dotyczy kobiet, a objawy mogą obejmować uczucie sztywności i zmniejszoną ruchomość szyi.
Rzadkie przyczyny:
-
Reumatoidalne zapalenie stawów
- Ta przewlekła choroba zapalna może dotyczyć stawów szyjnych, prowadząc do bólu, sztywności oraz ograniczenia ruchomości.
-
Choroba Bechterewa (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa)
- Jest to choroba zapalna, która
objawiamożesięprowadzićszczególniedow obrębiesztywności kręgosłupa,ale może wystąpić rszczegównieżlnie winnychodcinkustawach. Występuje częściej między 18. a 40. rokiem życia. Zwykle rozwija się powoli, powodując coraz silniejszy ból pleców, który w końcu przechodzi w ból przewlekły i utrzymuje się powyżej trzech miesięcy. Do typowych objawów należy sztywność poranna, która poprawia się w ciągu dnia w trakcie aktywności fizycznejszyjnym.
- Jest to choroba zapalna, która
-
Polimialgia reumatyczna
Choroby te występująDotyczy głównieuosób po 50. roku życia.Typowe,objawyprowadzitododolegliwości w obrębie bioderbólu iobręczy barkowej, pojawiające się obustronnie, którym towarzyszy dyskomfortsztywności mięśnii ograniczona ruchomość.Niektórzy chorzy wykazują wyraźne zmiany, wzachowaniu,tymsą powolni, niecierpliwi i mają duże trudności z koncentracją, u niektórych rozwija siędepresja.Leczenie glikokortykosteroidami może łagodzić dolegliwości przez okres od kilku godzin do kilku dniszyi.
Inne możliwe przyczynyZłamania (fracturae) i zwichnięcia (luxationes) w obrębie szyiBól szyi może być również wywoływany przez infekcje, np.zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,zapalenie migdałków podniebiennych,zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok obocznych nosa lub powiększone węzły chłonne szyi.Nowotwory w obrębie głowy i szyi
WChociażprzypadkurzadkie,krwotokunowotworypodpajęczynówkowegomogą(ostrego krwotoku z dużych i średnich tętnic wewnątrzczaszkowych w odcinkach przed wejściem do istoty białej mózgu) oraz w okresie przed wystąpieniem krwotoku podpajęczynówkowego w przypadku tzw. krwotoków ostrzegawczych może dochodzipowodowaćdo silnychbólószyi, zwłaszcza wgłowyzaawansowanychi szyistadiach.
Co można zrobić we własnym zakresie?
WzmożoneRelaksacjanapięcieimięaktywnośni- ć fizyczna: Wzmożone napięcie mięśni
niejestgroźneczęstąiprzyczyną bólu szyi, dlatego warto zadbać o regularną aktywność fizyczną, rozciąganie mięśni karku oraz unikanie długotrwałego siedzenia wwiększościjednejprzypadków można mu zaradzić samodzielnie. Ważne jest, aby pozostawaćaktywnym fizyczniepozycji. SprawdźPostawa ciała: Utrzymywanie prawidłowej postawy ciała,czy Twoja postawaszczególnie podczas pracynieprzy komputerze, jestzbyt jednostronna, rób więcej przerw i urozmaicaj czynności. Jeśli to możliwe, postaraj się też znaleźćkluczowe wtrakciezapobieganiupracybólowitrochę czasu, aby przez kilka sekund lub minut się porozciągać i wyprostowaćszyi.ZastanOdpoczynek i stosowanie ciepła: W przypadku ostrych dolegliwości warto zapewnić sobie odpoczynek, ale unikać długotrwałego leżenia w łóżku. Stosowanie ciepłych okładówsina szyję,czymoże przynieść ulgę wTwojej obecnej sytuacji życiowej występują inne czynniki, stanowiące potencjalną przyczynę wzmożonegoprzypadku napięcia mięśni i pomyśl, jak możesz im zaradzićniowego.
- ć fizyczna: Wzmożone napięcie mięśni
OstryLeki przeciwbólowe: Przy bóllach szyi,sztywna szyja, kręcz karku (torticollis)Dolegliwości zwykle ustępują samoistnie. Leczenie polega na odpoczynku na przemian z aktywnością fizyczną. Celem złagodzenia dolegliwości bólowychmożnadoraźniestosować leki takie jak paracetamol lub ibuprofen.W,niektktórychreprzypadkach przydatne może być krótkotrwałe stosowanie kołnierza szyjnego. Generalnie jednak nie jest to obecnie zalecane.Szczególnie ważna dlapomagają złagodzenia dolegliwości jest systematyczna aktywnośagodzićruchowa.
PrzewlekłybólszyiWitym przypadku najskuteczniejszym leczeniem jest zwykle regularna aktywnośzmniejszyćfizycznastan zapalny.Fizjoterapeuci mogą opracować indywidualny program treningowy.
Kiedy należy zasięgnąskonsultować poradysię lekarskiejz lekarzem?
W
- Ból
przypadkuostrysilnegolub promieniujący: Jeśli bóluloszyicharakterzestajeostrym,sięzwłaszczaostryjeślilub promieniuje do ramienia,należywarto skonsultować się z lekarzem.Również uporczywe - Długotrwałe dolegliwości: Jeśli ból nie ustępuje po kilku dniach odpoczynku i stosowaniu leków, należy udać się do specjalisty.
- Towarzyszące objawy neurologiczne: Drętwienie, mrowienie, osłabienie mięśni lub utrata czucia w rękach to objawy, które
nie ulegajwymagająpoprawiekonsultacjipolekarskiej. - Zawroty
zastosowaniu wymienionych dziagłań, powinny być poddane bardziej szczegółowemu badaniu.Ponadto badanie lekarskie jest wskazane, jeśli bólowi szyi towarzyszy choroba ogólnaowy lubostrudności w poruszaniu szyją: Te objawy mogą wskazywać na poważniejszy problem, np. ucisk na nerwy lub kręgosłabienieup.
Jak postępuje lekarz?
- Wywiad lekarski
: Lekarz możezapyta zadaćo następująceczas pytania:
Od jak dawna ma Pan/Pani te dolegliwości?W jaki sposób pojawiły się dolegliwości? Czy miał miejsce jakiś uraz?Czy jest totrwania ból promieniujący?Jeśli ból promieniuje do ramienia:Czy może Pan/Pani opisaćlu,gdziejegodokładniecharakterboli?Czy(np.bólpromieniowanie),nasilaewentualnesięurazypodczasorazkaszludodatkoweiobjawy,kichania?
Czytakieból ogranicza możliwości wykonywania czynności życia codziennego?Czy podobne dolegliwości miał Pan/miała Pani już wcześniej?Czy bólowi szyi towarzysząjak bóle głowy?Czycierpi Pan/Pani naczy zawroty głowy?
Badanie lekarskie
Lekarz przeprowadzi szczegółowe badanie szyi:
Czy kark lub szyja są skrzywione?.CzyBadaniewystfizykalne: Lekarz zbada postawępujewzmożoneciała, napięcie mięśni?nioweCzyorazmożeszsprawdziobniżyćzakresbarki?Czyruchu w szyi. W przypadku podejrzenia problemu neurologicznego, zbada siłę mięśnie szyi sniowąwyraźnieorazstwardniałeczuciei wrażliwe na ból?Jeśli podejrzewa się ucisk nerwu, lekarz zbada Cięw również pod kątem ewentualnych uszkodzeń nerwówękach.LekarzBadaniamożeobrazowe:wykonać też różne testy pozwalające ocenić sprawności funkcjonalną kręgosłupa szyjnego.
Dalsze badania
W przypadku dolegliwości szyi zazwyczaj nie są konieczne badania krwi. Mogą być natomiast przydatne, jeśli występuje podejrzenie pewnych chorób. Jeśli na przykład podejrzewa się polimialgię reumatyczną, należy oznaczyć między innymi wskaźnik szybkości opadania krwinek czerwonych (OB).
Jeśli lekarz podejrzewa, wypadnięcie krążeka przyczynąmiędzykręgowego dolegliwościlub jestinne uciskzmiany nerwuw kręgosłupie, może zlecić wykonanie badania rentgenowskiegoRTG lub rezonansu magnetycznego (MRI).
Skierowanie
Leczenie do specjalisty lub szpitala
specjalistyczne
Większość dolegliwościprzypadków bólu szyi może być leczona przez lekarza rodzinnego.
W przypadkuJeśli podejrzeniaból nie ustępuje mimo leczenia lub podejrzewa się poważniejszy problem (np. wypadnięciacie krążka międzykręgowego lub gdy stan pacjenta nie ulega poprawie mimo przestrzegania zaleceń lekarskich i stosowanej terapiidysku), koniecznelekarz może byskierować skierowaniepacjenta do specjalisty, takiego jak ortopeda, neurolog lub neurochirurg.
Dodatkowe informacje
- Ból szyi – Informacje dla personelu medycznego
Ilustracje




Autorzy
- Kalina van der
BandBend, lekarz (recenzent) - Marie-Christine Fritzsche, lekarka, Freiburg