Co to jest entezopatia nadkłykci kości ramiennej?

Entezopatia nadkłykcia to bolesne schorzenie łokcia, które rozwija się w wyniku przeciążenia przyczepu ścięgien w obrębie stawu. Istnieją dwie główne formy tego schorzenia:

1. Łokieć tenisisty (epicondylitis lateralis humeri) – ból występuje po stronie bocznej (zewnętrznej) stawu łokciowego.
2. Łokieć golfisty (epicondylitis medialis humeri) – ból lokalizuje się po stronie przyśrodkowej (wewnętrznej) stawu łokciowego.

Oba schorzenia charakteryzują się bólem związanym z przeciążeniem ścięgien, które przyczepiają się do kości ramiennej w okolicach nadkłykci. Ból może pojawić się nagle lub stopniowo, często po powtarzających się ruchach związanych z grą w tenis, golf, czy intensywnym wykonywaniem czynności wymagających skrętów nadgarstka.

Objawy

Ból w łokciu tenisisty jest zwykle zlokalizowany po zewnętrznej stronie stawu i może promieniować w kierunku nadgarstka. W przypadku łokcia golfisty ból występuje po wewnętrznej stronie stawu. Objawy obejmują:

• Ból podczas wykonywania ruchów skrętnych, takich jak trzymanie narzędzi czy chwytanie przedmiotów.
• Osłabienie siły uchwytu oraz trudności w wykonywaniu czynności takich jak nalewanie płynów czy trzymanie kubków.
• Ból nasila się po długotrwałym obciążeniu kończyny, szczególnie po intensywnych ruchach powtarzających się w pracy lub podczas uprawiania sportu.

Przyczyny

• Łokieć tenisisty – spowodowany zmianami w ścięgnach mięśni prostowników nadgarstka, które przyczepiają się do bocznej części łokcia.
• Łokieć golfisty – związany z przeciążeniem mięśni zginaczy nadgarstka, które przyczepiają się do przyśrodkowej części łokcia.

Choroba rozwija się najczęściej w wyniku:

• Powtarzających się ruchów skrętnych, np. przy pracy z narzędziami, malowaniu, cięciu żywopłotu, czy grze w tenisa i golfa.
• Długotrwałego obciążenia kończyny dominującej, w wyniku czego ścięgna ulegają mikrourazom.

Diagnostyka

• Badanie kliniczne – lekarz dokładnie bada staw łokciowy i ścięgna, szukając bolesnych miejsc przyczepów. Często sprawdzane są także inne możliwe przyczyny bólu, takie jak problemy z kręgosłupem szyjnym.
• Badania obrazowe – w diagnostyce entezopatii zwykle nie są konieczne, ale w niektórych przypadkach można zlecić badania ultrasonograficzne lub MRI, aby wykluczyć inne schorzenia.

Leczenie

1. Unikanie obciążenia – w pierwszym etapie leczenia ważne jest unikanie czynności, które pogłębiają ból. Jeśli praca zawodowa wiąże się z powtarzającymi się ruchami, warto zmieniać pozycję ciała lub wykonywać niektóre czynności drugą ręką.
2. Schładzanie – przy ostrym bólu pomocne może być chłodzenie bolącego miejsca przez 15–20 minut kilka razy dziennie.
3. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – stosowanie leków niesteroidowych (NLPZ) w postaci tabletek lub maści może pomóc w złagodzeniu objawów, szczególnie w ostrym okresie choroby.
4. Fizjoterapia – kluczową rolę w leczeniu odgrywają ćwiczenia rozciągające i wzmacniające. W szczególności pomocne są ćwiczenia ekscentryczne prostowników nadgarstka, które pomagają w regeneracji ścięgien.
5. Ortezy i opaski elastyczne – mogą pomóc w odciążeniu stawu łokciowego, redukując ból poprzez zmniejszenie napięcia w obrębie ścięgien.
6. Iniekcje z glikokortykosteroidów – choć stosowane sporadycznie, mogą przynieść krótkotrwałą ulgę w przypadku ostrych objawów, jednak ich długotrwałe stosowanie może być szkodliwe.
7. Chirurgia – w rzadkich przypadkach, gdy dolegliwości utrzymują się pomimo leczenia zachowawczego przez 3-6 miesięcy, może być konieczny zabieg chirurgiczny polegający na przecięciu chorego ścięgna.

Rokowanie

• W większości przypadków, nawet bez interwencji chirurgicznej, w ponad 90% przypadków dolegliwości ustępują w ciągu roku. Im szybciej zastosowane zostaną odpowiednie środki zaradcze, tym szybciej dochodzi do poprawy.
• W przypadkach, gdzie objawy są przewlekłe, konieczne może być bardziej zaawansowane leczenie, w tym rehabilitacja czy operacja.
• W przypadku nieleczenia lub ignorowania objawów, ból może się utrzymywać przez długi czas i wymagać bardziej skomplikowanego leczenia.

Profilaktyka

Aby zapobiec nawrotom dolegliwości, warto:

• Unikać długotrwałego i nadmiernego obciążenia stawu łokciowego, szczególnie powtarzających się ruchów skrętnych.
• Regularnie wykonywać ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie, szczególnie te odpowiedzialne za stabilizację łokcia.
• Przy pracy z narzędziami lub w aktywnościach sportowych starać się stosować techniki, które zmniejszają ryzyko przeciążenia ścięgien.

Dodatkowe informacje

• Ćwiczenia rozciągające po urazach
• Trening siłowy po urazach
• Entezopatie nadkłykci kości ramiennej – Informacje dla personelu medycznego

Ilustracje

Epicondylitis lateralis

Epicondylitis medialis

Autorzy

• Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)
• Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden