Co to jest konflikt w tylnym stawie skokowym?

Aparat więzadłowy stawu skokowego, od tyłu

Konflikt tylny stawu skokowego to schorzenie, które wiąże się z ograniczeniem ruchomości stawu skokowego górnego, najczęściej spowodowane podrażnieniem torebki stawowej lub płynu stawowego (mazi). Może to wynikać z urazu, wady wrodzonej (np. obecność kości trójkątnej – os trigonum), a także z procesów reumatycznych lub zwyrodnieniowych. Najczęściej przyczyną konfliktu jest uszkodzenie stawu skokowo-goleniowego, które może wystąpić w wyniku urazu.

Przyczyny

Uszkodzenia stawu skokowego górnego często mają miejsce w dyscyplinach, które wymagają skoków i intensywnego obciążania nóg, takich jak taniec baletowy, gimnastyka sportowa czy piłka nożna. U tancerzy baletowych urazy są szczególnie powszechne z powodu dużego nacisku na tylne partie stawu skokowego. Do urazu może dojść także po niefortunnym kopnięciu stopą lub nadwyrężeniu tylnej części torebki stawowej. W wyniku urazu powstaje cieśń pomiędzy tylnym brzegiem kości skokowej (talus) a powierzchnią tylną kości piszczelowej (tibia), co może prowadzić do bólu i ograniczenia ruchomości stawu.

W niektórych przypadkach podłożem konfliktu jest wrodzona obecność małej dodatkowej kości z tyłu pięty, znanej jako os trigonum. Uraz może prowadzić do rozerwania tylnej części torebki stawowej, uszkodzenia więzadeł i zapalenia, co wywołuje reakcję zapalną i tworzenie się tkanki bliznowatej. Takie zmiany mogą uciskać sąsiadujące struktury, powodując ból, dyskomfort i ograniczenie zakresu ruchu. Szczególnie narażone na konflikt są ścięgna, które pomagają w zgięciu stopy w kierunku podeszwy (zgięcie podeszwowe).

Rozpoznanie

Ból w wyniku konfliktu tylnego stawu skokowego jest często wywoływany przy próbach zgięcia podeszwowego wysuniętej stopy lub przez ucisk tylnej okolicy stawu. Pacjenci zgłaszają ból szczególnie przy maksymalnym prostowaniu stawu skokowego, np. podczas schodzenia w dół, czy też w początkowych i końcowych fazach ruchu. Diagnoza jest zwykle ustalana na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Często objawy te występują u tancerzy baletowych, u których przewlekły ból w kostkach i dysfunkcja stawu skokowego górnego są typowe.

W celu potwierdzenia diagnozy, pomocne mogą być zdjęcia rentgenowskie stawu skokowego lub rezonans magnetyczny (RM), zwłaszcza w przypadkach podejrzenia zmian w strukturach stawu.

Leczenie

Leczenie konfliktu tylnego stawu skokowego zależy od nasilenia objawów. W ostrej fazie pomocne może być chłodzenie stawu, odciążenie i odpoczynek. Lekarze często przepisują niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w celu złagodzenia bólu i zapalenia. W niektórych przypadkach stosuje się także iniekcje z glikokortykosteroidów. Zmiana obuwia na odpowiednie, które zapewni lepsze wsparcie stopy, może pomóc w złagodzeniu objawów.

Jeśli problem jest związany z niestabilnością stawu, zaleca się stosowanie taśm elastycznych lub ortez w celu ograniczenia ruchomości stawu, szczególnie w okresie rehabilitacyjnym. W przypadku braku poprawy po leczeniu zachowawczym, w bardziej skomplikowanych przypadkach, konieczne może być leczenie operacyjne. Zabieg chirurgiczny zwykle polega na artroskopii stawu skokowego i usunięciu tkanki bliznowatej lub kości dodatkowej (os trigonum), jeśli jest obecna. Po operacji konieczna jest rehabilitacja z stopniowym zwiększaniem obciążeń.

Rokowanie

Rokowanie w przypadku konfliktu tylnego stawu skokowego jest zazwyczaj dobre. Większość pacjentów odzyskuje pełną sprawność, choć rehabilitacja może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. Pełne wyleczenie i powrót do aktywności sportowej często wymaga od 3 do 6 miesięcy, w zależności od stopnia urazu i postępu leczenia

Dodatkowe informacje

• Urazy w piłce nożnej
• Urazy w lekkoatletyce
• Konflikt w stawie skokowym górnym – Informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Marie-Christine Fritzsche, lekarka, Freiburg
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent