Co to jest zapalenie ścięgien nadgarstka?

Definicja

Zapalenie ścięgien nadgarstka to stan zapalny ścięgien oraz pochewek ścięgnistych w obrębie nadgarstka, który nie jest związany z zakażeniem. Objawy występują zazwyczaj po jednostronnym obciążeniu nadgarstka i obejmują ból, obrzęk oraz ograniczenie sprawności ręki. W niektórych przypadkach mogą występować tarcia i trzeszczenia w ścięgnach.

Zapalenie ścięgien nadgarstka to powszechne schorzenie, choć występuje rzadziej niż zapalenie ścięgien w innych stawach, takich jak staw łokciowy czy barkowy. Choroba ta dotyczy przede wszystkim osób w wieku średnim i starszym.

Przyczyny

W nadgarstku znajdują się więzadła i ścięgna, które wraz z pochewkami ścięgnistymi ułatwiają ich ślizganie się. Przeciążenie lub uraz (np. uderzenie, stłuczenie) mogą prowadzić do uszkodzenia tych struktur. Zapalenie ścięgien nadgarstka jest szczególnie częste u sportowców, muzyków oraz osób wykonujących powtarzalne ruchy, takich jak prace biurowe.

Do zapalenia ścięgien nadgarstka może także dochodzić w przebiegu chorób reumatycznych (np. toczeń rumieniowaty, twardzina układowa, reumatoidalne zapalenie stawów, reaktywne zapalenie stawów), podagry oraz cukrzycy.

W początkowej fazie choroby występuje typowy odczyn zapalny, natomiast w późniejszym etapie może dojść do rozrostu tkanki łącznej, co prowadzi do zrostów ścięgien, ograniczając ich zdolność do przesuwania się i powodując ból.

Jednostronne obciążenie nadgarstka (np. częste pisanie na klawiaturze) zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia ścięgien. Choroba może występować także częściej w zaburzeniach hormonalnych (np. menopauza, stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, ciąża, laktacja). Niekiedy zapalenie ścięgien nadgarstka jest wynikiem deformacji stawu.

Rozpoznanie

Rozpoznanie zapalenia ścięgien nadgarstka opiera się głównie na wywiadzie lekarskim oraz badaniu fizykalnym, które obejmuje ocenę ruchomości nadgarstka i palpację. W zależności od objawów, lekarz może postawić diagnozę na podstawie lokalizacji bólu i charakterystyki objawów.

W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie dodatkowych badań, takich jak ultrasonografia (USG) lub rezonans magnetyczny (RM), aby dokładniej ocenić stan ścięgien i tkanek otaczających nadgarstek.

Jeśli podejrzewa się, że stan zapalny jest wynikiem choroby reumatycznej, lekarz może zlecić badania krwi w celu wykrycia markerów zapalnych lub innych wskaźników chorób autoimmunologicznych.

Terapia

Leczenie zapalenia ścięgien nadgarstka polega przede wszystkim na odciążeniu nadgarstka i dłoni, aby zahamować proces zapalny. Należy unikać czynności, które wyzwalają ból, przez okres 1-3 tygodni. W tym celu można unieruchomić nadgarstek za pomocą szyn, bandaży lub specjalnych opasek podtrzymujących.

W przypadku ostrego bólu, obrzęku i/lub ucieplenia nadgarstka zaleca się stosowanie zimnych okładów, które pomagają zmniejszyć stan zapalny i obrzęk.

Leczenie farmakologiczne w ostrej fazie choroby obejmuje stosowanie miejscowych preparatów przeciwzapalnych i przeciwbólowych, takich jak żele lub kremy zawierające diklofenak. W razie silnego bólu można także zastosować doustne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na iniekcje glikokortykosteroidów do tkanek otaczających zajęte ścięgna, co przynosi szybkie złagodzenie objawów zapalenia.

W przypadku przewlekłego zapalenia ścięgien, po ustąpieniu ostrego stanu zapalnego, wskazana jest fizjoterapia. Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie mogą pomóc w poprawie funkcji nadgarstka. Stosowanie elastycznych opasek podtrzymujących może zapobiegać urazom i nadmiernemu obciążeniu ścięgien podczas aktywności fizycznej.

Leczenie operacyjne rozważa się tylko w przypadkach przewlekłych, gdy leczenie zachowawcze (farmakoterapia, fizjoterapia) nie przynosi efektów po kilku miesiącach.

Profilaktyka

• Regularne przerwy: Podczas pracy lub uprawiania sportu warto robić przerwy, aby zminimalizować ryzyko przeciążenia nadgarstków.
• Ćwiczenia rozluźniające i rozciągające: Regularne wykonywanie ćwiczeń na nadgarstki pomaga poprawić ich elastyczność i zmniejsza ryzyko kontuzji.
• Odpowiednia postawa przy pracy: Podpieraj nadgarstki podczas pisania na klawiaturze. Można używać specjalnych podpórek, które zapewniają lepszą ergonomię.
• Ergonomiczne narzędzia: Korzystanie z narzędzi i urządzeń o ergonomicznym kształcie (np. myszki komputerowej) zmniejsza obciążenie nadgarstków.

Rokowanie

W większości przypadków zapalenie ścięgien nadgarstka ustępuje po odpowiednim odciążeniu nadgarstka i zastosowaniu leczenia farmakologicznego. Pacjenci odzyskują pełną sprawność ręki, o ile proces zapalny nie jest przewlekły.

Choroba często nawraca po powrocie do obciążających nadgarstek czynności, takich jak praca przy komputerze lub intensywne uprawianie sportu, co może wymagać ponownego leczenia.

Dodatkowe informacje

• Choroba de Quervaina
• Tendinopatie nadgarstka – Informacje dla personelu medycznego

Ilustracje

Ścięgna mięśni ręki

Autorzy

• Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent