Co to jest masa w jamie brzusznej?

Masa w jamie brzusznej oznacza przede wszystkim obecność struktury lub płynu nieprawidłowego w jamie brzusznej, bez ustalenia przyczyny. Masa może obejmować cały brzuch lub być ograniczona do jednej okolicy. Może również wystąpić masa w obrębie ściany brzucha, czyli w strukturach łącznotkankowych i skórze.

Jeśli masa jest ograniczona do określonego obszaru, często określa się ją jako guz. Słowo guz pochodzi z łaciny i oznacza nic innego jak masę. Termin guz nie pozwala na rozróżnienie między jego łagodnym a złośliwym charakterem. W jamie brzusznej znajduje się wiele różnych narządów i struktur. Dlatego przyczyny powstania masy mogą być różnorodne.

Słowo guz nie jest synonimem nowotworu, ale może oznaczać również łagodną zmianę!

Co może być przyczyną?

Przyczyny są bardzo różne ze względu na złożoność jamy brzusznej. Dlatego w tym miejscu wymieniono wybrane przyczyny.

Masa w całej jamie brzusznej

Najczęstsze przyczyny

• Jedną z najczęstszych przyczyn są silne wzdęcia z tworzeniem się gazu w jelitach.
• Zaparcie może się objawiać wzdęciem i bywa wyczuwalne palpacyjnie z zewnątrz.

Rzadsze przyczyny

• Nagromadzenie płynu (tzw. wodobrzusze). Wodobrzusze może świadczyć o uszkodzeniu wątroby lub może występować również przy chorobach złośliwych.
• Zapalenie otrzewnej to bardzo bolesny stan zapalny powłoki wyściełającej jamę brzuszną. Ogólny stan fizyczny chorych jest bardzo zły.

Masa tylko w określonym miejscu

Miejscowe masy brzucha mogą być wyczuwalne palpacyjnie z zewnątrz lub uwidocznione w badaniu ultrasonograficznym lub rozszerzonym obrazowaniu.

Najczęstsze przyczyny

• Przepuklina pachwinowa lub pępkowa.
• Zatrzymanie moczu: bardzo bolesny, pełny pęcherz, który z różnych powodów nie może być opróżniony.
• Ciąża u kobiet w wieku rozrodczym.

Rzadsze przyczyny

• Powiększenie wątroby (hepatomegalia).
• Powiększenie śledziony (splenomegalia), np. przy chorobie Pfeiffera (gorączce gruczołowej).
• Guz lub torbiel wątroby lub zakażenie wątroby (zapalenie wątroby).
• Zaburzenia pęcherzyka żółciowego.
• Guz lub torbiel w nerkach.
• Guz w żołądku, trzustce lub jelicie grubym.
• Wybrzuszenie aorty (tętniak aorty).
• Choroba Leśniowskiego-Crohna.
• Zapalenie wyrostka robaczkowego.
• Guz lub torbiel jajnika.
• Węzły mięśniowe macicy (włókniaki).
• Zapalenie występów jelita grubego (zapalenie uchyłków).

Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?

Jeśli wyczuwa Pan(i) dotykiem nieznaną masę w brzuchu, należy umówić się na wizytę w gabinecie lekarskim. W przypadku ostrego początku silnego bólu, którego nie można ukoić za pomocą zwykłych środków, takich jak tabletki przeciwbólowe, należy natychmiast szukać pomocy medycznej.

Badania dodatkowe

Lekarz najpierw zada kilka pytań dotyczących objawów, aby pomóc zawęzić przyczynę. W zależności od podejrzenia, brzuch zostanie następnie starannie obejrzany, dokładnie zbadany palpacyjnie, a szmery jelitowe oraz w razie potrzeby, szmery przepływu naczyniowego w aorcie brzusznej zostaną osłuchane stetoskopem. Celem jest ustalenie, co może być przyczyną lub z jakiego narządu pochodzą dolegliwości.

W zależności od podejrzenia może być również wykonane badanie odbytnicy. Lekarz dokona oględzin odbytu i odbytnicy w rękawiczkach. W razie potrzeby, aby uzyskać więcej informacji, zostanie wykonane badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej oraz pobranie próbki krwi lub badanie stolca.

Jeśli są konieczne dalsze badania (np. kolonoskopia), lekarz skieruje Pana(-ią) do specjalisty.

Dodatkowe informacje

• Opór brzucha — informacje dla lekarzy

Autor

• Natalie Anasiewicz, dr med., Davos
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent