Co jest grasiczak?

Definicja

Grasiczak to najczęstszy rodzaj guza, który może wystąpić w przedniej części klatki piersiowej. Grasica jest narządem limfatycznym położonym tuż za mostkiem, a przed dużymi naczyniami krwionośnymi i sercem.

We wczesnym okresie życia grasica częściowo odpowiada za kształtowanie się i rozwój układu odpornościowego. W okresie dojrzewania ulega stopniowemu zanikowi i jest zastępowana przez tkankę tłuszczową. Grasiczak wywodzi się z przetrwałych komórek grasicy.

Wyróżnia się różne typy grasiczaka, większość z nich jest klasyfikowana jako złośliwe, w 20% przypadków jest to tzw. rak grasicy, który wiąże się ze znacznie gorszymi rokowaniami. Nierzadko razem z grasiczakiem współwystępuje miastenia rzekomoporaźna.

Objawy

U jednej trzeciej wszystkich pacjentów z grasiczakiem nie występują żadne objawy, a diagnoza często jest stawiana przypadkowo, np. gdy na zdjęciu rentgenowskim jamy klatki piersiowej widać cieniującą zmianę w górnej części mostka. Objawy chorobowe, np. kaszel, uczucie ucisku w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, zaburzenie przełykania czy chrypka, rozwijają się z powodu ucisku guza na otaczające go narządy i nerwy. Dodatkowo mogą wystąpić objawy wskazujące na chorobę często towarzyszącą grasiczakowi - miastenię rzekomoporaźną: podwójne widzenie, osłabienie siły mięśni powiek, zaburzenia połykania i mowy oraz osłabienie mięśni.

Przyczyny

Przyczyna rozwoju tego nowotworu nie jest jeszcze w pełni poznana. Grasiczaki występują częściej w chorobach autoimmunologicznych takich jak miastenia rzekomoporaźna, zapalenie wielomięśniowe, toczeń rumieniowaty układowy lub zespół Sjögrena.

Częstość występowania

Grasiczak jest bardzo rzadkim nowotworem. Co roku zachoruje na niego tylko ok. 2–4 na 1 milion osób. Najczęściej diagnoza jest stawiana u pacjentów w wieku 30–70 lat. Choroba dotyka w równym stopniu mężczyzn i kobiet. U dzieci i młodzieży dominuje rak grasicy. Od 30% do 40% pacjentów z grasiczakiem zapada na miastenię, a u ok. 15% pacjentów z miastenią rozwija się grasiczak.

Badania dodatkowe

• Diagnozę stawia się na podstawie zdjęć rentgenowskich i badania tomografii komputerowej (TK).
  • Dzięki badaniu TK można ocenić rozprzestrzenianie się guza i wykryć przerzuty.
  • W niektórych przypadkach w trakcie TK pobiera się próbki tkanki (biopsję). Takiego zabiegu nie wykonuje się u wszystkich pacjentów.
• Czasami wykonuje się również rezonans magnetyczny (MRI) lub pozytonową tomografię emisyjną (PET-TK).
• Aby wykluczyć inne choroby, pobiera się krew do badania.

Leczenie

• Grasiczaki, które nie są jeszcze w zaawansowanym stadium, można usunąć w całości podczas jednorazowej operacji.
  • Zazwyczaj wykonuje się podłużne nacięcie nad mostkiem. W przypadku mniejszych guzów (do ok. 6 cm) jako alternatywę można zastosować technikę małoinwazyjną, wspomaganą wideo.
• Nowotwory złośliwe grasicy są leczone operacyjnie przy jednoczesnym wdrożeniu leków chemioterapeutycznych i radioterapii.

Rokowanie

• Rokowanie jest dobre zarówno dla pacjentów z grasiczakami we wczesnym, jak i w zaawansowanym stadium.
• Rak grasicy charakteryzuje się złym lub skrajnie złym rokowaniem.
• Po skutecznej terapii może dojść do nawrotu nowotworu.
  • w przypadku grasiczaka we wczesnym stadium zaawansowania do nawrotów choroby dochodzi rzadko.
  • Nawroty są częstsze w zaawansowanych stadiach nowotworu.
  • Wielu pacjentów wymaga badań kontrolnych do końca życia.
• Powikłania mogą wystąpić, jeśli guz zdążył naciec na otaczające narządy lub się rozprzestrzenić (przerzuty odległe).
• Zastosowanie radioterapii może w niektórych przypadkach doprowadzić do uszkodzenia serca lub płuc.

Dodatkowe informacje

• miastenia rzekomoporaźna
• zapalenie wielomięśniowe
• toczeń rumieniowaty układowy (SLE)
• zespół Sjögrena
• Grasiczak – informacje dla personelu medycznego