Co to jest niedokrwistość w chorobach przewlekłych?

Niedokrwistość odnosi się do stężenia hemoglobiny (Hb), która jest poniżej normy. W przypadku różnych chorób przewlekłych niedokrwistość może rozwinąć się w wyniku choroby podstawowej.

Najczęściej wywiad jest zależny od choroby podstawowej. Niedokrwistość jest często tylko objawem towarzyszącym. Typowe objawy niedokrwistości to bladość, zmęczenie, zawroty głowy, zmniejszenie wydolności fizycznej, kołatanie serca, duszność i ból w klatce piersiowej przy wysiłku. U osób starszych niedokrwistość występuje szczególnie często w przypadku chorób przewlekłych.

Przyczyny

Przyczyny niedokrwistości w chorobach przewlekłych mogą być złożone. Najważniejszą przyczyną jest niedobór żelaza spowodowany działaniem hepcydyny, hormonu produkowanego w wątrobie. Częstym mechanizmem jest również skrócenie czasu życia krwinek czerwonych lub zaburzenia szpiku kostnego, wywołane stanami zapalnymi i reakcjami immunologicznymi spowodowanymi przewlekłą chorobą. Niewydolność nerek może powodować niedokrwistość z powodu braku erytropoetyny, hormonu, który stymuluje produkcję czerwonych krwinek.

W takim wypadku może istnieć kilka podstawowych czynników wyzwalających. Najczęstszymi przyczynami są przewlekłe stany zapalne lub zakażenia, zaburzenia reumatyczne, nowotwory, choroby nerek i wątroby.

Diagnostyka

Rozpoznanie jest często wtórne do diagnozy choroby podstawowej. Historia choroby jest zwykle zdominowana przez chorobę przewlekłą. Podejrzenie niedokrwistości nasuwa się po opisie typowych jej objawów.

W badaniu niedokrwistość może objawiać się bladością skóry i szybkim tętnem. Zazwyczaj przeprowadza się ogólne badanie lekarskie w kierunku czynników wyzwalających przewlekłą chorobę.

W postawieniu dokładnej diagnozy pomagają różne badania krwi, w tym morfologia krwi, parametry stanu zapalnego oraz parametry metabolizmu żelaza. Dodatkowo mogą zostać zlecone badania niektórych parametrów czynności wątroby oraz rzadko badanie szpiku kostnego.

Leczenie

Leczenie ma na celu złagodzenie lub wyleczenie choroby podstawowej.

Aby złagodzić objawy, można podawać żelazo dożylnie. Podanie doustne jest mniej skuteczne, ponieważ hepcydyna blokuje wchłanianie żelaza. Ponadto można podawać leki takie jak erytropoetyna w celu stymulowania produkcji czerwonych krwinek.

Tylko u nielicznych pacjentów niedokrwistość jest tak ciężka, że konieczne jest przetaczanie koncentratów krwinek czerwonych.

Rokowania

Niedokrwistość zwykle rozwija się niezauważona przez długi czas i może być pierwszym objawem choroby podstawowej. W większości przypadków niedokrwistość jest jednak objawem towarzyszącym, który zostaje zepchnięty na dalszy plan przez objawy choroby podstawowej. Niedokrwistość zwykle szybko ulega poprawie, gdy ustępuje choroba podstawowa.

Dodatkowe informacje

• Niedokrwistość
• Przewlekła choroba nerek
• Niedokrwistość w chorobie przewlekłej — informacje dla lekarzy

Autorzy

• Markus Plank, mgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
• Caroline Beier, dr n. med., lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Hamburg
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent