Czym jest hiperplazja migdałków?

Definicja

Migdałki podniebienne w potocznym rozumieniu nazywane są po prostu migdałkami. Jest to tkanka po obu stronach gardła pomiędzy łukami podniebiennymi, która jest częścią układu odpornościowego i pełni funkcję obronną przed drobnoustrojami. W dzieciństwie migdałki powiększają się ze względu na ciągły kontakt z nowymi patogenami, ale zazwyczaj od około 10. roku życia wracają do normalnej wielkości. Z kolei w hiperplazji (przeroście) migdałków dochodzi do ich powiększenia (hiperplastyczności), nawet jeśli nie ma ostrego zakażenia.

Objawy

W przypadku znacznego powiększenia migdałki mogą rozciągać się z prawej i/lub lewej strony tak daleko w kierunku środka gardła, że przylegają do normalnie odsłoniętego języczka, dlatego u pacjentów z powiększonymi migdałkami (nawet bez zapalenia migdałków) mogą występować np. zaburzenia połykania, problemy z oddychaniem i zaburzenia snu lub słuchu.

Przyczyny

W hiperplazji migdałków dochodzi do ich powiększenia nawet bez zakażenia. W tym przypadku stwierdza się również trwały stan zapalny migdałków, który dopiero w połączeniu z objawami klinicznymi i oznakami zapalenia staje się zapaleniem migdałków jako samodzielną chorobą. Hiperplazja migdałków może wystąpić również na tle choroby ogólnoustrojowej (chłoniak, mononukleoza).

Częstotliwość występowania

Powiększone migdałki są stosunkowo często spotykane u dzieci. Migdałki osiągają swój maksymalny rozmiar w 10. roku życia, a następnie stają się mniejsze, co również zmniejsza dolegliwości.

Badania

• Powiększone migdałki mogą powodować zaburzenia mowy, połykania, snu lub oddychania.
• Powiększone migdałki są łatwe do zauważenia podczas rutynowej kontroli gardła przy szeroko otwartej jamie ustnej.
• Polega ona na sprawdzeniu, czy migdałki i otaczająca je skóra są dodatkowo zaczerwienione/objęte stanem zapalnym lub też pokryte ropą, aby wykluczyć zapalenie migdałków lub nieinfekcyjne zapalenie gardła.
• Można również wykonać badania krwi.

Leczenie

• Ze względu na to, że u wielu dzieci dolegliwości związane z powiększonymi migdałkami poprawiają się z wiekiem, operacja jest zwykle odkładana tak długo, jak to możliwe.
• Operacja może być wykonana w celu zmniejszenia chrapania lub jeśli oddychanie jest utrudnione podczas snu.
• Operacja może być również konieczna, jeśli w okresie 12 miesięcy zostało rozpoznanych więcej niż 5 przypadków ropnego zapalenia migdałków, które były leczone antybiotykami.
• Podczas operacji migdałki mogą być usunięte w całości lub w części. Ból, który następuje po zabiegu, zwykle można dobrze kontrolować środkami przeciwbólowymi.

Rokowania

• Po operacji objawy zwykle szybko ustępują.
• Podczas operacji może jednak dojść do krwawienia pooperacyjnego, zakażeń lub urazów tkanki (które mogą zagrażać życiu).
• Mniej niż 10% pacjentów będzie miało ponownie powiększone migdałki po operacji, ale tylko około połowa tych osób będzie wymagała ponownego zabiegu.

Dodatkowe informacje

• Zapalenie migdałków
• Ropień migdałka
• Hiperplazja migdałków – informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (recenzent)
• Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń