Czym są polipy nosa?
Polipy nosa to łagodne narośla lub wybrzuszenia błony śluzowej w nosie lub zatokach. Przyczyną powstawania takich polipów jest zazwyczaj uporczywy stan zapalny lub podrażnienie błony śluzowej nosa. Z tego powodu polipy często występują w nosie osób z przewlekłym zapaleniem nosa i zatok oraz z alergiami. Polipy nosa mogą się również rozwinąć po zwykłym zakażeniu bakteriami lub wirusami, ale to zdarza się rzadko.
Choroba jest zwykle obustronna i występuje u dorosłych w każdym wieku, natomiast u dzieci jest bardzo rzadka. Problem ten dotyczy około 2–4% populacji. Jednak badania z użyciem nowszych metod sugerują, że polipy występują częściej. Od 19 do 36% chorych ma współistniejący przewlekły stan zapalny nosa i zatok przynosowych. Częściej chorują pacjenci z astmą, mukowiscydozą, alergicznym nieżytem nosa i nietolerancją kwasu acetylosalicylowego.
Przyczyna
Polipy nosa występują jako część przewlekłego stanu zapalnego okolicy nosa lub zatok, spowodowanego alergią lub zakażeniem bakteryjnym. Polipy są łagodne i składają się głównie z tkanki łącznej, komórek stanu zapalnego i płynu tkankowego. Istnieje również dziedziczna predyspozycja do polipów nosa.
Diagnostyka
Polipy powodują zwężenie w nosie. Nos jest stale zatkany, nawet jeśli nie ma faz przeziębienia czy alergii. Objawy występują zwykle po obu stronach. Chory musi oddychać przez usta, a głos zmienia się i brzmi nosowo. Często skutkiem tego jest chrapanie i wybudzanie ze snu. Dodatkowo pogarsza się zmysł węchu, a zmiany w błonie śluzowej prowadzą do zwiększonej ilości wydzieliny śluzowej z nosa. Może również wystąpić ból głowy.
Badając nos światłem, lekarz często może zobaczyć polipy jako błyszczące szare grudki w jamie nosowej. Może ich być kilka i często występują po obu stronach nosa. Nos może być również badany za pomocą specjalnego instrumentu do wziernikowania (endoskopu).
Jeśli rozpoznanie nie jest jednoznaczne, badanie TK może określić, czy i ile polipów jest obecnych. W razie potrzeby pobranie próbki tkanki może potwierdzić rozpoznanie.
Testy alergiczne mogą być wykonane w przypadku podejrzenia alergii jako choroby podstawowej.
Leczenie
Leczenie polega przede wszystkim na stosowaniu leków i jest skierowane głównie przeciwko przyczynom stanu zapalnego np. poprzez udrażnianie zatok przynosowych lub leczenie alergii. U niektórych pacjentów w dłuższej perspektywie może być przydatne chirurgiczne usunięcie polipów.
Jeśli objawy wynikają z nietolerancji niektórych leków przeciwbólowych (NLPZ), należy ich unikać.
W przypadku łagodnych i umiarkowanych dolegliwości zaleca się stosowanie aerozolu do nosa z kortyzonem. Stosować codziennie rano po 2 rozpylenia do każdego nozdrza. Aby uzyskać efekt leczenia, ważne jest, aby postępować zgodnie z instrukcją dotyczącą rozpylania. Należy rozpylać jak najdalej w górę nosa. Czas trwania leczenia wynosi początkowo 3 miesiące. Jeśli leczenie ma dobre efekty, będzie ono kontynuowane tak długo, jak długo będzie przynosić korzyści. Udowodniono. że leczenie jest bezpieczne i zmniejsza wielkość i rozprzestrzenianie się polipów, ułatwiając oddychanie przez nos. Leczenie może zmniejszyć lub opóźnić potrzebę operacji.
Jeśli dolegliwości powodowane przez polipy są ciężkie, czasami może być wskazane rozpoczęcie leczenia tabletkami z kortyzonem. Często przepisywane są tabletki zawierające 20 mg prednizolonu, które należy przyjmować raz dziennie przez okres od 1 do 2 tygodni. Następnie kontynuuje się miejscową terapię aerozolem do nosa z kortyzonem zgodnie z powyższym opisem.
Chirurgiczne usunięcie polipów może stać się konieczne, jeśli leczenie lekami nie jest wystarczające. Zabieg wykonywany jest na oddziale laryngologicznym w szpitalu lub przez specjalistę laryngologa w miejscu zamieszkania. Operacja szybko łagodzi dyskomfort związany z zatkanym nosem. W przypadku łagodnych lub umiarkowanych dolegliwości spowodowanych przez polipy badania pokazują jednak, że w dłuższej perspektywie operacja ma niewielki sens. Polipy powracają w okresie od kilku miesięcy do lat.
Po operacji pacjent powinien być dalej leczony za pomocą solnych płukanek do nosa i aerozolu do nosa z kortyzonem.
Rokowania
Przebieg jest często przewlekły, a nawroty mogą występować niezależnie od wybranego leczenia. Nawroty choroby są częste, zwłaszcza przy współistniejących alergiach.
Wyleczenie uzyskuje się poprzez leczenie medyczne, jeśli można kontrolować przyczynę.
Dodatkowe informacje
- Alergiczny nieżyt nosa
- Polipy nosa – informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Kalina van der Bend, lekarz, Blachownia (recenzent)
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden
Link lists
Authors
Previous authors
Updates
Gallery
Snomed
References
Based on professional document Polipy nosa. References are shown below.
- Deutsche Gesellschaft für Hals-Nasen-Ohren-Heilkunde, Kopf- und Hals-Chirurgie. Rhinosinusitis. AWMF-Leitlinie-Nr. 017-049, Stand 2011, (in Überarbeitung), www.awmf.org
- Johansson L., Akerlund A., Holmberg K., et al. Prevalence of nasal polyps in adults: the Skovde population-based study, Ann Otol Rhinol Laryngol 2003, 112: 625-9, PubMed
- Yung M.W., Gould J., Upton G.J. Nasal polyposis in children with cystic fibrosis: a long-term follow-up study, Ann Otol Rhinol Laryngol 2002, 111: 1081-6, PubMed
- Zagor M., Carnecka P., Janoska- Jaździk M. , Polipy nosa, www.mp.pl
- Scadding G.K., Durham S.R., Mirakian R., et al. British Society for Allergy and Clinical Immunology. BSACI guidelines for the management of rhinosinusitis and nasal polyposis, Clin Exp Allergy, 2008, 38: 260-75, PubMed
- Wang M.B. Etiologies of nasal symptoms: An overview. UpToDate, aktualizacja: 24.03.2011, UpToDate
- Randerath, Winfried J.; Galetke, Wolfgang. Differenzialdiagnose der rezidivierenden Polyposis nasi, Dtsch Arztebl 2007, 104(46), www.aerzteblatt.de
- Rimmer J., Fokkens W., Chong L.Y., Hopkins C. Surgical versus medical interventions for chronic rhinosinusitis with nasal polyps, Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, Issue 12. Art. No.: CD006991, DOI: 10.1002/14651858.CD006991.pub2, DOI
- Hissaria P., Smith W., Wormald P.J., et al. Short course of systemic corticosteroids in sinonasal polyposis: A double-blind, randomized, placebo-controlled trial with evaluation of outcome measures, J Allergy Clin Immunol 2006, 118: 128-33, PubMed
- Mühlmeier, G., Hausch, R. & Maier, H. HNO. Adaptive Desaktivierung bei ASS Hypersensitivität, Springer 2015, 63: 707, link.springer.com
- Wentzel J.L., Soler Z.M., DeYoung K., et al. Leukotriene antagonists in nasal polyposis: a meta-analysis and systematic review, Am J Rhinol Allergy, 2013, 27(6): 482-9, doi: 10.2500/ajra.2013.27.3976, DOI
- Claus Bachert, Leda Mannent, Robert M. Naclerio. Effect of Subcutaneous Dupilumab on Nasal Polyp Burden in Patients With Chronic Sinusitis and Nasal Polyposis, JAMA. 2016, 315(5): 469-79, jamanetwork.com
- AkdÄ. Arzneiverordnung in der Praxis. Omalizumab (Xolair®) Neue Indikation: chronische Rhinosinusitis mit Nasenpolypen, 24.08.2020, deximed.de
- Czerwaty K., Miechowski W., Godlewska I. i wsp. Leczenie biologiczne przewlekłego zapalenia zatok – aktualny stan wiedzy, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny 2022, 11(2): 22-8, otorhinolaryngologypl.com
- Gevaert P., Calus L., Van Zele T., et al. Omalizumab is effective in allergic and nonallergic patients with nasal polyps and asthma, J Allergy Clin Immunol 2012, doi:10.1016/j.jaci.2012.07.047, DOI
- Rudmik L., Schlosser R.J., Smith T.L., et al. Impact of topical nasal steroid therapy on symptoms of nasal polyposis: a meta-analysis, Laryngoscope, 2012, 122: 1431-7, PubMed
- Kalish L., Snidvongs K., Sivasubramaniam R., Cope D., Harvey R.J. Topical steroids for nasal polyps, Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 12. Art. No.: CD006549. DOI: 10.1002/14651858.CD006549.pub2, DOI
