Co to jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych?

Do 30% pacjentów może doświadczyć utraty słuchu po bakteryjnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, od lekkiego ubytku słuchu do głuchoty.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to zapalenie błon otaczających mózg i rdzeń kręgowy. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może być spowodowane przez bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. Zakażenie wirusowe jest najczęstszą przyczyną zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Rzadziej niż zakażenia wywołane przez inne patogeny prowadzi ono do trwałych uszkodzeń, takich jak utrata słuchu.

Ponieważ zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest chorobą zagrażającą życiu, w przypadku podejrzenia przyczyny bakteryjnej pacjenci są leczeni silnymi antybiotykami. Podobnie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, także niektóre antybiotyki mogą powodować uszkodzenie słuchu. Leki te nazywane są ototoksycznymi — uszkadzają ucho wewnętrzne. Jednak antybiotyki powszechnie podawane dorosłym pacjentom z podejrzeniem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych nie są ototoksyczne.

Uszkodzenie słuchu

Reakcja zapalna, która ma miejsce na oponach mózgowo-rdzeniowych w odpowiedzi na inwazję bakterii lub innych patogenów, może rozprzestrzeniać się na otaczające struktury i prowadzić do czasowego lub trwałego uszkodzenia. Strukturą najczęściej atakowaną przez zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest ślimak ucha. Jest to część ucha wewnętrznego, w której znajdują się delikatne komórki rzęsate, odpowiedzialne za odbiór dźwięku poprzez przekształcanie go w sygnały elektryczne. Jeśli komórki rzęsate ulegną uszkodzeniu, dochodzi do utraty słuchu. Inną możliwą przyczyną utraty słuchu w wyniku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jest uszkodzenie nerwu słuchowego, który ma kontakt z komórkami rzęsatymi i przekazuje impulsy elektryczne do mózgu.

Dzieci z ubytkiem słuchu po zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych są w grupie zwiększonego ryzyka nadmiernego tworzenia się nowych struktur kostnych w ślimaku (kostnienia), w tygodniach i miesiącach po ostrej chorobie. Może to pogorszyć ubytek słuchu, czyniąc go trudniejszym lub mniej skutecznym w leczeniu.

Oprócz utraty słuchu, uszkodzenie ucha wewnętrznego może prowadzić również do zaburzeń równowagi, zawrotów głowy lub szumów usznych.

Szybkie leczenie pomaga

Wczesne leczenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych może zapobiec lub zmniejszyć utratę słuchu. Jeśli doszło do upośledzenia słuchu, zwykle jest to zauważalne w pierwszych dniach choroby. Im bardziej dotkliwy jest ubytek słuchu na początku, tym większe prawdopodobieństwo trwałej utraty słuchu. W trakcie leczenia przeprowadza się kilka badań słuchu, ponieważ zaburzenia słuchu mogą pojawić się również po pewnym czasie. W przypadku trwałego upośledzenia słuchu, w gabinecie laryngologicznym można przeprowadzić dalsze badania w celu ustalenia konieczności zastosowania aparatu słuchowego lub protezy słuchowej (Implant ślimakowy). Jest to szczególnie ważne w przypadku dzieci w młodym wieku, aby ich rozwój był jak najbardziej nieograniczony.

Dodatkowe informacje

• Zakaźne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wywołane przez meningokoki
• Zakaźne meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych — informacje dla rodziców
• Zakaźne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, osoby bliskiego kontaktu
• Późne skutki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych — Informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Marleen Mayer, lekarz, Mannheim
• Lek. Kalina van der Bend, recenzent