MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Neurologia
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Uszkodzenie nerwów
  6. Uszkodzenie bocznego nerwu skó...

Uszkodzenie bocznego nerwu skórnego uda

Boczny nerw skórny uda wychodzi z rdzenia kręgowego na poziomie kręgosłupa lędźwiowego i biegnie do obszaru skóry na zewnętrznej stronie uda. Nerw ten może zostać uszkodzony przez ucisk lub uraz.
Last published: 04.01.2024  |  Last revised: 11.03.2024  |  Last updated: 11.03.2024
:    : 
: 365
  • Uszkodzenie nerwów
  • Uszkodzenie nerwów udowych
  • Mrowienie uda
  • Bolące udo
  • Ból uda
  • Zmniejszone czucie w udzie
  • Zespół Bernharda-Rotha
  • Meralgia paraestetyczna
  • Objaw Hoffmanna-Tinela

Co to jest uszkodzenie bocznego nerwu skórnego uda?

Definicja

Uszkodzenie bocznego nerwu skórnego uda, znane również jako meralgia parestetyczna, to stan, w którym dochodzi do ucisku lub uszkodzenia nerwu skórnego bocznego uda. Nerw ten, wychodząc z rdzenia kręgowego na poziomie kręgosłupa lędźwiowego, odpowiada za czuciowe unerwienie skóry na przedniej i bocznej części uda. Uszkodzenie nie wpływa na zdolność mięśni do poruszania nogą, a jedynie zakłóca odczuwanie bodźców czuciowych (dotyku, bólu, ciepła itp.) w tym obszarze skóry.

Objawy

Typowe objawy uszkodzenia bocznego nerwu skórnego uda to mrowienie, piekący ból i uczucie zdrętwienia na przedniej lub bocznej stronie uda. Ból często nasila się w nocy, a niektórzy pacjenci zgłaszają trudności w noszeniu ubrań, szczególnie spodni, ze względu na nadwrażliwość skóry w tym obszarze. Często ból nasila się, gdy staw biodrowy jest wyprostowany lub noga jest postawiona do tyłu, a zmniejsza się, gdy staw biodrowy jest zgięty (odciążenie nerwu).

Inne objawy to:

  • Zwiększona wrażliwość na dotyk w okolicy uda.
  • Ból wywołany dotykiem (może być wyczuwalny podczas opukiwania skóry – objaw Tinela).
  • Zmniejszone czucie w okolicy uda, chociaż niektórzy pacjenci doświadczają tylko bólu, a czucie pozostaje nienaruszone.
Ilustracja
Obszar zaopatrzenia nerwu jest zabarwiony.

 

Przyczyny

Uszkodzenie bocznego nerwu skórnego uda najczęściej wynika z ucisku nerwu w okolicach pachwiny, szczególnie w rejonie więzadła pachwinowego, gdzie nerw przechodzi w pobliżu mięśni. Również inne czynniki, takie jak przyrost masy ciała, ciąża, zmiany anatomiczne, lub długotrwały ucisk w wyniku noszenia ciasnych ubrań lub pasów bezpieczeństwa, mogą prowadzić do tego schorzenia. Ryzyko uszkodzenia zwiększa się w wyniku urazów mechanicznych, takich jak wypadki drogowe czy intensywne ćwiczenia sportowe (np. jazda na rowerze, bieganie), które powodują ucisk nerwu w dolnej części ciała.

Czynniki ryzyka to:

  • Zwiększona masa ciała, zwłaszcza w okolicy brzucha.
  • Ciąża, w szczególności w jej późniejszych etapach.
  • Praca w pozycji siedzącej lub długotrwałe noszenie ciasnych ubrań.

Urazy mechaniczne lub operacje w rejonie miednicy, pachwiny lub dolnej części brzucha, takie jak operacje przepukliny pachwinowej czy wymiana stawu biodrowego.

Diagnostyka


Rozpoznanie meralgii parestetycznej jest często stawiane na podstawie typowego obrazu klinicznego i wywiadu lekarskiego. Podczas badania lekarz może zauważyć osłabienie czucia w odpowiednim obszarze skóry. Dodatkowo, wykonuje się badania takie jak:

  • Test Tinela: Objaw wywołany bólem podczas opukiwania skóry w obszarze unerwianym przez nerw.
  • Test „odwróconego objawu Lasegue'a”: Wykonywany w pozycji leżącej, gdy ból jest wyzwalany przy uniesieniu nogi.

Jeśli objawy nie są jednoznaczne, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak:

  • Elektroneurografia – badanie prędkości przewodzenia nerwu, pomocne w ocenie stopnia uszkodzenia.
  • Ultrasonografia – pozwala na ocenę anatomicznych nieprawidłowości w obrębie nerwu.
  • Rezonans magnetyczny (RM) – szczególnie pomocny, gdy podejrzewa się inne uszkodzenia w obrębie miednicy lub dolnej części brzucha.

Leczenie


Leczenie meralgii paresthetica zwykle polega na stosowaniu środków mających na celu złagodzenie objawów i unikaniu dalszego ucisku nerwu. Często w leczeniu wystarcza:

  • Zmiana stylu życia: Unikanie ciasnych ubrań, utrata wagi, unikanie pozycji, które wywołują ból (np. długotrwałe siedzenie w niewłaściwej postawie).
  • Farmakoterapia: W przypadku utrzymującego się bólu stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które łagodzą ból i zmniejszają stan zapalny. W niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki przeciwbólowe, takie jak tramadol lub leki na bazie gabapentyny (w przypadku występującego mrowienia).
  • Fizjoterapia: Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie brzucha, bioder i ud mogą pomóc zmniejszyć ucisk na nerw.

W przypadku uporczywych objawów, które nie ustępują po leczeniu zachowawczym, w rzadkich przypadkach stosuje się neurektomię – zabieg chirurgiczny polegający na przecięciu nerwu. Choć wiąże się to z trwałym brakiem czucia w danej okolicy uda, u większości pacjentów przynosi ulgę w bólu.

Rokowanie


Rokowanie w przypadku meralgii paresthetica jest zazwyczaj dobre. W 25% przypadków ból ustępuje samoistnie lub znacznie zmniejsza się po zastosowaniu leczenia zachowawczego. W 50% przypadków pacjenci odzyskują pełną sprawność. Jednak im dłużej trwa stan zapalny, tym trudniejszy może być proces gojenia, a niektóre osoby mogą doświadczyć przewlekłego uczucia zdrętwienia w dotkniętej okolicy.

Podsumowanie


Uszkodzenie bocznego nerwu skórnego uda (meralgia paresthetica) jest stosunkowo powszechnym schorzeniem, które może wynikać z różnych przyczyn, takich jak ucisk nerwu w wyniku przyrostu masy ciała, urazów lub długotrwałego siedzenia w niewłaściwej pozycji. Leczenie jest zazwyczaj skuteczne i polega na eliminacji czynników wywołujących ból, a także na zastosowaniu farmakoterapii i terapii fizycznej. W rzadkich przypadkach, gdy objawy nie ustępują, może być konieczna interwencja chirurgiczna.

 

Dodatkowe informacje

Autorka

  • Susanna Allahwerde, specjalista medycyny rodzinnej, Berlin
  • Lek. Kalina van der Bend, recenzent

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Uszkodzenie nerwu skórnego bocznego uda. References are shown below.

  1. Pearce JMS. Meralgia paraesthetica (Bernhardt-Roth syndrome)Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry 2006, 77: 84, jnnp.bmj.com
  2. Parisi T.J., Mandrekar J., Dyck P.J., Klein C.J. Meralgia paresthetica: relation to obesity, advanced age, and diabetes mellitus, Neurology 2011, 77: 1538, www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Khalil N., Nicotra A., Rakowicz W. Treatment for meralgia paraesthetica, Cochrane Database Syst Rev. 2012, 12(12): CD004159, 12.12.2012, doi:10.1002/14651858.CD004159.pub3, doi.org
  4. Assmus H., Antoniadis G., Bischoff C.: Carpal and cubital tunnel and other rare nerve compression syndromes, Dtsch Arztebl Int 2015, 112: 14-26, www.aerzteblatt.de
  5. de Ruiter G.C., Wurzer J.A., Kloet A. Decision making in the surgical treatment of meralgia paresthetica: neurolysis versus neurectomy, Acta Neurochir (Wien) 2012, 154: 1765, www.ncbi.nlm.nih.gov