Co to jest zespół Hornera?

Zespół Hornera to rzadka choroba, w której występują trzy typowe objawy (triada Hornera): jednostronne zwężenie źrenicy (mioza), opadanie górnej powieki (opadanie) oraz gałka oczna, która wgłębia się do oczodołu (zapadnięcie oczu). Ponadto w dotkniętym chorobą obszarze można zaobserwować zmniejszoną produkcję potu (anhydroza).

Przyczyny

Zespół Hornera jest spowodowany uszkodzeniem jednego z nerwów zaopatrujących twarz i oczy. Nasz układ nerwowy można funkcjonalnie podzielić na układ nerwowy współczulny i przywspółczulny. Część  układu nerwowego nazywana jest układem współczulnym lub w skrócie sympatycznym. Związane z nim nerwy są odpowiedzialne za produkcję potu, a także za rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych, ciśnienie tętnicze i podobne podstawowe funkcje organizmu. W zespole Hornera dochodzi do uszkodzenia w obszarze współczulnego układu nerwowego lub pnia mózgu.

Takie uszkodzenia mogą być spowodowane przez urazy lub różne choroby. Na przykład zespół Hornera może być spowodowany chorobą wewnątrz mózgu, ale także chorobami, w których dochodzi o ucisku dróg nerwowych poza mózgiem. Częstą przyczyną jest guz w górnej części płuca, który prowadzi do zniszczenia dróg nerwów współczulnych. Inną znaną przyczyną jest utworzenie się szczeliny w tętnicy szyjnej. Również udar może objawiać się w postaci zespołu Hornera.

Zespół Hornera może być również wrodzony. Nieprawidłowości lub anomalie kręgów szyjnych, guzy lub dodatkowe żebro w okolicy szyi mogą na przykład przyczynić się do uciskania nerwów i w ten sposób wywołać zespół Hornera.

Diagnostyka

Rozpoznanie opiera się na typowym obrazie ze zmniejszoną źrenicą i opadającą powieką. Zmniejszone wydzielanie potu nie zawsze jest łatwe do stwierdzenia, a u niektórych pacjentów objaw ten może być nieobecny.

Badanie zależy od przyczyny leżącej u podstaw choroby. W przypadku wystąpienia dodatkowych objawów, takich jak (krwawy) kaszel, wykonuje się badanie rentgenowskie klatki piersiowej.

W przypadku podejrzenia incydentu mózgowo-naczyniowego stosuje się procedury obrazowania, takie jak tomografia komputerowa (TK). Zasadne może być również badanie ultrasonograficzne tętnicy szyjnej.

Pacjenci z zespołem Hornera powinni być kierowani do specjalisty w dziedzinie neurologii. Dodatkowo można przeprowadzić badania okulistyczne.

Terapia

Leczenie polega na terapii choroby podstawowej, jeśli jest ona znana.

Dodatkowe informacje

• Udar
• Zespół Hornera – Informacje dla lekarzy