Co to jest zespół Hornera?
Zespół Hornera to rzadka choroba, w której występują trzy typowe objawy (triada Hornera): jednostronne zwężenie źrenicy (mioza), opadanie górnej powieki (opadanie) oraz gałka oczna, która wgłębia się do oczodołu (zapadnięcie oczu). Ponadto w dotkniętym chorobą obszarze można zaobserwować zmniejszoną produkcję potu (anhydroza).
Przyczyny
Zespół Hornera jest spowodowany uszkodzeniem jednego z nerwów zaopatrujących twarz i oczy. Nasz układ nerwowy można funkcjonalnie podzielić na układ nerwowy współczulny i przywspółczulny. Część układu nerwowego nazywana jest układem współczulnym lub w skrócie sympatycznym. Związane z nim nerwy są odpowiedzialne za produkcję potu, a także za rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych, ciśnienie tętnicze i podobne podstawowe funkcje organizmu. W zespole Hornera dochodzi do uszkodzenia w obszarze współczulnego układu nerwowego lub pnia mózgu.
Takie uszkodzenia mogą być spowodowane przez urazy lub różne choroby. Na przykład zespół Hornera może być spowodowany chorobą wewnątrz mózgu, ale także chorobami, w których dochodzi o ucisku dróg nerwowych poza mózgiem. Częstą przyczyną jest guz w górnej części płuca, który prowadzi do zniszczenia dróg nerwów współczulnych. Inną znaną przyczyną jest utworzenie się szczeliny w tętnicy szyjnej. Również udar może objawiać się w postaci zespołu Hornera.
Zespół Hornera może być również wrodzony. Nieprawidłowości lub anomalie kręgów szyjnych, guzy lub dodatkowe żebro w okolicy szyi mogą na przykład przyczynić się do uciskania nerwów i w ten sposób wywołać zespół Hornera.
Diagnostyka
Rozpoznanie opiera się na typowym obrazie ze zmniejszoną źrenicą i opadającą powieką. Zmniejszone wydzielanie potu nie zawsze jest łatwe do stwierdzenia, a u niektórych pacjentów objaw ten może być nieobecny.
Badanie zależy od przyczyny leżącej u podstaw choroby. W przypadku wystąpienia dodatkowych objawów, takich jak (krwawy) kaszel, wykonuje się badanie rentgenowskie klatki piersiowej.
W przypadku podejrzenia incydentu mózgowo-naczyniowego stosuje się procedury obrazowania, takie jak tomografia komputerowa (TK). Zasadne może być również badanie ultrasonograficzne tętnicy szyjnej.
Pacjenci z zespołem Hornera powinni być kierowani do specjalisty w dziedzinie neurologii. Dodatkowo można przeprowadzić badania okulistyczne.
Terapia
Leczenie polega na terapii choroby podstawowej, jeśli jest ona znana.
Dodatkowe informacje
- Udar
- Zespół Hornera – Informacje dla lekarzy
Źródła
Autorzy
- Kalina van der Bend, lekarz, Blachownia (recenzent)
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden