MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Ortopedia/Chirurgia urazowa
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Podudzie, staw skokowy i stopa
  6. Paluch sztywny

Paluch sztywny

W przypadku palucha sztywnego ruchomość palucha jest ograniczona wskutek zużycia stawu.
Last published: 14.03.2024  |  Last revised: 17.04.2019  |  Last updated: 17.04.2019
:    : 
: 0
  • Hallux rigidus
  • Versteifung im Großzehengrundgelenk
  • Gelenkverschleiß der Großzehe
  • Degenerative Erkrankung des Großzehengelenks
  • Steife Großzehe
  • Fußabrollschwierigkeiten
  • Arthrose des ersten Metatarsophalangealgelenks
  • MTP-Gelenksarthrose

Czym jest paluch sztywny?

Pojęcie to opisuje zesztywnienie stawu śródstopno-paliczkowego palucha wskutek jego zużycia. Ruchomość w stawie śródstopno-paliczkowym palucha jest ograniczona, zwłaszcza w zakresie ruchu ku górze. Osoby chore mają trudności z pełnym obrotem stopy w trakcie chodzenia lub biegania. W tych przypadkach ruchomość jest zmniejszona z prawidłowych 70 stopni do 30 stopni.

Choroba ta jest stosunkowo powszechna. U 80% pacjentów występuje na obu stopach.

Przyczyny

W wielu przypadkach przyczyną sztywnego palucha są urazy spowodowane skręceniem lub przeciążeniem. Prowadzi to do powstania reakcji zapalnej w stawie. W miarę upływu czasu następuje również degradacja chrząstki i tworzą się wyrośle.

Wśród sportowców zużycie powierzchni stawowych palucha jest dość powszechne, np. u piłkarzy lub biegaczy. Choroba może również rozwinąć się w wyniku przewlekłego stanu zapalnego stawu, np. w przypadku dny moczanowej lub reumatoidalnego zapalenia stawów. W przypadku występowania choroby w rodzinie wzrasta ryzyko zachorowania.

Diagnostyka

Do typowych objawów należą sztywność i ból w stawie śródstopno-paliczkowym palucha, co może w znacznym stopniu utrudniać aktywność fizyczną, a nawet chodzenie. W trakcie badania lekarz stwierdza ograniczenie ruchomości palucha. W górnej części stawu często widoczne jest zgrubienie kości, wynikające z powstawania wyrośli kostnych. Ponadto mogą wystąpić ostre objawy stanu zapalnego, takie jak zaczerwienienie, obrzęk i tkliwość. Po pewnym czasie objawy zużycia można zobrazować za pomocą badań rentgenowskich.

Leczenie

W przypadku ostrych objawów zaleca się schłodzenie stawu, uniesienie kończyny i utrzymywanie jej nieruchomo przez kilka godzin lub nawet dni. Pomocne są również leki przeciwzapalne (NLPZ).

W przypadku przewlekłych dolegliwości zaleca się noszenie butów z nieco sztywniejszą podeszwą i naklejeniu na obszar stawu specjalnych taśm. Należy również pamiętać, by nosić obuwie na płaskim obcasie. Dodatkowo można złagodzić objawy, stosując wkładki do butów i specjalne ortezy na stopy.

Objawy łagodne do umiarkowanych leczy się zastrzykami z kortyzonu i miejscowymi środkami znieczulającymi. Jeśli objawy są nasilone, konieczne może być leczenie chirurgiczne. W trakcie zabiegu chirurgicznego nowo powstała wskutek choroby tkanka kostna jest usuwana albo staw zostaje usztywniony.

Rokowanie

Choroba ma charakter przewlekły, a objawy mogą się nasilać z czasem.

Rokowanie jest dobre, jeśli zużycie chrząstki w stawie nie jest rozległe. Jeśli jednak wystąpi zużycie chrząstki, pacjent może odczuwać trwały dyskomfort i należy rozważyć chirurgiczne zespolenie stawu śródstopno-paliczkowego palucha.

Dodatkowe informacje

Autorzy

  • Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Paluch sztywny (Hallux rigidus). References are shown below.

  1. Hollis MH. Hallux rigidus. Medscape, last updated Mar 11, 2019. emedicine.medscape.com
  2. Coughlin MJ, Shurnas PS. Hallux rigidus: demographics, etiology, and radiographic assessment. Foot Ankle Int. 2003 Oct. 24(10):731-43. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Nihal A, Trepman E, Nag D. First ray disorders in athletes. Sports Med Arthrosc Rev 2009; 17(3): 160-6. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Lucas DE, Hunt KJ. Hallux Rigidus: Relevant Anatomy and Pathophysiology. Foot Ankle Clin 2015; 20(3): 381-9. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Solan MC, Calder JD, Bendall SP. Manipulation and injection for hallux rigidus. Is it worthwhile?. J Bone Joint Surg Br 2001; 83(5): 706-8. www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Menz HB, Auhl M, Tan JM, et al. Effectiveness of foot orthoses versus rocker-sole footwear for first metatarsophalangeal joint osteoarthritis: Randomized Trial. Arthritis Care Res (Hoboken) 2016; 68: 581-9. pmid:26638878 PubMed
  7. Zammit GV, Menz HB, Munteanu SE. Structural factors associated with hallux limitus/rigidus: a systematic review of case control studies. J Orthop Sports Phys Ther. 2009 Oct. 39(10):733-42. www.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Erdil M, Elmadag NM, Polat G, Tunçer N, Bilsel K, Uçan V, et al. Comparison of Arthrodesis, Resurfacing Hemiarthroplasty, and Total Joint Replacement in the Treatment of Advanced Hallux Rigidus. J Foot Ankle Surg 2013; 52(5):588-93. PubMed
  9. Lin J, Murphy GA. Treatment of hallux rigidus with cheilectomy using a dorsolateral approach. Foot Ankle Int. 2009 Feb. 30(2):115-9. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Waizy H, Czardybon MA, Stukenborg-Colsman C, Wingenfeld C, Wellmann M, Windhagen H, et al. Mid- and long-term results of the joint preserving therapy of hallux rigidus. Arch Orthop Trauma Surg. 2010 Feb. 130(2):165-70. www.ncbi.nlm.nih.gov