Miednica

Miednica to złożona struktura kostna, której głównym zadaniem jest zapewnienie stabilności i wsparcia dla ciała, a także ochrona narządów wewnętrznych. Składa się z kilku kości, z których najbardziej dominującą po każdej stronie jest kość biodrowa. Kość ta zawiera istotne elementy, takie jak grzebień biodrowy i panewkę stawu biodrowego. Z przodu obie kości biodrowe łączą się za pomocą kości łonowej, a z tyłu, za pośrednictwem stawu krzyżowo-biodrowego, łączą się z kością krzyżową, tworząc w ten sposób obręcz miedniczą.

W obrębie miednicy znajduje się wiele ważnych struktur anatomicznych, w tym duże naczynia krwionośne, nerwy, jelita, drogi moczowe oraz żeńskie narządy rozrodcze. Złamanie miednicy stanowi poważne zagrożenie nie tylko dla samej struktury kostnej, ale także dla tych narządów.

Złamanie miednicy

Złamania miednicy są stosunkowo rzadkie, stanowiąc jedynie 3% wszystkich złamań, ale ich konsekwencje mogą być bardzo poważne. Uraz miednicy jest typowo wynikiem działania dużej siły – może to być efekt wypadków komunikacyjnych, upadków z wysokości lub urazów wielonarządowych. Złamania miednicy występują częściej u kobiet niż u mężczyzn, a ich przyczyny różnią się w zależności od wieku pacjenta.

U osób starszych złamania miednicy są często wynikiem upadku z pozycji stojącej. Często dochodzi wtedy do złamań w przedniej kolumnie miednicy, które powodują umiarkowany ból i dyskomfort, ale rzadko prowadzą do poważnych powikłań. U młodszych osób najczęściej dochodzi do złamań miednicy w wyniku wypadków drogowych lub innych urazów o dużym natężeniu siły. Złamania te mogą obejmować zarówno przednią, jak i tylną kolumnę miednicy i często są związane z innymi poważnymi obrażeniami.

Złamania miednicy dzieli się na kilka typów, w tym: złamania przedniej kolumny miednicy, złamania tylnej kolumny miednicy, złamania poprzeczne (proste), złamania złożone, które obejmują więcej niż jedną kolumnę miednicy, oraz złamania kości krzyżowej, panewki stawu biodrowego i gałęzi kości łonowej.

Diagnostyka

Diagnostyka złamań miednicy wymaga szczegółowej oceny stanu pacjenta i zastosowania odpowiednich badań obrazowych. Wstępna diagnoza opiera się na ocenie klinicznej. W przypadku złamania miednicy może wystąpić ból, tkliwość w okolicach miednicy, pachwiny, zasinienie i obrzęk. Można też zauważyć nieprawidłowe ułożenie kończyny dolnej.

Techniki obrazowe są kluczowe dla postawienia prawidłowej diagnozy. W pierwszej kolejności wykonuje się zdjęcia rentgenowskie miednicy, biodra i w razie potrzeby kości krzyżowej. Tomografia komputerowa (TK) może pomóc w ocenie skomplikowanych złamań lub w przypadkach, w których rentgen nie daje pełnego obrazu. Rezonans magnetyczny (RM) jest stosowany w przypadku podejrzenia uszkodzenia tkanek miękkich lub nerwów. Ultrasonografia może wykrywać wewnętrzne urazy, takie jak krwawienia. Dodatkowo, jeśli istnieje podejrzenie uszkodzenia narządów wewnętrznych (np. cewki moczowej, pęcherza, narządów płciowych), stosuje się również badania takich jak angiografia (obrazowanie naczyń krwionośnych) czy badania kontrastowe układu moczowego.

Terapia

Terapia złamań miednicy zależy od rodzaju i ciężkości złamania, a także od obecności innych urazów. Leczenie może obejmować zarówno metody zachowawcze, jak i chirurgiczne, w zależności od stopnia uszkodzenia.

Leczenie zachowawcze

Stabilne złamania miednicy, które nie obejmują niestabilności strukturalnej, mogą być leczone zachowawczo. Leczenie obejmuje odpoczynek w łóżku, uśmierzanie bólu i wczesną mobilizację pacjenta. Zastosowanie środków przeciwbólowych i monitorowanie stanu pacjenta są kluczowe. Profilaktyka przeciwzakrzepowa jest istotna, zwłaszcza w przypadku długotrwałego unieruchomienia.

Leczenie chirurgiczne

Złamania niestabilne lub te, które prowadzą do uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych lub narządów wewnętrznych, wymagają natychmiastowej interwencji chirurgicznej. W przypadku krwawienia przeprowadza się operację, aby zatamować krwotok. Zespolenie wewnętrzne (np. śruby, płytki) jest stosowane w celu stabilizacji złamań. W niektórych przypadkach może być zastosowane zespolenie zewnętrzne, szczególnie w ciężkich przypadkach.

Po stabilizacji pacjentowi zaleca się stopniową rehabilitację i mobilizację. Celem jest przywrócenie pełnej funkcji miednicy oraz zapobieganie zrostom i przewlekłym bólom.

Powikłania

Złamanie miednicy wiąże się z licznymi ryzykami i powikłaniami. Krwawienie wewnętrzne, będące wynikiem uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych, może prowadzić do poważnego krwotoku, który może być przyczyną wstrząsu i stanowi główne zagrożenie życia. Długotrwałe unieruchomienie pacjenta zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów. Złamanie miednicy może prowadzić do uszkodzeń cewki moczowej, pęcherza, a w rzadkich przypadkach – narządów rozrodczych lub odbytnicy. Uszkodzenia nerwów mogą prowadzić do problemów z kontrolą pęcherza, zaburzeń czucia lub funkcji ruchowych. Przewlekły ból, impotencja czy ból podczas stosunku seksualnego to długoterminowe powikłania, które mogą wystąpić po złamaniu miednicy.

Rokowanie

Rokowanie zależy głównie od rodzaju złamania (przednia vs tylna kolumna miednicy). Złamania tylnej kolumny są cięższe, ponieważ miednica jest bardziej niestabilna, a to może prowadzić do poważniejszych powikłań. W przypadku złamań przedniej kolumny rokowanie jest zazwyczaj lepsze, pod warunkiem, że pacjent nie ma innych poważnych urazów. Ostateczne rokowanie zależy również od tego, jak skutecznie uda się opanować krwawienie, unikać infekcji oraz przeprowadzić rehabilitację po leczeniu. Przy odpowiedniej terapii i rehabilitacji większość pacjentów może wrócić do pełnej funkcji miednicy, chociaż w przypadku złamań bardziej złożonych proces gojenia może być długotrwały

Dodatkowe informacje

• Złamanie miednicy – informacje dla personelu medycznego

Ilustracje

Pas miednicy

Autorzy

• Kalina van der Bend, lekarz (recenzent)
• Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden