Wprowadzenie
- Szybkie wdrożenie działań resuscytacyjnych ma kluczowe znaczenie dla przeżywalności dzieci z zatrzymaniem krążenia
- Resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO) należy rozpocząć u każdej osoby, która nie reaguje i nie oddycha lub oddycha nieprawidłowo
- roczna zapadalność na pozaszpitalne zatrzymanie krążenia wynosi w Europie ok. 67–170/100 000 mieszkańców
- roczna zapadalność na wewnątrzszpitalne zatrzymanie krążenia wynosi ok. 1,5–2,8/1000 przyjęć
- Szybkie rozpoczęcie podstawowych czynności resuscytacyjnych (BLS) jest możliwe i pożądane nie tylko przez wyspecjalizowany personel, ale także przez osoby spoza personelu medycznego
- zobacz również artykuł: Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (Basic Life Support — BLS) u dzieci
- Po przybyciu zespołu ratownictwa medycznego lub zespołu reanimacyjnego (w szpitalu lub poza nim) podstawowe czynności są uzupełniane zaawansowanymi zabiegami resuscytacyjnymi (Advanced Life Support — ALS)
- Główne elementy zaawansowanych zabiegów to następujące procedury:
- defibrylacja
- zabezpieczenie dróg oddechowych
- leki i ich podanie podczas resuscytacji
- leczenie arytmii
Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne wykonywane przez personel ratowniczy i medyczny (Advanced Life Support — ALS) u dzieci
Wytyczne ERC: Postępowanie praktyczne w przypadku ALS1
Ogólne
- Rozpoczęcie lub kontynuowanie działań w ramach podstawowych czynności resuscytacyjnych - Basic Life Supports
- W przypadku zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych, zespół zwykle wykonuje równolegle kilka interwencji, mimo że działania poniżej są przedstawione w sekcjach
- W przypadkach, w których prawdopodobnie będzie trudno uzyskać dostęp dożylny, w pierwszej kolejności należy założyć dostęp doszpikowy
- Podawanie roztworu 0,9% NaCl po każdym pozajelitowym podaniu leku w celu przepłukania
Analiza rytmu
- Jak najszybciej rozpocząć monitorowanie rytmu serca za pomocą elektrod EKG bądź samoprzylepnych elektrod defibrylacyjnych (lub łyżek defibrylacyjnych)
- Kontynuacja uciskania klatki piersiowej podczas ładowania defibrylatora
- Rozróżnienie rytmu do defibrylacji i nie do defibrylacji
- w razie wątpliwości należy uznać, że rytm jest rytmem nie do defibrylacji i kontynuować uciśnięcia klatki piersiowej
- Rytmy do defibrylacji
- częstoskurcz komorowy bez tętna (pulseless ventricular tachycardia - pVT)
- migotanie komór (ventricular fibrillation - VF)
- Rytmy nie do defibrylacji
- aktywność elektryczna bez tętna (pulseless Electrical Activity - PEA)
- bradykardia
- asystolia
Rytm do defibrylacji
- Po stwierdzeniu rytmu do defibrylacji należy natychmiast podjąć próbę jej przeprowadzenia
- Podanie wyładowania o energii 4 J/kg masy ciała i natychmiastowa kontynuacja resuscytacji krążeniowo-oddechowej przez 2 minuty
- Kontrola rytmu serca co 2 minuty (po ostatnim wyładowaniu) i kolejne podanie wyładowania (4 J/kg masy ciała), jeśli utrzymuje się rytm do defibrylacji
- Bezpośrednio po 3. wyładowaniu podanie adrenaliny (10 µg/kg masy ciała, maks. 1 mg) i amiodaronu (5 mg/kg masy ciała, maks. 300 mg) dożylnie/doszpikowo
- lidokaina dożylnie (1 mg/kg masy ciała) może być stosowana jako alternatywa dla amiodaronu przez osoby udzielające pierwszej pomocy, które mają doświadczenie w stosowaniu jej
- Bezpośrednio po 5. wyładowaniu podać drugą dawkę adrenaliny (10 µg/kg masy ciała, maks. 1mg) i amiodaronu (5mg/kg masy ciała, maks. 150 mg), jeżeli u dziecka nadal utrzymuje się rytm do defibrylacji
- następnie powtarzać podawanie adrenaliny co 3–5 minut
- Przy opornych VF/pVT (tzn. >5 wymaganych defibrylacji) rozważyć zwiększenie energii defibrylacji, stopniowo do 8 J/kg masy ciała lub maksymalnie 360 J
Rytm nie do defibrylacji
- Uzyskać dostęp naczyniowy i podać jak najszybciej adrenalinę (10 µg/kg masy ciała, maksymalnie 1 mg)
- Ciągła resuscytacja krążeniowo-oddechowa z analizą rytmu co 2 minuty
- W przypadku utrzymującego się rytmu nie do defibrylacji powtarzać podawanie adrenaliny co 3–5 minut
Wentylacja
- Wentylacja przy użyciu maski z workiem samorozprężalnym z maksymalnym stężeniem wdechowym tlenu (100%)
- W przypadku doświadczonych osób udzielających pierwszej pomocy należy rozważyć zastosowanie zaawansowanego przyrządowego zabezpieczenia dróg oddechowych (rurka intubacyjna, przyrząd nadgłośniowy) z zastosowaniem kapnografii
- W przypadku wentylacji przez rurkę intubacyjną istnieje możliwość wentylacji asynchronicznej i ciągłych uciśnięć klatki piersiowej (przerwa co 2 minuty tylko w celu sprawdzenia rytmu)
- częstotliwość wentylacji 25/min (niemowlęta), 20/min (>1 roku), 15/min (>8 lat), 10/min (>12 lat)
Odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia
- Wczesna identyfikacja i właściwe leczenie potencjalnie odwracalnej przyczyny zatrzymania krążenia
- Reguła 4 H i 4 T
- 4 H
- hipoksja
- hipowolemia
- hipo- lub hiperkaliemia/-kalcemia/-magnezemia/-glikemia
- hipo- lub hipertermia
- 4T
- tamponada serca
- toksyny - zatrucia
- zaburzenia zatorowo-zakrzepowe (serce, płuca) - ang. thromboembolism
- odma prężna
- 4 H
Opieka po skutecznej resuscytacji z wykorzystaniem BLS/ALS
Wytyczne ERC: Opieka poresuscytacyjna1
- Regularna kontrola pacjentów według schematu ABCDE (airway, breathing, circulation, disability, exposure - ABCDE)
- Unikanie niedociśnienia, jednocześnie z zastosowaniem minimalnych wymaganych dawek płynów podawanych pozajelitowo i leków wazopresyjnych
- Unikanie hipo- i hiperkapnii poprzez dostosowanie częstotliwości i objętości wentylacji
- Prowadzenie tlenoterapii z docelowymi wartościami saturacji w zakresie 94–98%
- Kontrola stężenia glukozy we krwi z unikaniem hipo- i hiperglikemii
- Kontrola temperatury docelowej (ang. targeted temperature management) z unikaniem gorączki i przestrzeganiem wstępnie ustalonej temperatury (w zależności od wiedzy i dostępnych środków)
Źródła
Wytyczne
- Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji 2021 www.cprguidelines.eu
Piśmiennictwo
- European Resuscitation Council. Guidelines for Resuscitation. Stand 2021. cprguidelines.eu
Autorzy
- lek. Natalia Jagiełła, (redaktor)
- Lino Witte, dr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Frankfurt
