Co to jest kiła?

Kiła, znana również jako syfilis lub lues, to choroba przenoszona drogą płciową wywoływana przez bakterię Treponema pallidum. Nieleczona może trwać latami i prowadzić do poważnych, trwałych uszkodzeń, takich jak uszkodzenia mózgu czy naczyń krwionośnych. Choroba rozwija się etapami, a jej objawy mogą różnić się w zależności od stadium. Często są one łagodne, co sprawia, że kiła może pozostać niezauważona.

Kiła, zwłaszcza we wczesnych stadiach, jest w pełni uleczalna za pomocą antybiotyków, takich jak penicylina, dlatego kluczowe jest jej wczesne wykrycie i leczenie. Znajomość objawów choroby i szybka wizyta u lekarza w przypadku podejrzenia zakażenia są niezwykle ważne.

Kiła nie jest rzadką chorobą. W Europie Środkowej co roku zgłasza się około 9 nowych przypadków na 100 000 mieszkańców.

Ta choroba weneryczna występuje wielokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Do grupy o zwiększonym ryzyku zachorowania należą mężczyźni, którzy utrzymują kontakty płciowe z mężczyznami. Nierzadko kiła występuje u osób zakażonych jednocześnie wirusem HIV.

Zarażenie nienarodzonego dziecka

Oprócz zakażenia drogą płciową, istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia na nienarodzone dziecko przez kobiety w ciąży chorujące na kiłę. Patogen może przedostać się do krwiobiegu dziecka z krwi matki przez łożysko. Choroba może zostać przeniesiona na dziecko w dowolnym momencie ciąży i w każdym stadium kiły. Im wcześniejsze stadium choroby, w którym znajduje się matka, tym większe prawdopodobieństwo przeniesienia choroby na dziecko. W przypadku, gdy matka zostanie zarażona podczas ciąży, ryzyko przeniesienia wirusa wynosi do 100%. Większość przypadków transmisji występuje u matek będących w fazie kiły utajonej. Kiła utajona występuje w przypadku przetrwałego zakażenia, które nie podlegało leczeniu lub było leczone w nieodpowiedni sposób. W tym stadium matka nie zauważa żadnych objawów choroby.

Zakażenie patogenem wywołuje u nienarodzonego dziecka kiłę wrodzoną. Zakażenie może doprowadzić do poronienia, zwłaszcza we wczesnej ciąży. Obumarcie płodu możliwe jest również w późniejszym terminie. W przypadku braku terapie istnieje 30-40% ryzyko obumarcia.

Kiła wrodzona może objawiać się na wiele sposobów. Około połowa zakażonych noworodków nie wykazuje początkowo żadnych objawów. Jednak część z nich już bezpośrednio po urodzeniu wykazuje problemy z oddychaniem, powiększenie narządów wewnętrznych, objawy skórne, niedobór czerwonych krwinek (niedokrwistość) lub żółtaczkę. W niektórych przypadkach mogą wystąpić zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zwiększenie objętości płynu mózgowo-rdzeniowego w obrębie mózgu (wodogłowie) lub napady drgawek.

Jeśli choroba utrzymuje się i nie jest leczona, u dzieci w wieku od 2 lat występują dalsze uszczerbki na zdrowiu. Należą do nich np.: zakażenie oczu, rozwój tzw. zębów Hutchinsona, niedosłuch i uszkodzenie kości lub nosa. Mogą również wystąpić inne objawy, podobne do objawów kiły u dorosłych.

Diagnostyka

Badanie przesiewowe w kierunku kiły przeprowadza się u wszystkich kobiet w ciąży w ramach opieki profilaktycznej we wczesnym okresie ciąży celem jak najwcześniejszego wykrycia choroby i zapobieżenia przeniesieniu jej na dziecko. W tym celu od kobiet w ciąży pobierana jest krew do badania na obecność przeciwciał przeciwko patogenowi, które wskazują na kontakt z patogenem w przeszłości lub obecnie. Ewentualnie wykonuje się również dalsze badania krwi. W przypadku pozytywnych wyników następuje wdrożenie terapie.

Jeśli u dziecka podejrzewa się zakażenie, również wykonuje się badanie krwi.

Terapia

Terapia matki w czasie ciąży może zapobiec zakażeniu nienarodzonego dziecka. Ponieważ nie wszystkie antybiotyki mogą być przepisywane w czasie ciąży, lekarz prowadzący wybiera antybiotyk, który jest dobrze tolerowany przez matkę i dziecko, np.: penicylinę. To samo dotyczy leczenia chorych dzieci.

Środki ostrożności

Dobrym zabezpieczeniem przed kiłą i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową są prezerwatywy. Znacząco zmniejszają ryzyko przeniesienia choroby, jednak nie chronią całkowicie przed kiłą.

Dodatkowe informacje

• Kiła
• Antybiotykoterapia
• Kiła — informacje dla personelu medycznego

Autorzy

• Marcin Major, lekarz, Kraków (recenzent)
• Marleen Mayer, lekarz, Mannheim