MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Położnictwo
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Powikłania w ciąży

Poród przedwczesny

Przedwczesny poród ma miejsce, gdy dziecko rodzi się po 22. tygodniu ciąży (154 dniu ciąży) i przed 37. tygodniem ciąży (259. dniem ciąży). W przypadku rozpoczęcia się skurczy porodowych, odpłynięcia płynu owodniowego lub podejrzenia skracania i/lub rozwarcia szyjki macicy istnieje ryzyko przedwczesnego porodu.
Last published: 08.02.2024  |  Last revised: 30.04.2024  |  Last updated: 30.04.2024
:    : 
: 365
  • Przedwczesny poród
  • Poród
  • 37 tydzień
  • Ciąża
  • Skurcze porodowe
  • Odpłynięcia płynu owodniowego
  • Skracanie szyjki macicy
  • Rozwarcie szyjki macicy

Co to jest przedwczesny poród?

Przedwczesny poród ma miejsce, gdy dziecko rodzi się po 22. tygodniu ciąży (154 dniu ciąży) i przed 37. tygodniem ciąży (259 dniem ciąży). Gdy rozpoczynają się skurcze porodowe, dochodzi do odpływu wód płodowych, lub gdy położna lub lekarz zauważają skracanie i rozwieranie szyjki macicy, istnieje podejrzenie, że nadchodzi poród przedwczesny.

Kobieta w ciąży odczuwa początek porodu, gdy skurcze stają się silniejsze i pojawiają się regularnie. Wyciek płynu owodniowego jest oznaką zbliżającego się porodu. Ból pleców i ucisk w jamie brzusznej są również charakterystycznymi objawami.

Pięć do siedmiu procent wszystkich żywych dzieci rodzi się przedwcześnie. Odsetek dzieci urodzonych przedwcześnie nieznacznie wzrósł w ostatnich latach.

Przyczyna

Jedną z potencjalnych przyczyn jest pęknięcie worka owodniowego, które często inicjuje proces porodu. Pęknięcie błon płodowych może być spowodowane stanem zapalnym błon płodowych, niewydolnością szyjki macicy, przedwczesnym porodem lub znacznym rozszerzeniem macicy. Nadmierne rozszerzenie macicy jest charakterystyczne dla ciąży bliźniaczej lub obecności dużego ilości płynu owodniowego (wielowodzia). Przedwczesny poród może również wystąpić spontanicznie bez widocznych objawów. W takim przypadku różne procesy mogą inicjować akcję porodową. Poza nieprawidłowościami łożyska i nierozpoznanymi zakażeniami, często za wystąpienie przedwczesnego porodu odpowiadają nieznane mechanizmy.

Wiadomo, że palenie tytoniu zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu. Inne czynniki zwiększonego ryzyka to: wcześniejsze porody przedwczesne (prawdopodobnie najważniejszy czynnik), ciąże bliźniacze, terapie raka szyjki macicy we wczesnym stadium (konizacja), krwawienia, stan przedrzucawkowy (zatrucie ciążowe), łożysko przodujące (previa placenta), przedwczesne oddzielenie łożyska, wiek poniżej 20 lub powyżej 35 lat, zakażenia dróg moczowych lub bakteryjne zapalenie pochwy.

Leczenie

Zagrażający przedwczesny poród powinien zostać zatrzymany, jeśli to możliwe, a poród powinien zostać opóźniony tak długo, jak to możliwe, aby proces dojrzewania nienarodzonego dziecka mógł być kontynuowany. Szczególne znaczenie ma rozwój płuc dziecka.


Kiedy zbliża się przedwczesny poród, większość przyszłych mam trafia do szpitala. Przed 34. tygodniem ciąży podawane są leki łagodzące skurcze macicy, a także glikokortykosteroidy, które przyspieszają dojrzewanie płuc dziecka i poprawiają jego zdolność do oddychania. Dodatkowo, w celu zapobieżenia zakażeniom paciorkowcami grupy B, stosuje się profilaktyczne podawanie antybiotyków.

Podanie kortykosteroidów pomiędzy 24. a 34. tygodniem ciąży ma istotne znaczenie, ponieważ obniża ryzyko zgonów u noworodków oraz występowania zespółu zaburzeń oddychania (Respiratory Distress Syndrome - RDS) i krwotoków dokomorowych.

Rokowanie

Granica przeżywalności uważana jest za ukończony 22. tydzień ciąży. Wcześniaki częściej doświadczają powikłań im wcześniej zostanie zakończona ciąża. Typowe komplikacje u wcześniaków obejmują niedotlenienie podczas porodu, krwotoki wewnątrzczaszkowe i niedojrzałość płuc, co często prowadzi do zespołu zaburzeń oddychania. Ponadto, wcześniaki są bardziej podatne na infekcje, ponieważ ich układ odpornościowy nie jest w pełni rozwinięty. Z powodu niedojrzałości wątroby u tych dzieci często występuje żółtaczka. Dodatkowo, często obserwuje się nieprawidłowe ułożenie, co może prowadzić do komplikacji podczas porodu. U najbardziej wcześnie urodzonych wcześniaków istnieje istotne ryzyko uszkodzenia układu nerwowego i zaburzeń funkcjonowania mózgu.

Okres od 22. do 24. tygodnia ciąży należy uznać za szczególnie krytyczny, ponieważ szanse na przeżycie, a zwłaszcza szanse na życie bez niepełnosprawności, są niskie, chociaż niewiele wiadomo na temat długoterminowych powikłań skrajnych wcześniaków. Decyzja o podjęciu intensywnej opieki nad skrajnie przedwcześnie urodzonymi dziećmi musi zostać podjęta po szeroko zakrojonych konsultacjach w odpowiednio wykwalifikowanych ośrodkach okołoporodowych. W procesie podejmowania decyzji ważną rolę odgrywa system wartości rodziców.

U wcześniaków z masą urodzeniową poniżej 1000 g rokowanie jest silnie zdeterminowane przez różne czynniki. Lepsze rokowania mają dzieci urodzone w ośrodku perinatalnym zapewniającym wysoką jakość opieki i mającym doświadczenie w przyjmowaniu przedwczesnych porodów.

Szanse na przeżycie wzrastają, a powikłania występują rzadziej wraz z postępem ciąży. Pod koniec 34. tygodnia ciąży płuca dziecka są już w dużej mierze dojrzałe, co oznacza, że główne zagrożenie jest zażegnane.

Dodatkowe informacje

Autoren

  • Julia Trifyllis, Fachärztin für Gynäkologie und Geburtshilfe, Köln
  • Philipp Ollenschläger, Medizinjournalist, Köln
  • Lek. Marcin Major , recenzent/edytor, Kraków

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Poród przedwczesny. References are shown below.

  1. Simhan HN, Caritis SN. Prevention of preterm delivery. N Engl J Med 2007; 357: 477-87. PubMed
  2. Goldenberg RL, Rouse DJ. Prevention of premature birth. N Engl J Med 1998; 339: 313-20. New England Journal of Medicine
  3. Martin JA, Hamilton BE, Sutton PD, et al., for the Centers for Disease Control and Prevention National Center for Health Statistics National Vital Statistics System. Births: final data for 2005. Natl Vital Stat Rep 2007; 56: 1-103. PubMed
  4. Shennan AH. Recent developments in obstetrics. BMJ 2003; 327: 604-8.
  5. Lockwood CJ, Kuczynski E. Markers of risk for preterm delivery. J Perinat Med 1999; 27: 5-20. PubMed
  6. Romero R, Mazor M, Munoz H, Gomez R, Galasso M, Sherer DM. The preterm labor syndrome. Ann N Y Acad Sci 1994; 734: 414-29. PubMed
  7. Morken NH, Magnus P, Jacobsson B. Subgroups of preterm delivery in the Norwegian Mother and Child Cohort Study. Acta Obstet Gynecol Scand 2008; 87: 1374-7. PubMed
  8. Adams MM; Elam-Evans LD et al. Rates of and Factors Associated With Recurrence of Preterm Delivery. JAMA 2000; 283-1591-1596.
  9. Mercer BM, Goldenberg RL, Moawad AH, et al. The preterm prediction study: effect of gestational age and cause of preterm birth on subsequent obstetric outcome. National Institute of Child Health and Human Development Maternal-Fetal Medicine Units Network. Am J Obstet Gynecol 1999; 181: 1216-21. PubMed
  10. Løvvik TS, Wikström AK, Neovius M, et al. Pregnancy and perinatal outcomes in women with polycystic ovary syndrome and twin births: a population-based cohort study. BJOG 2015. doi:10.1111/1471-0528.13339 DOI
  11. Smith GCS, Pell JP, Dobbie R. Interpregnancy interval and risk of preterm birth and neonatal death: reptrospective cohort study. BMJ 2003; 327: 313. PubMed
  12. Albrechtsen S, Rasmussen S, Thoresen S, Irgens LM, Iversen OE. Pregnancy outcome in women before and after cervical conisation: population based cohort study. BMJ 2008; 337: a1343. BMJ (DOI)
  13. Cnattingius S. The epidemiology of smoking during pregnancy: smoking prevalence, maternal characteristics, and pregnancy outcomes. Nicotine Tob Res 2004; (6 suppl 2): S125-140.
  14. Goldenberg RL, Culhane JF, Iams JD, Romero R. Epidemiology and causes of preterm birth. Lancet 2008; 371: 75-84. PubMed
  15. Andrews WW, Goldenberg RL, Mercer B, et al. The Preterm Prediction Study: association of second-trimester genitourinary chlamydia infection with subsequent spontaneous preterm birth. Am J Obstet Gynecol 2000; 183: 662-8. PubMed
  16. Thangaratinam S, Tan A, Knox E, et al. Association between thyroid autoantibodies and miscarriage an preterm birth: meta-analysis of evidence. BMJ 2011; 342: d2616. BMJ (DOI)
  17. McDonald SD, Han Z, Mulla S, et al. Overwight and obesity in mothers and risk of preterm birth and low weight infants: systematic review and metaanalyses. BMJ 2010; 341: c3428. BMJ (DOI)
  18. Cnattingius S, Villamor E, Johansson S, et al. Maternal obesity and risk of preterm delivery. JAMA 2013; 309: 2362-70. doi:10.1001/jama.2013.6295 DOI
  19. Tsoi E, Fuchs IB, Rane S, et al. Sonographic measurement of cervical length in threatened preterm labor in singleton pregnancies with intact membranes. Ultrasound Obstet Gynecol 2005; 25: 353-6. PubMed
  20. Heath VC, Daskalakis G, Zagaliki A, Carvalho M, Nicolaides KH. Cervicovaginal fibronectin and cervical length at 23 weeks of gestation: relative risk of early pre-term delivery. Br J Obstet Gynaecol 2000; 107: 1276-81. PubMed
  21. Khianman B, Pattanittum P, Thinkhamrop J, et al. Relaxation therapy for preventing and treating preterm labour. Cochrane Database Syst Rev 2012; 8: CD007426. Cochrane (DOI)
  22. Sayres WG Jr. Preterm labor. Am Fam Physician 2010; 81: 477-84. American Family Physician
  23. Stones W . Nifedipine for tocolysis. Lancet Glob Health 2016; 4(1): e24. pmid:26718805 PubMed
  24. Reinebrant HE, Pileggi-Castro C, Romero CLT, dos Santos RAN, Kumar S, Souza JP, Flenady V. Cyclo-oxygenase (COX) inhibitors for treating preterm labour. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 6. Art. No.: CD001992. DOI: 10.1002/14651858.CD001992.pub3. DOI
  25. de Heus R, Mol BW, Erwich J-JHM, et al. Adverse drug reactions to tocolytic treatment for preterm labour: prospective cohort study. BMJ 2009; 338: b744. BMJ (DOI)
  26. Roberts D, Brown J, Medley N, Dalziel SR. Antenatal corticosteroids for accelerating fetal lung maturation for women at risk of preterm birth. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017. pmid:10.1002/14651858.CD004454.pub3 Cochrane (DOI)
  27. Crowther CA, McKinlay CJ, Middleton P, Harding JE. Repeat doses of prenatal corticosteroids for women at risk of preterm birth for improving neonatal health outcomes. Cochrane Database Syst Rev. 2011, Issue 6. Art. No.: CD003935 Cochrane (DOI)
  28. Subtil D, Tiberghien P, Devos P, Therby D, Leclerc G, Vaast P, Puech F. Immediate and delayed effects of antenatal corticosteroids on fetal heart. Randomized trial that compares betamethasone acetate and phosphate, betamethasone phosphate and dexamethason. Am J Obstet Gynecol 2003; 188: 524-31. PubMed
  29. Crowther CA, Haslam RR, Hiller JE, et al, Australian Collaborative Trial of Repeat Doses of Steroids (ACTORDS) Study Group. Neonatal respiratory distress after repeat exposure to antenatal corticosteroids: a randomised controlled trial. Lancet 2006;367:1913–9.
  30. Murphy KE, Hannah ME, Willan AR, et al. MACS Collaborative Group Multiple courses of antenatal corticosteroids for preterm birth (MACS): a randomised controlled trial. Lancet 2008;372:2143–251.
  31. Dalziel SR, Walker NK, Parag V, Mantell C, Rea HH, Rodgers A, Harding JE. Cardiovascular risk factors after antenatal exposure to betamethasone: 30-year follow-up of a randomised controlled trial. Lancet 2005;365:1856-62. PubMed
  32. Flenady V, Reinebrant HE, Liley HG, Tambimuttu EG, Papatsonis DNM. Oxytocin receptor antagonists for inhibiting preterm labour. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, Issue 6. Art. No.: CD004452. Cochrane (DOI)
  33. Flenady V, Hawley G, Stock OM, Kenyon S, Badawi N. Prophylactic antibiotics for inhibiting preterm labour with intact membranes. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 12. Art. No.: CD000246. DOI: 10.1002/14651858.CD000246.pub2. DOI
  34. Coomarasamy A, Knox EM, Gee H, Song F, Khan KS. Effectiveness of nifedipine versus atosiban for tocolysis in preterm labour: a meta-analysis with an indirect comparison of randomised trials. BJOG 2003; 110: 1045-9. PubMed
  35. van Vliet EO, Nijman TA, Schuit E, Heida KY, Opmeer BC, Kok M, Gyselaers W, Porath MM, Woiski M, Bax CJ, Bloemenkamp KW, Scheepers HC, Jacquemyn Y, Beek EV, Duvekot JJ, Franssen MT, Papatsonis DN, Kok JH, van der Post JA, Franx A, Mol BW, Oudijk MA. Nifedipine versus atosiban for threatened preterm birth (APOSTEL III): a multicentre, randomised controlled trial. Lancet 2016; pii: S0140-6736(16): 00548-1. pmid:26944026 PubMed
  36. Effectiveness and safety of the oxytocin antagonist atosiban versus beta-adrenergic agonists in the treatment of preterm labour. The Worldwide Atosiban versus Beta-agonists Study Group. Br J Obstet Gynaecol 2001; 108: 133-42. PubMed
  37. Anotayanonth S, Subhedar NV, Garner P, Neilson JP, Harigopal S:; 2: CD004352. DOI: . Betamimetics for inhibiting preterm labour. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2010. doi:10.1002/14651858.CD004352.pub2 DOI
  38. Smith GN, Walker MC, Ohlsson A, et al. Randomized double-blind placebo-controlled trial of transdermal nitroglycerin for preterm labor. Am J Obstet Gynecol 2007; 196: 37. PubMed
  39. Sosa CG, Althabe F, Belizán JM, Bergel E.. Bed rest in singleton pregnancies for preventing preterm birth. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017; Issue 3: Art. No.: CD012031. doi:10.1002/14651858.CD012031.pub2 DOI
  40. Grobman WA, Gilbert SA, Iams JD, et al. Activity restriction among women with a short cervix. Obstet Gynecol 2013; 121: 1181-6. doi:10.1097/AOG.0b013e3182917529 DOI
  41. Alfirevic Z, Stampalija T, Medley N. Cervical stitch (cerclage) for preventing preterm birth in singleton pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017; Issue 6: Art. No.: CD008991. doi:10.1002/14651858.CD008991.pub3 DOI
  42. Dodd JM, Jones L, Flenady V, Cincotta R, Crowther CA. Prenatal administration of progesterone for preventing preterm birth in women considered to be at risk of preterm birth. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 7. Art. No.: CD004947. DOI: 10.1002/14651858.CD004947.pub3. DOI
  43. Romero R, Nicolaides K, Conde-Agudelo A, Tabor A, O'Brien JM, Cetingoz E, Da Fonseca E, Creasy GW, Klein K, Rode L, Soma-Pillay P, Fusey S, Cam C, Alfirevic Z, Hassan SS. Vaginal progesterone in women with an asymptomatic sonographic short cervix in the midtrimester decreases preterm delivery and neonatal morbidity: a systematic review and metaanalysis of individual patient data. Am J Obstet Gynecol 2012; 206(2): 124.e1-19. doi:10.1016/j.ajog.2011.12.003 DOI
  44. Rabe H, Diaz-Rossello JL, Duley L, Dowswell T. Effect of timing of umbilical cord clamping and other strategies to influence placental transfusion at preterm birth on maternal and infant outcomes. Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 8. Art. No.: CD003248. DOI: 10.1002/14651858.CD003248.pub3. DOI
  45. Shah NR, Bracken MB. A systematic review and meta-analysis of prospective studies on the association between maternal cigarette smoking and preterm delivery. Am J Obstet Gynecol 2000; 182: 465-72. PubMed
  46. Brocklehurst P, Gordon A, Heatley E, Milan SJ. Antibiotics for treating bacterial vaginosis in pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 1. Art. No.: CD000262. DOI: 10.1002/14651858.CD000262.pub4. DOI
  47. Thinkhamrop J, Hofmeyr GJ, Adetoro O, Lumbiganon P, Ota E. Antibiotic prophylaxis during the second and third trimester to reduce adverse pregnancy outcomes and morbidity. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 6. Art. No.: CD002250. DOI: 10.1002/14651858.CD002250.pub3. DOI
  48. Sanchez-Ramos L, Kaunitz AM, Delke I. Progestational agents to prevent preterm birth: a meta-analysis of randomized controlled trials. Obstet Gynecol 2005; 105: 273-79. PubMed
  49. Coomarasamy A, Williams H, Truchanowicz E, Seed PT, Small R, Quenby S, Gupta P, Dawood F, Koot YE, Bender Atik R, Bloemenkamp KW, Brady R, Briley AL, Cavallaro R, Cheong YC, Chu JJ, Eapen A, Ewies A, Hoek A, Kaaijk EM, Koks CA, Li TC, MacLean M, Mol BW, Moore J, Ross JA, Sharpe L, Stewart J, Vaithilingam N, Farquharson RG, Kilby MD, Khalaf Y, Goddijn M, Regan L, Rai R. A Randomized Trial of Progesterone in Women with Recurrent Miscarriages. N Engl J Med 2015; 26;373(22) : 2141-8. doi:10.1056/NEJMoa1504927 DOI
  50. Han S, Crowther CA, Moore V. Magnesium maintenance therapy for preventing preterm birth after threatened preterm labour. Cochrane Database Syst Rev 2013 May 31;5:CD000940. Cochrane (DOI)
  51. Doyle LW, Crowther CA, Middleton P, Marret S, Rouse D. Magnesium sulphate for women at risk of preterm birth for neuroprotection of the fetus. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009, Issue 1. Art. No.: CD004661. Cochrane (DOI)
  52. Rouse DJ, Hirtz DG, Thom E et al. A randomized, controlled trial of magnesium sulfate for the prevention of cerebral palsy. N Engl J Med 2008; 359: 895-905. New England Journal of Medicine
  53. Goya M, Pratcorona L, Merced C, etal. Cervical pessary in pregnant women with a short cervix (PECEP): an open-label randomised controlled trial. Lancet 2012; 379: 1800-6. PubMed
  54. Middleton P, Gomersall JC, Gould JF et al. Omega‐3 fatty acid addition during pregnancy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2018, Issue 11. Art. No.: CD003402. DOI: 10.1002/14651858.CD003402.pub3. www.cochranelibrary.com
  55. Moster D, Lie RT, Markestad T. Long-term medical and social consequences of preterm birth. N Engl J Med 2008; 359: 262-73. New England Journal of Medicine
  56. Wood NS, Marlow N, Costeloe K, Gibson AT, et al. Neurologic and developmental disability after extremely preterm birth.  N Engl J Med 2000; 343: 378-384. New England Journal of Medicine
  57. Engdahl B, Eskild A. Birthweight and the risk of childhood sensorineural hearing loss. Paediatric and Perinatal Epidemiology 2007; 21: 495-500. PubMed
  58. Crump C, Groves A, Sundquist J, Sundquist K. Association of Preterm Birth With Long-term Risk of Heart Failure Into Adulthood. JAMA Pediatr. 2021 Apr 5. doi: 0.1001/jamapediatrics.2021.0131. Epub ahead of print. PMID: 33818601. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  59. Pompeii LA, Savitz DA, Evenson KR, Rogers B, McMahon M. Physical exertion at work and the risk of preterm delivery and small-for-gestational-age birth. Obstet Gynecol 2005; 106: 1279-88. PubMed
  60. Gyetvai K, Hannah ME, Hodnett ED, Ohlsson A. Tocolytics for preterm labor: A systematic review. Obstet Gynecol 1999; 94: 869-77. PubMed
  61. To MS, Alfirevic Z, Heath VC et al. Cervical cerclage for prevention of preterm delivery in women with short cervix: randomised controlled trial. Lancet 2004; 363: 1849-53. PubMed
  62. Owen J, Hankins G, Iams JD, et al. Multicenter randomized trial of cerclage for preterm birth prevention in high-risk women with shortened midtrimester cervical length. Am J Obstet Gynecol 2009; 201: 375.e1-8.
  63. Duley L, Henderson-Smart D, Knight M, et al. Antiplatelet drugs for prevention of pre-eclampsia and its consequences: systematic review. BMJ 2001; 322: 329-33. PubMed
  64. FDA Safety alert 2013 www.fda.gov
  65. Tucker J, McGuire W. Epidemiology of preterm birth. BMJ 2004; 329: 675-8. PubMed
  66. Marlow N, Wolke D, Bracewell MA et al. Neurologic and developmental disability at six years of age after extremely preterm birth. N Engl J Med 2005; 352: 9-19. New England Journal of Medicine