Co to jest trichotillomania?

Trichotillomania

Definicja

W trichotillomanii chory wyrywa sobie włosy, najczęściej z owłosionej skóry głowy. Zaburzenie to jest klasyfikowane jako zaburzenie kontroli impulsów lub jako schorzenie ze spektrum zaburzeń kompulsywnych. Może to spowodować znaczny ubytek włosów.

Objawy

To zaburzenie charakteryzuje się przymusem wyrywania sobie włosów. W większości przypadków włosy są wyrywane z czubka głowy. Niektóre osoby wyrywają sobie rzęsy lub włosy łonowe. Częste wyrywanie sporych ilości włosów sprawia, że widoczne stają się przerzedzone obszary pozbawione włosów.

Wyrywanie włosów jest często związane z uczuciem narastającego napięcia i następującym po nim uczuciem ulgi i zadowolenia. Działania te mogą występować okresowo lub stale; także ich intensywność może być różna. Pomiędzy „aktywnymi okresami" mogą mijać miesiące.

Niektórzy chorzy wyrywają włosy również innym osobom lub zwierzętom domowym. Nierzadko zdarza się, że wyrwane włosy są zjadane lub połykane (trichofagia). Może to prowadzić do powstawania kul włosowych w przewodzie pokarmowym i powodować bóle brzucha, niedokrwistość (anemię), zaparcia i inne zaburzenia układu pokarmowego.

U osób z trichotillomanią częściej występują również niektóre zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia lękowe albo depresja.

U chorych dominuje często poczucie wstydu za swoje zachowanie, w związku z tym często mu zaprzeczają.

Przyczyny

Dokładne przyczyny tego schorzenia nie są znane, możliwy jest wpływ zarówno czynników środowiskowych, jak i genetycznych.

Częstość występowania

• Częstość występowania jest prawdopodobnie niedoszacowana z powodu ukrywania choroby przez pacjentów i niedodiagnozowania przez personel medyczny.
• Szacuje się, że u 0,6-4% wszystkich osób rozwija się trichotillomania w ciągu całego życia, zazwyczaj w wieku od 4 do 17 lat.
• Średni wiek zachorowania wynosi zwykle 8-12 lat, ale to zaburzenie może pojawić się w każdym wieku.
• Kobiety chorują 9 razy częściej niż mężczyźni.

Badania dodatkowe

Rozpoznanie ustala się zwykle w warunkach szpitalnych. Osoby chore często ze wstydu  nie mają odwagi zgłosić wyrywania włosów.

W badaniu przedmiotowym trudno jest zauważyć jednolity obraz wyrywania włosów — miejsca pozbawione włosów mają nieregularne brzegi i zarys. Obszary, z których wyrywane są włosy, prawie nigdy nie są ich całkowicie pozbawione, zazwyczaj widoczne są krótkie i oderwane pasma włosów o różnej długości.

W celu ustalenia rozpoznania należy wykluczyć inne choroby, które mogą objawiać się wypadaniem włosów:

• łysienie plackowate
• grzybica skóry głowy
• niedoczynność tarczycy
• kiła.

W przypadku niejednoznacznych wyników można wykonać biopsję, aby wykluczyć autoimmunologiczne przyczyny wypadania włosów.

Leczenie

Leczenie polega głównie na psychoterapii poznawczo-behawioralnej i może być uzupełnione lekami przeciwdepresyjnymi z grupy SSRI. Lepsze radzenie sobie ze stresem i metody relaksacyjne mogą być skuteczne w zapobieganiu wyrywaniu włosów.

Jeśli występują inne zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia lękowe lub depresja, są one również leczone.

Rokowanie

Trichotillomania występująca we wczesnym dzieciństwie jest często schorzeniem krótkotrwałym i ustępuje samoistnie, lecz jeśli trwa dłużej niż 6 miesięcy, leczenia może trwać dłużej i okazać sie trudniejsze.

Dodatkowe informacje

• Zaburzenia lękowe.
• Depresja.
• Trichotillomania — informacje dla lekarzy

Autorzy

• Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
• Susanna Allahwerde, lekarz (recenzent/redaktor)