Informacje ogólne

Definicja

• MERS to ciężkie zakażenia układu oddechowego wywoływane przez Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV) —  koronawirus wywołujący bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej

Częstość występowania^1,2

• Bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej (MERS-CoV1) został po raz pierwszy wykryty u pacjentów na Półwyspie Arabskim w kwietniu 2012 r.
• Do Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zgłoszono ponad 1600 potwierdzonych laboratoryjnie przypadków, głównie na Półwyspie Arabskim, w Arabii Saudyjskiej, ale także w sąsiednim Katarze, Jordanii i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
• W Arabii Saudyjskiej wśród przypadków potwierdzonych laboratoryjnie odnotowano śmiertelność na poziomie około 40%.
• W 2015 r. w Korei Południowej wybuchła nowa epidemia. Do zakażenia doszło prawdopodobnie w wyniku kontaktu z podróżnym z Arabii Saudyjskiej. Do początku lipca 2015 r. odnotowano ponad 180 dodatkowych zachorowań, w tym 36 zgonów, wśród personelu medycznego, członków rodzin, innych pacjentów i ich krewnych.
• Niespodziewany (w porównaniu z poprzednimi latami) wzrost liczby przypadków w Arabii Saudyjskiej w sierpniu 2015 r. był spowodowany poważną epidemią w szpitalu w Rijadzie.
• W Europie odnotowano jedynie pojedyncze przypadki przywleczone przez podróżujących lub wtórne przypadki wynikające z kontaktu z podróżującymi, w tym w Niemczech, Francji, Grecji, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Holandii, Austrii i Turcji.

Etiologia i patogeneza ^1,2

• należy do grupy koronawirusów, ale różni się od wirusa wywołującego SARS; blisko spokrewniony z grupą koronawirusów występujących u nietoperzy.
• Wirus nie jest uważany za szczególnie zaraźliwy, ale szczególnie narażony na zarażenie jest personel medyczny. W związku z tym tę grupę zawodową należy uważnie monitorować i badać pod kątem MERS w przypadku zapalenia płuc.
• MERS może przenosić się z człowieka na człowieka. Uważa się, że wirus przenosi się między ludźmi głównie drogą kropelkową, ale nie można wykluczyć innych dróg zakażenia.
• Źródło i rezerwuar wirusa nie są znane, ale uważa się, że możliwym źródłem zakażenia są zwierzęta (prawdopodobnie baktriany i dromadery). Wyższe ryzyko zakażenia wirusem MERS stwierdzono u osób zawodowo związanych z dromaderami w porównaniu z populacją ogólną.
• Okres inkubacji wynosi od 1 do 13 dni; u większości pacjentów objawy pojawiają się po 3–4 dniach.

Czynniki predysponujące

• Przebywanie na obszarach występowania zakażeń
• Personel medyczny mający bliski kontakt z pacjentami
• Członkowie rodzin osób chorych

ICD-10

• U04.9 Ciężki ostry zespół oddechowy, nieokreślony
• B34 Zakażenie wirusowe o nieokreślonym umiejscowieniu
  • B34.2 Zakażenie koronawirusowe o nieokreślonym umiejscowieniu
• B97.2 Koronawirusy jako przyczyna chorób sklasyfikowanych w innych rozdziałach

Diagnostyka

• Swoiste testy na obecność choroby wywołanej przez MERS-CoV należy przeprowadzić u:
  • pacjentów z objawami ze strony układu oddechowego niezależnie od ich nasilenia i mających kontakt z potwierdzonym lub prawdopodobnym przypadkiem
  • pacjentów z obrazem klinicznym przemawiającym za zakażeniem MERS oraz pobytem w obszarze ryzyka

Diagnostyka różnicowa

• Grypa
• Przeziębienie
• COVID-19

Wywiad lekarski i obraz kliniczny

• Choroba zaczyna się od objawów grypopodobnych. Większość chorych ma objawy takie jak gorączka i kaszel, a następnie ciężkie zapalenie płuc, które może przejść w zespół ostrej niewydolności oddechowej.
• Ew. biegunka
• Może wystąpić niewydolność nerek.

Wskazania do skierowania do szpitala

• Pacjentów z podejrzewanym lub potwierdzonym zakażeniem MERS należy hospitalizować w celu dalszej diagnostyki i ewentualnego leczenia, po zgłoszeniu przypadku do właściwej stacji sanitarno-epidemiologicznej (Sanepid).

Leczenie

Cele leczenia

• Złagodzenie objawów
• Leczenie powikłań i niewydolności oddechowej
• Zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażenia

• Sekcję opracowano na podstawie tych źródeł:^1-2
• Brak swoistej terapii przeciwwirusowej skierowanej przeciwko wirusom MERS
  • Niektórzy badacze zalecają stosowanie u pacjentów z MERS terapii skojarzonej interferonem alfa-2b i rybawiryną.
• Leczenie objawowe, w tym przyjmowanie wystarczającej ilości płynów, ew. wentylacja mechaniczna i leczenie powikłań.

Profilaktyka

Szczepienie

• Aktualnie brak szczepień przeciw MERS 

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Stopień ciężkości może być bardzo zróżnicowany, od łagodnego do śmiertelnego przebiegu.

Powikłania

• Jednoczesna sepsa/zapalenie płuc pochodzenia bakteryjnego
• Niewydolność oddechowa
• Niewydolnośc wielonarządowa
• Zgon

Rokowanie

• Śmiertelność MERS w Arabii Saudyjskiej wynosiła ok. 40 %.²

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Choroby układu oddechowego wywoływane przez koronawirusa SARS-CoV-2 (COVID-19)