Spożywanie alkoholu i narkotyków — definicje

Standardowa porcja alkoholu odpowiada małej butelce piwa (0,33 l), dużej butelce piwa (0,5 l), kieliszkowi wina (0,125 l) lub podwójnej porcji wódki (4 cl napoju spirytusowego). Standardowa porcja zawiera ok. 12 g czystego alkoholu.

Narkotyki to nielegalnie nabyte środki psychoaktywne i odurzające przyjmowane bez przepisu lekarza.

Czy piję za dużo?

Powszechnie przyjmowany limit „mało ryzykownego spożycia alkoholu" wynosi 24 g czystego alkoholu dziennie dla mężczyzn (czyli np. dwie butelki piwa 0,3 l) i do 12 g czystego alkoholu dla kobiet (czyli np. jedna butelka piwa 0,3 l). Po przekroczeniu tego limitu spożycie alkoholu uznaje się za „ryzykowne".

Pijesz za dużo, jeśli

• jesteś kobietą i wypijasz więcej niż 9 standardowych porcji tygodniowo lub więcej niż 3 standardowe porcje jednorazowo
• jesteś mężczyzną i wypijasz więcej niż 14 standardowych porcji tygodniowo lub więcej niż 4 standardowe porcje jednorazowo
• spożywasz alkohol przez więcej niż trzy dni w tygodniu.

Osoby starsze, młodzież i osoby z chorobą somatyczną powinny pić mniej alkoholu niż podano powyżej. Kobiety w ciąży i kobiety planujące ciążę powinny całkowicie powstrzymać się od spożywania alkoholu.

Czy istnieje ryzyko związane z alkoholem i narkotykami?

Tak, jeśli

• spożywasz alkohol lub przyjmujesz narkotyki oraz prowadzisz pojazdy lub obsługujesz maszyny
• spożywasz alkohol lub przyjmujesz narkotyki i jesteś uczestnikiem ruchu drogowego
• łączysz spożywanie alkoholu lub narkotyków z lekami
• nie informujesz lekarza o fakcie regularnego spożywaniu alkoholu lub przyjmowanie narkotyków
• rozpoznano u Ciebie chorobę somatyczną lub psychiczną
• spożywasz alkohol lub przyjmujesz narkotyki mając pod opieką dzieci
• jesteś w ciąży lub chcesz zajść w ciążę i spożywasz alkohol lub przyjmujesz narkotyki: nawet niewielkie ilości alkoholu lub narkotyków mogą zaszkodzić nienarodzonemu dziecku (zob. także artykuł Alkoholowy zespół płodowy). Pamiętaj, że równiez przyjmowanie leków nie przepisanych przez lekarza mogą być szkodliwe w trakcie ciąży.

Czy używanie alkoholu lub narkotyków stało się u Ciebie nawykiem?

Tak, jeśli regularnie spożywasz alkohol lub przyjmujesz narkotyki, aby:

• odprężyć się, złagodzić stany lękowe lub móc zasnąć
• czuć się bardziej komfortowo w sytuacjach społecznych
• nie myśleć o smutnych lub nieprzyjemnych rzeczach
• tłumić problemy społeczne lub psychiczne
• przebywać z osobami, które regularnie piją alkohol lub przyjmują narkotyki.

Jeśli regularnie pijesz alkohol, z czasem przyzwyczajasz się do spożywanej ilości i czujesz słabsze działanie. Może to prowadzić do (szkodliwego) zwiększenia dawki.

Czy alkohol i narkotyki rządzą Twoim życiem?

Tak, jeśli:

• zastanawiasz się, czy masz wystarczającą ilość alkoholu lub narkotyków na wieczór lub weekend
• ukrywasz alkohol lub narkotyki bądź kupujesz alkohol w różnych sklepach, aby inni się nie dowiedzieli, ile pijesz
• zdobycie alkoholu lub narkotyków zajmuje Ci dużo czasu
• odczuwasz silny głód alkoholu lub narkotyków
• zmieniasz jeden rodzaju alkoholu na inny w nadziei, że nie spowoduje to upicia się
• próbujesz podczas spotkań towarzyskich zdobyć dodatkowe drinki lub pijesz po kryjomu, gdy inni nie widzą.

Czy alkohol lub narkotyki stały się dla Ciebie problemem?

Tak, jeśli:

• nie możesz przestać pić lub brać narkotyków, gdy już raz zacząłeś
• próbowałeś nie pić alkoholu i nie brać narkotyków przez tydzień, ale udało Ci się to tylko przez kilka dni
• nie możesz wykonywać swoich zadań w pracy lub w domu z powodu alkoholu lub narkotyków
• kontynuujesz spożywanie alkoholu lub przyjmowanie narkotyków pomimo problemów społecznych lub psychicznych
• masz problemy zdrowotne spowodowane spożywaniem alkoholu lub przyjmowaniem narkotyków
• masz poczucie winy po spożyciu alkoholu lub przyjęciu narkotyków
• zauważasz, że inni ludzie komentują Twoje spożycie alkoholu lub przyjmowanie narkotyków
• spożywasz alkohol lub przyjmujesz narkotyki rano w celu „rozruszania się"
• nie pamiętasz, co wydarzyło się pod wpływem alkoholu lub narkotyków
• zraniłeś kogoś z powodu spożywania alkoholu lub przyjmowania narkotyków
• tracisz dużo czasu na regenerację po odurzeniu
• masz objawy odstawienia, gdy nie napijesz się alkoholu lub nie przyjmiesz narkotyków.

Co możesz z tym zrobić?

Spróbuj zmniejszyć lub zakończyć spożywanie/używanie. Spożycie alkoholu powinno zejść poniżej limitów ryzyka określonych powyżej. Niektóre grupy osób (np. kobiety w ciąży lub osoby chore) nie powinny w ogóle pić alkoholu.

Gdzie możesz uzyskać wsparcie, jeśli masz problem z uzależnieniem?

Jeśli potrzebujesz pomocy w zmniejszeniu spożycia/używania, możesz skontaktować się z następującymi osobami/organizacjami:

• lekarz - w celu uzyskania porady, terapii lub skierowania do specjalisty
• poradnia lub ośrodek pomocy społecznej w Twojej gminie lub dzielnicy
• grupa samopomocy np. w miejscu pracy
• grupa wsparcia dla osób z uzależnieniami (np. anonimowi alkoholicy)
• ogólnopolski telefon zaufania „Uzależnienia”: 800-199-990

Autorzy

• Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
• Martina Bujard, dziennikarka naukowa