Czym jest wysypka na prąciu?

Wysypka na prąciu może wystąpić w połączeniu z rozległą wysypką lub stanem zapalnym skóry. Mamy do czynienia z zakażeniem, gdy wysypka jest spowodowana przez bakterie, wirusy lub grzyby. Rzadko przyczyną wysypki na prąciu są nowotwory złośliwe. 

Co może być przyczyną?

Najczęstsze przyczyny

• Zakażenie opryszczką
  
  • zakażenie wirusem opryszczki zwykłej 2 (HSV-2), rzadziej wirusem opryszczki zwykłej 1 (HSV-1).
  • Do zakażenia dochodzi zwykle poprzez kontakty seksualne.
  • Pierwsze ognisko (pierwotne ognisko) charakteryzuje się ogólnymi objawami, takimi jak ból gardła i mała wysypka z pęcherzami na napletku i żołędzi lub wokół ujścia cewki moczowej, która powoduje pieczenie i dyskomfort. Pęcherze pękają i stają się płytkimi owrzodzeniami.
  • Zakażenie trwa od 4 do 6 tygodni.
  • Późniejsze i nawracające ogniska charakteryzują się mniej nasilonymi objawami ogólnymi, mniejszą liczbą pęcherzy/owrzodzeń i czasem trwania od 1 do 2 tygodni.
  • Opalanie, infekcje i stres psychiczny sprzyjają zakażeniu opryszczką.
• Zapalenie pod napletkiem (zapalenie żołędzi)
  • zakażenie napletka spowodowane przez drobnoustroje
• Zakażenie grzybicze
  • Charakteryzuje się to ognistoczerwoną błoną śluzową z „serowatym" nalotem lub wydzieliną.
  • Zakażenie drożdżakiem Candida jest częstsze u osób starszych oraz u pacjentów z . Charakteryzuje się zaczerwienieniem skóry i krostami na żołędzi prącia.
  • W terapii stosuje się miejscowe środki przeciwgrzybicze.
• Alergiczna wysypka skórna
  • Jest to często zlokalizowane na trzonie prącia.
• Brodawki narządów płciowych (kłykcina kończysta)
  • wywołane przez wirusy brodawczaka ludzkiego ()
  • Spiczaste lub kalafiorowate brodawki, ale mogą być również płaskie, często zlokalizowane na napletku lub żołędzi.
  • Może wystąpić świąd, poza tym niewiele innych dolegliwości.
• Powiększone gruczoły na spodniej stronie „korony”
  • nie wymagają leczenia

Rzadkie przyczyny

• Kiła (twardy wrzód weneryczny, ulcus durum)
  
  • Kiła jest chorobą zakaźną przenoszoną prawie wyłącznie drogą płciową, wywoływaną przez krętki (Treponema pallidum).
  • Na prąciu pojawia się ciemnoczerwona plama lub guzek, który szybko przekształca się w defekt skóry.
  • Później tworzy się ostro odgraniczony, płaski wrzód z żółtawą podstawą i twardym brzegiem. Wokół wrzodu tworzy się duży obrzęk.
  • Dodatkowo gruczoły chłonne w pachwinach puchną, ale nie są bolesne.
• Ziarniniak pachwinowy
  • Jest to choroba przenoszona drogą płciową, którą wywołuje Klebsiella granulomatis.
  • W Europie choroba występuje bardzo rzadko.
  • Choroba charakteryzuje się trwałymi, bezbolesnymi wrzodami lub małymi grudkami. Węzły chłonne zwykle nie są spuchnięte.
  • Diagnoza stawiana jest na podstawie pobranej próbki tkanki.
  • W leczeniu stosuje się miejscowe roztwory odkażające oraz .
  • Bez leczenia choroba może przekształcić się w złośliwy nowotwór.
• Wrzód miękki (ulcus molle)
  • Choroba przenoszona drogą płciową wywołana przez bakterię Haemophilus ducreyi.
  • Dobrze odgraniczony, łatwo krwawiący wrzód, który często pokryty jest szarym lub żółtym płynem.
  • W około 50% przypadków dochodzi do zapalenia węzłów chłonnych w okolicy pachwiny.
  • częściej w obszarach tropikalnych, sporadycznie infekcje przeniesione do Europy
  • W celu ustalenia rozpoznania pobiera się wymaz z rany.
• Ziarniniak weneryczny (Lymphogranuloma venereum)
  • Choroba jest przenoszona drogą płciową przez bakterię Chlamydia trachomatis.
  • Początkowo na prąciu pojawiają się niebolesne owrzodzenia lub pęcherze oraz miejscowy obrzęk węzłów chłonnych.
  • Patogen może również powodować zapalenie cewki moczowej lub odbytnicy. Zapalenie odbytnicy objawia się bolesnymi wypróżnieniami, upławami, krwawieniami i złym stanem ogólnym. 
  • Bakterię można wykryć za pomocą wymazu z rany.
• Łuszczyca
  • Narządy płciowe są zajęte nawet u 40% pacjentów z łuszczycą.
  • Zmiana skórna ma kolor łososiowy i jest guzowata z białymi lub srebrzystymi łuskami.
  • Występuje świąd, a skóra jest często bardzo wrażliwa.
  • Terapia zależy od stopnia zaawansowania choroby i obejmuje zarówno leczenie miejscowe, jak i leki, takie jak ogólnoustrojowe leki biologiczne.
• Liszaj twardzinowy (Marskość żołędzi i napletka)
  • białawe zgrubienie napletka
  • Występuje u 1 na 300 mężczyzn w każdym wieku.
  • Liszaj twardzinowy stwierdza się jako przyczynę 10–40 % operowanych zwężeń napletka ().
  • Prawdopodobnie istnieje genetyczna podatność na choroby.
  • Dolegliwości to ból, świąd, krwawienie, spowodowane coraz większym zwężeniem napletka oraz problemy z oddawaniem moczu.
• Rogowiec krwawy
  • Choroba, która występuje u mniej niż 1% populacji.
  • łagodne, dobrze odgraniczone czerwone lub niebieskie grudki o wielkości od 1 do 6 mm.
  • najczęściej występuje u osób po 40 roku życia
  • Zwykle jest zlokalizowany na żołędzi, ale może też wystąpić na mosznie, pachwinie, udzie lub brzuchu.
  • Możliwymi objawami towarzyszącymi są krwawienie, ból i świąd.
  • W chorobie Fabry'ego angiokeratoma może wystąpić na trzonie prącia, nad kością łonową lub na kości krzyżowej.
• Liszaj lśniący
  • Przewlekła choroba z niegroźnymi guzkowatymi zgrubieniami na skórze, występującymi również na prąciu.
  • Guzki są dobrze odgraniczone, lekko uniesione (1 mm) i raczej bezbarwne/blade (hipopigmentowane).
  • Leczenie zwykle nie jest konieczne, konieczna może być miejscowa terapia glikokortykoidami.
• Liszaj czerwony płaski
  • przewlekła, zapalna choroba autoimmunologiczna skóry i błon śluzowych
  • podniesione, purpurowo zabarwione guzki, spłaszczone na górze
  • częsty świąd i ból, czasem owrzodzenie
  • w większości przypadków spontaniczna regresja choroby
  • W leczeniu stosuje się miejscowe glikokortykoidy, fototerapię i sporadycznie terapie systemowe.
• Świerzb
  • wywołany przez roztocza świerzbowca ludzkiego
  • Guzki i pęcherzyki ze świądem, który nasila się w nocy.
  • W przebiegu możliwy jest również ubytek tkanki
  • Często problem dotyczy także innych członków rodziny lub bliskich znajomych.
  • Diagnoza stawiana jest poprzez mikroskopowe wykrycie roztoczy świerzbu.
• Erytroplazja Queyrata
• miejscowy nowotwór błony śluzowej narządów płciowych
• Występuje przede wszystkim u nieobrzezanych mężczyzn w wieku powyżej 60 lat.
• Może przekształcić się w złośliwy rak płaskonabłonkowy w 5–30% przypadków.
• Zmiany są uniesione, zaczerwienione, aksamitne, z nieregularnym nalotem, który może ulec owrzodzeniu.
• Zmiany mają wielkość 2–35 mm i występują na żołędzi prącia, przy ujściu cewki moczowej, rowku zażołędnym i na napletku.
• Około połowa osób dotkniętych chorobą doświadcza świądu i bólu.
• Należy podjąć próbę obrzezania lub wycięcia na wczesnym etapie, aby zapobiec zezłośliwieniu.
• Złośliwy guz prącia
• głównie tzw. rak płaskonabłonkowy
• Częstotliwość wynosi 2 do 3 przypadków na 100 000 mężczyzn.
• Średni wiek wystąpienia choroby to ponad 70 lat.
• Początkowo pojawia się niebolesny obrzęk lub owrzodzenie, które następnie rozwija się w zgrubienie skóry i brodawkowate narośla, czasami z cuchnącą wydzieliną.
• Próbka tkanki jest badana pod mikroskopem w celu postawienia diagnozy.
• Terapia obejmuje operację, radioterapię i chemioterapię.
• Inne przyczyny wysypki na prąciu
  • alergia
  • zakażenie wirusem Epsteina-Barr
  • Gruźlica
  • Leiszmanioza
  • HIV
  • Ameboza

Badania dodatkowe

• Podczas badania lekarskiego ocenia się prącie i palpacyjnie bada gruczoły chłonne okolicy pachwinowej.
• Drobnoustroje mogą być wykryte poprzez badanie wymazu, próbki moczu lub próbki nasienia.
• Może być konieczne pobranie próbki tkanki do badania mikroskopowego.

Co można zrobić we własnym zakresie?

• Należy dbać o dokładną higienę, a do mycia najlepiej używać letniej wody. Należy zachować szczególną ostrożność podczas czyszczenia wewnętrznej strony napletka. Należy całkowicie odciągnąć napletek i umyć go. Dobra higiena jest szczególnie ważna w przypadku wysypki skórnej.
• Należy unikać kontaktów seksualnych, jeśli masz wrzód lub zakażenie na prąciu. Zaleca się ochronę swoich partnerów przed zakażeniem za pomocą prezerwatywy.

Dodatkowe informacje

• Wysypka na prąciu – Informacje dla personelu medycznego

Autorka

• Hannah Brand, dr n. med., lekarz, Berlin