Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Stan zapalny wywołany czynnikiem infekcyjnym, w obszarze pęcherzyków płucnych, z zajęciem lub bez zajęcia oskrzeli i/lub oskrzelików
• Pozaszpitalne zapalenie płuc
  
  • początek objawów przed hospitalizacją lub (ze względu na okres inkubacji) w ciągu 48 godzin od przyjęcia do szpitala
• Szpitalne zapalenie płuc
  • początek objawów od 3. dnia hospitalizacji i w jej trakcie lub do 1 tygodnia po wypisie ze szpitala

Częstość występowania

• Zakażenia dolnych dróg oddechowych są powszechne u niemowląt i dzieci.
• Chorobowość w okresie jednego roku w Europie
  
  • wiek 0–2 lata: poniżej 3%
  • wiek 3–6 lat: około 3%
  • u starszych dzieci: poniżej 1%
  • brak różnic w częstości występowania między chłopcami a dziewczętami.

Etiologia i patogeneza

• Najczęściej powstaje w wyniku aerogennego zstępującego zakażenia górnych dróg oddechowych, rzadziej jako uogólnienie zakażenia drogą krwiopochodną.
• Kaskada zapalna prowadzi do wewnątrzpęcherzykowej akumulacji komórek i płynu bogatego w białko, co zaburza wymianę gazową.
• W zależności od wieku dominują różne patogeny¹:
  • noworodki (0–30 dni)
    • przede wszystkim patogeny bakteryjne wywołujące posocznicę noworodków, np. E. coli, S. agalactiae, L. monocytogenes
  • małe niemowlęta (2–3 miesiące)
    • najczęstsze patogeny to S. pneumoniae, C. trachomatis, RSV, wirus grypy
  • dzieci w wieku przedszkolnym
    • 90% przypadków to zakażenia wirusowe, zwłaszcza RSV, wirusy grypy i paragrypy
  • dzieci w wieku szkolnym, nastolatki
    • dominują patogeny bakteryjne, wzrost roli bakterii atypowych; najczęstsze czynniki etiologiczne to S. pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae
  • dzieci z obniżoną odpornością
    • patogeny oportunistyczne, takie jak P. jirovecii lub grzyby
    • S. aureus i P. aeruginosa u dzieci ze współistniejącą  mukowiscydozą.
• Zakażenia mieszane występuje nawet w 30% przypadków
• Należy również wziąć pod uwagę następujące patogeny:
  • Bordetella pertussis, zwłaszcza jeśli szczepienie jest niekompletne
  • Mycobacterium tuberculosis w przypadku pochodzenia z krajów o wysokiej chorobowości gruźlicy lub dodatniego wywiadu rodzinnego

Czynniki predysponujące

• Wcześniactwo z ostrą lub przewlekłą chorobą płuc (np. dysplazja oskrzelowo-płucna)
• Choroba przewlekła dróg oddechowych, taka jak mukowiscydoza, rozstrzenie oskrzeli, astma
• Niedobór odporności
• Schorzenia układu krążenia, np. kardiomiopatie, wrodzone wady serca
• Narażenie na dym tytoniowy
• Niedożywienie
• Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, asplenia²
  • zwiększone ryzyko infekcji patogenami otoczkowaymi, takich jak H. influenzae, L. pneumophila i pneumokoki

ICD-10

• J12 Wirusowe zapalenie płuc, niesklasyfikowane gdzie indziej
  • J12.0 Zapalenie płuc wywołane przez adenowirus
  • J12.1 Zapalenie płuc wywołane przez wirus RS
  • J12.2 Zapalenie płuc wywołane przez wirus paragrypy
  • J12.8 Zapalenie płuc wywołane przez inne wirusy
  • J12.9 Wirusowe zapalenie płuc, nieokreślone
• J13 Zapalenie płuc wywołane przez Streptococcus pneumoniae
• J14 Zapalenie płuc wywołane przez Haemophilus influenzae
• J15 Zapalenie płuc wywołane przez bakterie, gdzie indziej niesklasyfikowane
  • J15.0 Zapalenie płuc wywołane przez Klebsiella pneumoniae
  • J15.1 Zapalenie płuc wywołane przez Pseudomonas
  • J15.2 Zapalenie płuc wywołane przez gronkowce
  • J15.3 Zapalenie płuc wywołane przez paciorkowce z grupy B
  • J15.4 Zapalenie płuc wywołane przez inne paciorkowce
  • J15.5 Zapalenie płuc wywołane przez Escherichia coli
  • J15.6 Zapalenie płuc wywołane przez inne tlenowe bakterie Gram-ujemne
  • J15.7 Zapalenie płuc wywołane przez Mycoplasma pneumoniae
  • J15.8 Inne bakteryjne zapalenie płuc
  • J15.9 Bakteryjne zapalenie płuc, nieokreślone
• J16 Zapalenie płuc wywołane przez inne mikroorganizmy, niesklasyfikowane gdzie indziej
  • J16.0 Zapalenie płuc wywołane przez Chlamydia
  • J16.8 Zapalenie płuc wywołane przez inne określone mikroorganizmy
• J18 Zapalenie płuc, patogen nieokreślony
  • J18.0 Odoskrzelowe zapalenie płuc, patogen nieokreślony
  • J18.1 Płatowe zapalenie płuc, patogen nieokreślony
  • J18.2 Hipostatyczne zapalenie płuc, patogen nieokreślony
  • J18.8 Inne zapalenie płuc, patogen nieokreślony
  • J18.9 Zapalenie płuc, nieokreślone

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Rozpoznanie należy postawić przede wszystkim na podstawie badania przedmiotowego; dalsze badania dodatkowe można przeprowadzić w zależności od oceny ryzyka i indywidualnych czynników.
• Nie ma jednego objawu przesądzającego o rozpoznaniu.
• Objawy, które silnie sugerują rozpoznanie zapalenia płuc:
  • gorączka i tachypnoe
  • hipoksemia (sO₂ ≤96%) i zwiększony wysiłek oddechowy (szmery oddechowe, rozszerzanie się nozdrzy, zaciąganie klatki piersiowej i dołka jarzmowego).³
• Wyniki osłuchiwania różnią się znacznie i często nie są pomocne w różnicowaniu z innymi chorobami (zapalenie oskrzelików, zapalenie oskrzeli itp.).

Diagnostyka różnicowa

• Przeziębienie
• Zakażenie COVID-19
• Ostre zapalenie oskrzeli
• Mykoplazmowe zapalenie płuc
• Chlamydiowe zapalenie płuc
• Zapalenie płuc wywołane przez Legionella
• Astma — uwaga: czynnik ryzyka nwracającego zapalenia płuc!
• Ostre zapalenie oskrzelików
• Krztusiec
• Gruźlica
• Aspiracja ciała obcego

Wywiad lekarski

• Zazwyczaj dzieci z zapaleniem płuc charakteryzuje ogólne pogorszenie stanu z towarzyszącą gorączką, tachypnoe, dusznością i kaszlem.
• Typowe objawy towarzyszące to ból w klatce piersiowej i/lub ból brzucha, wymioty, odmowa przyjmowania pokarmu, obniżenie aktywności i zmiany czujności (apatia, nadmierne pobudzenie).
  •  
• Inne ważne informacje z wywiadu lekarskiego
  • status szczepień (Pneumokoki? Krztusiec? Grypa? Haemophilus influenzae?)
  • narażenie na kontakt z osobami z objawami infekcji, wywiad epidemiologiczny, objawy u domowników
  • podróże zagraniczne
  • hospitalizacje
  • stosowanie antybiotyków w ostatnim czasie
  • znane choroby serca lub płuc
  • wrodzony lub wtórny niedobór odporności
  • schorzenia nerwowo-mięśniowe
  • możliwe ciało obce w tchawicy
  • kontakt z substancjami toksycznymi

Prezentacja swoista dla patogenu

• Często występują zakażenia mieszane (wirusowe i bakteryjne).
• Niektóre cechy infekcji mogą sugerować określoną etiologię.
  • przyczyna wirusowa
    • początek stopniowy
    • lekka gorączka
    • poprzedzony objawami nieżytowymi lub występującymi w trakcie - nieżyt nosa i/lub zapalenie gardła
    • objawy „grypopodobne”, takie jak bóle kończyn i głowy
  • przyczyna bakteryjna
    • gorączka >39°C
    • znaczne pogorszenie ogólnego stanu fizycznego
    • hipoksemia
    • objawy duszności i początkowo brak kaszlu (z powodu mniejszej gęstości receptorów kaszlowych w pęcherzykach płucnych)
  • infekcje atypowe - Mycoplasma spp.
    
    • nasilona duszność przy braku zmian osłuchowych
    • suchy kaszel
    • ból w klatce piersiowej
    • mogą pojawiać się dolegliwości pozapłucne, takie jak bóle stawów, niekiedy zajęcie wątroby oraz skóry lub błon śluzowych
  • zakażenie chlamydiami lub RSV
    • niemowlęta w pierwszych 4 miesiącach życia z tachypnoe i kaszlem
    • zakażenie chlamydiami, w szczególności z towarzyszącym zapaleniem spojówek
• Dwufazowy przebieg gorączki może wskazywać na wtórne zakażenie bakteryjne.

Badanie przedmiotowe

• W przypadku podejrzenia PZP należy zawsze przeprowadzić pełne badanie pediatryczne.

Obserwacja

• Temperatura: gorączka?
• Pogorszenie ogólnego stanu fizycznego?
• Objawy odwodnienia?
• Kaszel?
• Zwiększona częstość oddechów?
  
  • Zobacz tutaj wartości patologiczne.
• Objawy niewydolności oddechowej?
  • zaciąganie międzyżebrzy, dołka jarzmowego
  • pojękiwanie
  • rozszerzanie się nozdrzy
  • sinica

Opukiwanie i osłuchiwanie

• Wyniki osłuchiwania znacznie się różnią; często nie są one pomocne w odróżnieniu np. zapalenia oskrzelików lub zapalenia oskrzeli.
  
  • obecne mogą b yć są drobno-, średnio-- i grubobańkowe rzężenia, trzszczenia oraz oskrzelowy szmer oddechowy,niekiedy ściszenie szmerów.
  • zmiany mogą być obustronne lub zlokalizowane, w przypadku płatowego zapalenia płuc
• Jednostronny stłumiony wypuk i/lub ściszony szmer oddechowy może wskazywać na powikłania opłucnowe, obecność wysięku i stanowić wskazanie do pogłębienia diagnostyki.

Badania uzupełniające

• Pulsoksymetria
  • saturację O₂ <95% podczas oddychania powietrzem atmosferycznym zwykle uznaje się za patologiczną, a saturacja O₂ <92% wymaga leczenia tlenem i jest wskazaniem do hospitalizacji
• Badania laboratoryjne
  • pacjenci z umiarkowanym PZP nie wymagają rutynowego pobierania krwi
  • na podstawie wartości CRP lub liczby leukocytów nie można wiarygodnie rozróżnić wirusowego i bakteryjnego zapalenia płuc.
  • leukocytoza > 20 000 lub leukopenia <3 000 jest wskazaniem do hospitalizacji
• Szybkie testy antygenowe
  • w przypadku dostępności, wykonanie szybkich testów diagnostycznych w kierunku covid-19, grypy lub RSV mogą być przydatne w celu określenia etiologii i do diagnostyki różnicowej
• Diagnostyka mikrobiologiczna
  
  • nie należy jej wykonywać rutynowo w umiarkowanym PZP
  • zwykle przeprowadzana u pacjentów hospitalizowanych 
  • wymazy z gardła nie nadają się do wykrywania najczęstszych patogenów bakteryjnych (pneumokoków, gronkowców i Haemophilus influenzae); nie jest możliwe wiarygodne rozróżnienie między zakażeniem a jedynie kolonizacją
• Testy serologiczne
  • diagnostykę PCR lub serologiczną w kierunku patogenów bakteryjnych, takich jak np. pałeczka krztuśca, należy przeprowadzić w szczególności u pacjentów z ciężkim lub opornym na leczenie PZP lub powikłanym przebiegiem - zwykle w warunkach szpitalnych
    • badanie przeciwciał IgG przeciwko krztuścowi może być przydatne, jeśli kaszel wystąpił 2–4 tygodnie temu, a ostatnie szczepienie miało miejsce co najmniej 12 miesięcy temu.
• Podejrzenie gruźlicy
  • jeśli istnieją wskazania do podejrzenia gruźlicy (wywiad lekarski, obraz kliniczny, wyniki badań rentgenowskich lub brak szczepienia w połączeniu z objawami klinicznymi) wskazana jest diagnostyka w tym kierunku w warunkach oddziału pulmonologicznego.
• Podejrzenie legionellozy
  • w PZP związanym z podróżą ewentualnie oznaczenie antygenu Legionella pneumophila w moczu - w warunkach szpitalnych.

Diagnostyka specjalistyczna poza POZ

• Posiew krwi
  • posiew tlenowy krwi należy wykonywać przy przyjęciu do szpitala pacjentów z ciężkim PZP
• RTG klatki piersiowej
  
  • w umiarkowanym PZP należy zrezygnować z wykonywania RTG.
• Ultrasonografia klatki piersiowej
  
  • coraz częściej stosowana metoda badania u dzieci i młodzieży.
  • ocena rozległości i struktury wewnętrznej wysięków opłucnowych, nacieków blisko ściany klatki piersiowej lub zaburzeń wentylacji
  • metoda z wyboru w ocenie przebiegu, szczególnie u dzieci młodszych
• TK klatki piersiowej
  
  • zalecane bardzo restrykcyjne stosowanie ze względu na narażenie na promieniowanie jonizujące, wskazane tylko u wybranych pacjentów z powikłaniami lub wymagającymi interwencji torakochirurgicznej

Wskazania do skierowania do szpitala

• Kryteria kliniczne, które mogą wskazywać na konieczność hospitalizacji:
  
  • ciężki przebieg z objawami wstrząsu
  • objawy neurologiczne, drgawki lub zaburzenia świadomości
  • wiek <6 miesięcy
  • bezdechy, obiektywne objawy duszności takie jak zaciąganie międzyżebrzy lub dołka jarzmowego, rozszerzanie się nozdrzy
  • hipoksemia (SO₂ ≤92%), sinica
  • leukocytoza >20 000 lub leukopenia <3 000
  • liczba oddechów >70/min u niemowląt lub >40/min u starszych dzieci
  • tętno >160 u niemowląt lub >140 u starszych dzieci 
  • odmowa przyjmowania pokarmu, wymioty, odwodnienie
  • czas rekapilaryzacji >2 s
  • odczyn opłucnowy w badaniu RTG
  • wskazania socjalne
  • niepewność co do rozpoznania
  • współistnienie innych poważnych schorzeń

Leczenie

Cele leczenia

• Leczenie objawowe, eliminacja patogenu

Ogólne informacje o leczeniu

• Nie wszyscy pacjenci z PZP wymagają leczenia antybiotykami.
  • decyzja o włączeniu antybiotykoterapii zależy od wieku, obrazu klinicznego, przypuszczalnych patogenów i ewentualnie czynników ryzyka.
• Ani objawy kliniczne, ani obraz radiologiczny nie dają jednoznacznych wskazówek co do tego, czy przyczyna jest z pewnością wirusowa, czy bakteryjna.
• Niemowlęta i małe dzieci z umiarkowanym PZP bez gorączki lub z objawami niedrożności oskrzeli nie powinny od początku być leczone antybiotykami, ponieważ najprawdopodobniej przyczyną zapalenia płuc jest zakażenie wirusowe.
• Pacjenci z umiarkowanym lub ciężkim PZP i gorączką powinni jak najszybciej rozpocząć antybiotykoterapię.
• Zasadniczo należy dążyć do restrykcyjnego stosowania antybiotyków, również w kontekście rosnącej oporności patogenów.

Działania wspomagające

• Podawanie tlenu
  • jeśli saturacja O₂ ≤92% przy oddychaniu powietrzem atmosferycznym - wskazanie do hospitalizacji
• Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe
  • ibuprofen lub paracetamol w odpowiednich dawkach
• Nawadnianie
  • w razie objawów odwodnienia i braku możliwości nawadniania doustnego należy dzieco nawadniać pozajelitowo - co jest wskazaniem do hospitalizacji.
• Skuteczność leków mukolitycznych, przeciwkaszlowych, wilgotnych inhalacji NaCl ani salbutamolu nie jest potwierdzona.
• Fizjoterapia i ćwiczenia oddechowe nie mają wpływu na przebieg choroby i dlatego nie powinny być wykonywane u pacjentów z PZP bez współistniejącej choroby podstawowej lub powikłań.

Antybiotykoterapia¹

• Leczenie początkowe jest zwykle empiryczne i zależy od wieku dziecka oraz podejrzewanej przyczyny (typowe lub atypowe zapalenie płuc)
• Leczenie dzieci do ukończenia 3. miesiąca życia musi być prowadzone w warunkach szpitalnych (antybiotykoterapia dożylna
• Dzieci w wieku 4 miesiące - 4 lata:
  • najczęstszą przyczyną zapalenia płuc w tej grupie wiekowej są wirusy (RSV, grypa, paragrypa), dlatego u pacjentów w dobrym stanie ogólnym, zaszczepionym przeciwko pneumokokom można zalecić obserwację
  • czas leczenia: 7 dni w przypadku łagodnego przebiegu, 10 dni w przypadku cięższego przebiegu
  • amoksycylina doustnie  75-90 mg/kg m.c./dobę w 3 dawkach podzielonych
  • w przypadku alergii nienatychmiastowej na β-laktamy:
    • aksetyl cefuroksymu doustnie 20-30 mg/kgm.c./dobę w 2 dawkach podzielonych 
  • w przypadku alergii natychmiastowej na β-laktamy:
    • klarytromycyna doustnie 15 mg/kg m.c./dobę w 2 dawkach podzielonych
  • w przypadku braku poprawy po leczeniu empirycznym I rzutu, wskazana hospitalizacja
• Dzieci w wieku 5 - 15 lat:
  • w tym przedziale wiekowym częste zakażenia atypowe
  • czas leczenia: 5 dni w przypadku łagodnego przebiegu, 5-7 dni w przypadku cięższego przebiegu, 7-10 dni w przypadku nawrotu, 14 dni w przypadku zakażeń atypowych
  • amoksycylina doustnie  75-90 mg/kg m.c./dobę w 3 dawkach podzielonych,  u dzieci ≥40 kg 0,5 - 1 g co 8 godzin
  • w przypadku alergii nienatychmiastowej na β-laktamy:
    • aksetyl cefuroksymu doustnie 20-30 mg/kgm.c./dobę w 2 dawkach podzielonych, u dzieci ≥40kg 500 mg co 12 godzin
  • w przypadku alergii natychmiastowej na β-laktamy:
    • klarytromycyna pdoustnie 15 mg/kg m.c./dobę w 2 dawkach podzielonych, u dzieci ≥40 kg 500 mg co 12 godzin
  •  w przypadku nawrotu, braku poprawy po zastosowaniu leczenia empirycznego I rzutu lub w przypadku stosowania antybiotyku w ciągu miesiąca poprzedzającego PZP:
    • amoksycylina z kwasem klawulanowym doustnie 90 mg/kg m.c./dobę w 3 dawkach podzielonych, u dzieci ≥40 kg 1 g co 8 godzin
  • w przypadku etiologii atypowej:
    • klarytromycyna doustnie 15 mg/kg m.c./dobę w 2 dawkach podzielonych, u dzieci ≥40 kg 500 mg co 12 godzin przez 14 dni
    • azytromycyna doustnie 10 mg/kg m.c./dobę w 1 dawce w 1. dobie, potem 5 mg/kg m.c./dobę w 1 dawce przez 4 dni, u dzieci ≥40 kg 500 mg w 1 dawce w 1. dobie, potem 250 mg w 1 dawce przez 4 dni
  • w przypadkach cięższych zakażeń lub niepewnej etiologii: amoksycylina + makrolid

•  

Czas trwania leczenia

• 5-7 dni w łagodnych przypadkach
• 7-10 dni w cięższych przypadkach
• 14 dni w przypadkach zakażeń atypowych
• W przypadku pojawienia się powikłań (wysięk, ropniak opłucnej, ropień płuca): czas trwania leczenia musi być dostosowany do obrazu klinicznego i przebiegu choroby.

Leczenie szpitalnego zapalenia płuc

• Definicja: początek objawów pojawiający się od 3. doby leczenia w szpitalu do 1 tygodnia po zakończeniu hospitalizacji
• W każdym przypadku indywidualne leczenie
• Decydujące znaczenie mają wyniki próbek mikrobiologicznych pobranych od pacjentów w trakcie hispitalizacji i mikroflora panująca na danym oddziale.

Szczepienie/zapobieganie

• W celu zapobiegania PZP wszystkie dzieci powinny zostać poddawane obowiązkowym szczepieniom w terminach, zgodnie z PSO.⁴
• Zaleca się coroczne szczepienia przeciwko grypie.
• Zalecenia dotyczące szczepień przeciwko konkretnym chorobom zakaźnym można znaleźć w artykułach dotyczących danej choroby.

Szczepienie przeciwko pneumokokom⁴

• Obowiązkowe (bezpłatne) szczepienie przeciwko pneumokokom obejmuje dzieci urodzone po 2016 roku.
• Szczepienie przeciw S. pneumoniae jest wykonywane w populacji ogólnej jako szczepienie obowiązkowe (bezpłatne) w 1.– 2. roku życia, a w przypadku dzieci, które nie zostały poddane szczepieniu w odpowiednich termiach należy przeprowadzić szczepienie wyrównawcze, które jest obowiązkowe do ukończenia 5. roku życia. 
• Wyjątkami od powyższej reguły są pacjenci z grup ryzyka, u których należy uzupełnić szczepienie przeciwko S. pneumoniae jako obowiązkowe do ukończenia 19. roku życia:
  • po urazie lub z wadą OUN przebiegającą z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego
  • przed lub po wszczepieniu implantu ślimakowego
  • przed lub po leczeniu immunosupresyjnym lub biologicznym
  • z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności, z nowotworami, małopłytkowością idiopatyczną, sferocytozą wrodzoną
  • z wrodzonymi wadami serca i przewlekłymi chorobami serca
  • z przewlekłą niewydolnością nerek lub zespołem nerczycowym
  • z chorobami metabolicznymi
  • z przewlekłymi chorobami płuc
• Ze względu na niedojrzałość układu immunlogicznego można stosować wyłącznie szczepionki skoniugowane.
  • w szczepionkach skoniugowanych antygen jest połączony z cząsteczką nośnika białkowego. To sprzężenie wzmacnia odpowiedź immunologiczną.
• Obowiązujące schematy szczepień
  • obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom w populacji ogólnej dzieci są realizowane w schemacie 2+1
    • 2 dawki szczepienia podstawowego (podane w odstępach 8 tygodniowych) w 1 roku życia oraz 3 dawka uzupełniająca podana w 2 roku życia (co najmniej po upływie 6 miesięcy od 2 dawki szczepienia podstawowego).
  • obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom w grupach ryzyka oraz u wcześniaków w schemacie 3+1.
    • 3 dawki szczepienia podstawowego podane w odstępie 1 miesiąca w pierwszym roku życia oraz 4 dawka uzupełniająca podana w 2 roku życia.
•  Preparaty szczepionek
  • obecnie na rynku zarejestrowane do szczepień dzieci przeciwko S. pneumoniae są 3 preparaty (wszystkie to szczepionki polisacharydowe, skoniugowane, adsorbowane):
    • 10-walentna (PCV10)
    • 13-walentna (PCV13)
    • 20-walentna (PCV20)
  • w ramach obowiązkowych szczepień populacyjnych, dostępne są PCV10 i PCV13
    • PCV10 dla ogólnej populacji
    • PCV13 dla wczśniaków urodzonych ≤ 26. tygodnia ciąży
  • jeśli rodzice zdecydują się zaszczepić dziecko preparatem PCV13 lub PCV20 (zapewniającymi szerszą ochronę przed inwazyjną chorobą pneumokokową) muszą pokryć koszt zakupu szczepionek.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Dzieci i młodzież z pozaszpitalnym zapaleniem płuc przebiegającym bez powikłań, zazwyczaj szybko i całkowicie wracają do zdrowia w przypadku wdrożenia odpowiedniego leczenia i zapewnieniu prawidłowej opieki.
• Dzieci z niepowikłanym procesem zdrowienia mogą zazwyczaj powrócić do placówek opieki zbiorowej w ciągu 3–7 dni, a po upływie 1–2 tygodni mogą zwykle ponownie uczestniczyć w zajęciach sportowych.
• Czynniki ryzyka nawracającego zapalenia płuc u dzieci (≥2 epizody w ciągu roku):
  
  • narażenie na dym tytoniowy
  • astma oskrzelowa, atopia
  • wrodzone lub nabyte niedobory odporności
  • refluks żołądkowo-przełykowy
  • rozstrzenie oskrzeli
  • choroby nerwowo-mięśniowe
  • wady wrodzone układu oddechowego
  • zaburzenia układu sercowo-naczyniowego
    • kardiomiopatie
    • przeciekowe wady wrodzone serca 
  • wcześniactwo
    • dysplazja oskzelowo-płucna
  • mukowiscydoza
  • gruźlica płuc
  • niedodma

Powikłania

• Występują rzadko
• Możliwe powikłania obejmują bliznowacenie miąższu lub opłucnej, niedodmy, wysięk płynu opłucnowego, ropniak opłucnej lub rozstrzenie oskrzeli.

Rokowanie

• Śmiertelność poza okresem noworodkowym jest w Europie bardzo niska (ok. 1 na 1500 hospitalizacji z powodu zapalenia płuc).
• Jednak na całym świecie z powodu braku możliwości odpowiedniego leczenia u dzieci w wieku poniżej 5 lat, obsewruje się ponad 800 000 zgonów z powodu zapalenia płuc.⁵

Dalsze postępowanie

• Wszyscy pacjenci z PZP powinni zostać poddani ponownej ocenie klinicznej po 48–72 godzinach od rozpoznania i rozpoczęcia leczenia.
• Postępowanie z pacjentami, u których nie nastąpiła poprawa w ciągu 48–72 godzin, powinno obejmować:
  
  • kliniczną i laboratoryjną ocenę aktualnego nasilenia i przebiegu choroby
  • diagnostykę obrazową w celu określenia zakresu i ewentualnie progresji procesu zapalnego, wykluczenie obecności powikłań (takich jak np. wysięk opłucnowy, niedodma)
  • decyzję o zmianie leczenia
  • decyzję o ewentualnej konieczności hospitalizacji

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Medibas

• Zapalenie płuc u dzieci