MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Ortopedia/Chirurgia urazowa
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Podudzie, staw skokowy i stopa

Zwichnięcie kości stępu

Last published: 14.03.2024  |  Last revised: 05.06.2019  |  Last updated: 21.06.2019
:    : 
: 0
  • Fuß
  • Fußknochen
  • Luxation
  • Fußluxation
  • Fußverletzung

Stopa

Stopa składa się łącznie z 26 kości. W tylnej części stopy znajdują się kość piętowa i skokowa. Następnie znajduje się tam kość łódkowata, kość sześcienna i trzy kości w kształcie klina, tak zwane kości klinowate. Kości klinowate nazywane są również kośćmi stępu. Następnie znajduje się śródstopie, które składa się z pięciu kości śródstopia, a przodostopie składa się z 14 paliczków. Kości długie, takie jak kości śródstopia i paliczki, mają tak zwany koniec proksymalny (skierowany w stronę ciała/podudzia) i tak zwany koniec dystalny (w kierunku od ciała). Środkowa część kości długiej (trzon) jest wąska i długa, a części zewnętrzne są pogrubione. Koniec proksymalny nazywany jest podstawą, a koniec dystalny — głową.

Około 10% wszystkich złamań występuje w stopie. Zwichnięcie stępu, tj. obszaru między kośćmi klinowatymi a kośćmi śródstopia, może wystąpić np. przy upadku na stopę, która jest wyprostowana i wygięta w dół. Takie zwichnięcie może również wystąpić w wyniku uwięźnięcia przodostopia. Bez złamania kości płaszczyzna między kośćmi klinowatymi a kośćmi śródstopia może się przesunąć (zwichnięcie lub wykręcenie). 

Diagnostyka

Złamania i zwichnięcia stopy zazwyczaj powodują ból, opuchliznę i ograniczenie ruchu lub utratę funkcji. Badanie ujawnia opuchliznę, krwotok skórny i ewentualnie nieprawidłowe ułożenie lub otwartą ranę. Podczas badania lekarskiego można wykryć wrażliwość na nacisk na uszkodzony obszar, niestabilność stawów i ewentualnie trzeszczenie między złamanymi końcami kości. Ponadto lekarz sprawdzi zakres ruchu stopy i funkcję stawu. Ocenić należy również krążenie krwi w stopie i unerwienie.

W przypadku zwichnięcia stępu często łatwo rozpoznawalne jest nieprawidłowe ułożenie stopy. 

Potwierdzenie rozpoznania następuje na podstawie zdjęcia rentgenowskiego. Jednak złamania kości śródstopia i paliczków u dzieci są często trudne do wykrycia. W takich przypadkach należy dokonać porównania ze zdjęciami zdrowej stopy. Zasadniczo wskazane jest również wykonanie innych badań obrazowych, takich jak scyntygrafia, TK, RM czy badanie ultrasonograficzne. TK jest zwykle przydatna, zwłaszcza jeśli podejrzewa się zwichnięcie stępu, ponieważ jest to najlepszy sposób na zidentyfikowanie ewentualnych dodatkowych urazów lub złamania.

Leczenie

Celem leczenia jest zagwarantowanie wygojenia i przywrócenia funkcji. Zakres urazu można ograniczyć za pomocą następujących środków pierwszej pomocy: chłodzenie, unieruchomienie, uniesienie stopy i środki przeciwbólowe.

Zwichnięcie stępu

Badanie ujawnia ból, opuchliznę i nieprawidłowe ułożenie stopy. Ponadto istnieje ryzyko uszkodzenia mniejszej tętnicy (tętnicy grzbietowej stopy). Złamania podstawy drugiej kości śródstopia mogą skutkować przemieszczeniem zewnętrznych kości śródstopia (trzeciej, czwartej i piątej). 

Szybki powrót kości stopy do normalnej pozycji (nastawienie) jest ważny, ponieważ opuchlizna i uszkodzenie przez ucisk wiążą się z ryzykiem trwałego uszkodzenia ścięgien, mięśni i skóry. Konieczne może być zmniejszenie ucisku poprzez rozcięcie zaciśniętego więzadła (nacięcie powięzi), które utrzymuje ścięgna i mięśnie w stopie. Później, gdy opuchlizna ustąpi, rana zostanie ponownie zamknięta. Jeśli stęp jest przesunięty w dół lub w górę, lekarz często może go wyprostować, pociągając go wzdłuż i wywierając nacisk na podstawę kości śródstopia. Następnie na 6–8 tygodni należy nałożyć opatrunek gipsowy, a w dalszej kolejności ćwiczyć stopę. Boczne przemieszczenie kości śródstopia i złamanie podstawy drugiej kości śródstopia zwykle wymagają operacji. Złamanie jest mocowane za pomocą śrub i/lub kołków. Po operacji stopę unieruchamia się w opatrunku gipsowym na okres 6 tygodni.

Inne złamania stopy

Rokowanie

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych spowodowany silnym obrzękiem stopy jest uznawany za najpoważniejsze ostre powikłanie złamań w obrębie stopy. Nie jest to rzadkie w przypadku złamań kości śródstopia w wyniku uszkodzeń odłamkowych. Występuje silna opuchlizna (we wczesnym stadium) oraz uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów (w późniejszym stadium).

Jeśli stopa musi zostać unieruchomiona na jakiś czas, konieczne jest leczenie w celu zapobiegania skrzepom krwi (profilaktyka zakrzepicy), w przeciwnym razie istnieje zwiększone ryzyko zakrzepicy żylnej w podudziu.

Możliwe późne powikłania to zakażenie, oznaki zwyrodnienia, nieprawidłowy zrost (staw rzekomy), niestabilność stopy i/lub trudności w chodzeniu.

Przy odpowiednim leczeniu i zadowalających wynikach w pierwszej fazie po urazie rokowanie jest dobre.

Dodatkowe informacje

Autorzy

  • Susanne Meinrenken, dr n. med., Brema

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Złamanie w obrębie stopy. References are shown below.

  1. Silbergleit R. Foot fracture. Medscape, last updated Sep 23, 2018. emedicine.medscape.com
  2. Perry JJ, Stiell IG. Impact of clinical decision rules on clinical care of traumatic injuries to the foot and ankle, knee, cervical spine, and head. Injury. 2006 Dec. 37(12):1157-65. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. David S, Gray K, Russell JA, et al. Validation of the Ottawa Ankle Rules for Acute Foot and Ankle Injuries. J Sport Rehabil 2016; 25(1): 48-51. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Pires RES, Pereira AA, Abreu-e-Silva GM, et al. Ottawa Ankle Rules and Subjective Surgeon Perception to Evaluate Radiograph Necessity Following Foot and Ankle Sprain. Ann Med Health Sci Res 2014; 4(3): 432-5. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Wedmore IS, Charette J. Emergency department evaluation and treatment of ankle and foot injuries. Emerg Med Clin North Am 2000; 18: 85-113. PubMed
  6. Bica D, Sprouse RA, Armen J. Diagnosis and Management of Common Foot Fractures. Am Fam Physician 2016; 93(3): 183-91. www.aafp.org
  7. Schnaue-Constantouris EM, Birrer RB, Grisafi PJ, et al. Digital foot trauma: emergency diagnosis and treatment. J Emerg Med 2002; 22(2): 163-70. www.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Kataoka T, Kodera N, Takai S. The Ilizarov Mini-External Fixator for the Treatment of First Metatarsal Fracture: A Case Report. J Nippon Med Sch 2017; 84(3): 144-47. www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Zenios M, Kim WY, Sampath J, et al. Functional treatment of acute metatarsal fractures: a prospective randomised comparison of management in a cast versus elasticated support bandage. Injury 2005. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Zwitser EW, Breederveld RS. Fractures of the fifth metatarsal; diagnosis and treatment. Injury. 2010 Jun. 41(6):555-62. www.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Lau S, Bozin M, Thillainadesan T. Lisfranc fracture dislocation: a review of a commonly missed injury of the midfoot. Emerg Med J 2017; 34(1): 52-56. www.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Saab M. Lisfranc fracture--dislocation: an easily overlooked injury in the emergency department. Eur J Emerg Med. 2005 Jun. 12(3):143-6. www.ncbi.nlm.nih.gov
  13. Dale JD, Ha AS, Chew FS. Update on talar fracture patterns: a large level I trauma center study. AJR Am J Roentgenol. 2013 Nov. 201(5):1087-92. www.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Rammelt S, Zwipp H. Talar neck and body fractures. Injury 2009; 40(2): 120-35. www.ncbi.nlm.nih.gov
  15. Prayson MJ, Chen JL, Hampers D, et al. Baseline compartment pressure measurements in isolated lower extremity fractures without clinical compartment syndrome. J Trauma 2006; 60(5): 1037-40. www.ncbi.nlm.nih.gov
  16. Fetzer GB, Wright RW. Metatarsal shaft fractures and fractures of the proximal fifth metatarsal. Clin Sports Med. 2006 Jan. 25(1):139-50, x. www.ncbi.nlm.nih.gov