Informacje ogólne

Definicja

• Synonimy: histiocytoma, włókniak twardy, włókniak histiocytarny.
• Łagodna zmiana skórna (rzadziej błony śluzowej) o nieco zróżnicowanej histologii, charakteryzująca się obecnością twardych, podskórnych guzków zwykle o średnicy ≤1 cm.¹

Epidemiologia

• Najczęstszy włóknisto–histiocytarny guz skóry.
• Występuje u połowy dorosłych, często również mnogo.
• Dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.
• Zwykle u osób w wieku 20-40 lat.

Etiologia i patogeneza

• Proliferacja fibroblastów, miofibroblastów, histiocytów i skórnych komórek dendrytycznych czynnika XIIIa+.
• Nie jest jasne, czy jest to zmiana nowotworowa czy włóknienie związane z drobnymi urazami, ukąszeniami owadów, zakażeniami wirusowymi, pękniętymi torbielami lub zapaleniem mieszków włosowych.² 

Czynniki predysponujące

• Uraz.
• Zakażenie wirusowe.
• Ukąszenie przez owada.

ICD–10

• D23 Inne nowotwory niezłośliwe skóry.
• D23.9 Skóra, umiejscowienie nieokreślone.  

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Rozpoznanie kliniczne.
  

  Dermatofibroma, różowa
• Klasyczny wzorzec dermoskopowy: centralna biaława część z otaczającą siecią pigmentacji przypominającą strukturę plastra miodu.

Diagnostyka różnicowa

• Czerniak.
• Znamię barwnikowe (również znamię melanocytowe).

Badanie fizykalne

• Palpacyjnie zbity, kulisty guz/guzek.
• Zazwyczaj po wyprostnej stronie kończyn.
• Kolor od czerwonawo–brązowego do brązowo–szarego.³
• Objaw Fitzpatricka: 
• Podczas próby chwycenia guza, wpukla się on do środka.
  

  Dermatofibroma, objaw Fitzpatricka

Badania uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

• Dermatoskopia: centralna biaława część z otaczającą siecią pigmentacji przypominającą strukturę plastra miodu.

Leczenie

Cele leczenia

• Uspokojenie pacjenta i poinformowanie go o łagodnym przebiegu choroby.

Ogólne informacje o leczeniu

• W przypadku wątpliwości co do rozpoznania lub niekorzystnych zmian estetycznych – wycięcie z badaniem histopatologicznym.
• Regularne kontrole pod kątem zmian koloru, rozmiaru, granic lub objawów.²

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

• Włókniak twardy zwykle nie ustępuje samoistnie.
• Po wycięciu często mogą pojawić się niekorzystnie wyglądające blizny.

Informacje dla pacjentów

Edukacja pacjenta

• Jest to łagodny guz skóry.

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Dermatofibroma.

Ilustracje

Dermatofibroma może być również lekko uniesiona.

Dermatofibromy są wyczuwalne palpacyjnie jako guzy/guzki lite powyżej poziomu skóry. Powierzchnia skóry ma kolor od czerwonawo–brązowego do brązowo–szarego.

Przy próbie chwycenia guza, wpukla się on do środka. Ten objaw może być pomocny w rozpoznaniu (objaw Fitzpatricka).