Regional content

Content

Informacje ogólne

Definicja

• Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (DSSŻ; synonim: mioartropatia narządu żucia [masticatory myoarthropathy - MAP], obejmuje szereg dolegliwości, które wpływają na mięśnie żucia, stawy szczękowe lub powiązane struktury tkankowe.
• W DSSŻ dochodzi do zaburzeń relacji czynnościowych pomiędzy szczęką a żuchwą, co może wpływać na mięśnie żucia, głowę, szyję, w tym kręgosłup szyjny.
• DSSŻ jest podtypem dysfunkcji czaszkowo-żuchwowej (craniomandibular dysfunction - CMD), która jest specyficznym zaburzeniem czynnościowym i dotyczy mięśni narządu żucia, stawów skroniowo-żuchwowych i/lub zgryzu (położenie dolnego rzędu zębów w stosunku do górnego z rozluźnionym zamknięciem szczęki w tzw. końcowej pozycji zgryzowej).
• Stan zgryzu nie jest formalnie uwzględniony w DSSŻ, co odróżnia ten rodzaj dysfunkcji od CMD. Jednak terminy te są często używane w literaturze w sposób niekonsekwentny, a rozróżnienie między CMD i DSSŻ nie zawsze jest ściśle przestrzegane.

Epidemiologia

• Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego są powszechne, często samoograniczające się^1-2 i są najczęstszą przyczyną przewlekłego bólu ustno-twarzowego.
• Pacjentkami są często młode kobiety.
• Szacuje się, że objawy CMD dotyczą co najmniej 20% populacji.
• Tylko 5% osób, które mają jeden lub więcej objawów dysfunkcji skroniowo-żuchwowej szuka pomocy medycznej.³

Anatomia kliniczna

• Staw skroniowo-żuchwowy jest utworzony z kłykcia żuchwy i dołu panewkowego kości skroniowej. Staw ten zawiera krążek chrzęstny (discus articularis), który służy jako wyściółka między powierzchniami stawowymi.
• Kształt stawu umożliwia wykonywanie zarówno ruchów zawiasowych jak i ślizgowych.
• Połączone ruchy zawiasowe i ślizgowe, a także krążek stawowy, umożliwiają bezbolesne i efektywne żucie, połykanie i mówienie.
• Powierzchnie stawowe pokryte są tkanką łączną włóknistą, która jest pozbawiona unaczynienia i nie jest unerwiona oraz ma większą odporność na zmiany zwyrodnieniowe i większą zdolność regeneracji w porównaniu z innymi stawami maziówkowymi.
• Unerwiona jest torebka stawowa i otaczające ją mięśnie. Uważa się, że są one głównym źródłem bólu w zaburzeniach stawu skroniowo-żuchwowego.

Etiologia i patogeneza

• Przyczyna DSSŻ, podobnie jak CMD, jest złożona i prawdopodobnie wieloczynnikowa.
• Mikro i makro urazy, parametry strukturalne i uwarunkowania rozwojowe (zaburzenia ortopedyczne w statyce i dynamice, wzrost czaszki) oraz parafunkcje (nienaturalne użycie aparatu żucia, takie jak zgrzytanie zębami, zaciskanie zębów [bruksizm]), a także problemy psychospołeczne i biologiczne, takie jak stres emocjonalny, lęk i depresja są oceniane jako czynniki ryzyka, wyzwalające lub podtrzymujące dolegliwości.
• W przypadku bruksizmu typowe rytmiczne skurcze mięśni powodują mikrourazy i wywołują dolegliwości.
• Pierwotne choroby stawu skroniowo-żuchwowego, takie jak zapalenie torebki lub urazy, np. w chorobach reumatycznych i wtórnych zmianach patologicznych w stawach szczękowo-żuchwowych z przemieszczeniami dysku aż do artrozy, mogą być przyczyną DSSŻ. 
• Zaburzenie czynnościowe często prowadzi do dyskoordynacji synergistycznych i antagonistycznych grup mięśni, co może wywołać bóle mięśni, zwiększone napięcie mięśni, zapalenie mięśni, miogelozy, hipertrofię i hipotrofię mięśni.
• U pacjentów z dysfunkcjami skroniowo-żuchwowymi, jako następstwo, mogą rozwinąć się zaburzenia czynnościowe w całym układzie mięśniowo-szkieletowym.

Najczęstsze zaburzenia

1. Ból narządu żucia:
   • najczęściej spotykane schorzenie u osób z dolegliwościami DSSŻ. Osoby chore mogą mieć ograniczenie funkcjonalne w stawie skroniowo-żuchwowym, ale bez zaburzeń morfologii stawu skroniowego
   • czynniki miejscowe i ogólne, np. uraz, bruksizm, przygryzanie języka, czynniki psychospołeczne, genetyczne, stan zapalny lub współistniejąca choroba, mogą wywołać, utrzymać lub zwiększyć ryzyko wystąpienia bólu mięśni żucia
   • dotychczas nie wykazano jednoznacznego związku między wadami zgryzu a rozwojem DSSŻ, z wyjątkiem ostrej dysfunkcji zgryzu. 
2. Przemieszczenie krążka stawowego (dysku):
   • w typowej patologii krążek stawowy jest przesunięty do przodu i znajduje się przed główką stawową. Po otwarciu ust krążek wsuwa się z powrotem na miejsce z lekkim trzaskiem
   • podczas zamykania ust krążek przesuwa się do przodu, do nieprawidłowego położenie – dzieje się to zwykle bezgłośnie, bez trzasków
   • tak przemieszczony krążek, który pozostaje na przedniej części kłykcia, upośledza mechanikę stawu i może ograniczać ruchomość
   • dysfunkcja ta jest zwykle stabilna przez kilka lub kilkadziesiąt lat, bez progresji i powikłań.
3. Zapalenie stawów lub artroza:
   • miejscowe zapalenie jako element choroby reumatycznej, np. po młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniu stawów
   • zapalenie błony maziowej w ostrej fazie, w końcu zmiany zwyrodnieniowe, ewentualnie przebudowy, stwardnienia i nadżerki (diagnostyka przy pomocy TK lub RM)
   • zmiany zwyrodnieniowe niezależne od chorób reumatycznych (artroza) występują częściej u osób starszych
   • chrupanie/trzaskanie w stawie może wskazywać na zmiany zwyrodnieniowe.

Czynniki predysponujące

• Wady zgryzu, urazy szczęki: 
  • tylko u kilku procent pacjentów z tymi czynnikami ryzyka rozwija się dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego.
• Bruksizm i/lub przygryzanie języka mogą przyczynić się do rozwoju DSSŻ.
• Reumatyczna choroba stawów:
  • u dorosłych stwierdzono zwiększoną częstość występowania zmian w stawach skroniowo-żuchwowych wiele lat po rozpoznaniu młodzieńczego reumatoidalnego zapalenia stawów.⁴
• Lęk i depresja:
  • prowadzą do podwojenia ryzyka wystąpienia DSSŻ.⁵
• Nie są znane jednoznaczne czynniki, które wyjaśniają, dlaczego niektóre osoby mają większą skłonność do dolegliwości mięśniowo-powięziowych niż inne.

ICD-10

• K07.6 Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego: dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (DSSŻ).

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Istnieją trzy główne czynniki:
  1. Ból szczęki i twarzy, ból żuchwy, który jest wyzwalany lub nasilany przez aktywny ruch żuchwy.
  2. Chrupanie lub trzaskanie w stawie szczękowym
  3. Całkowite otwarcie ust może nie być możliwe.

Diagnostyka różnicowa

• Choroby przewodu słuchowego:
  • czyrak, zapalenie ucha zewnętrznego.
• Choroby ucha środkowego:
  • pęcherzowe zapalenie błony bębenkowej, zapalenie ucha środkowego, zapalenie wyrostka sutkowatego.
• Choroby zębów:
  • próchnica zębów, ropień zęba, wyrzynanie zębów mądrości, choroby przyzębia.
• Półpasiec i neuralgia popółpaścowa.
• Nerwoból nerwu trójdzielnego.
• Choroby zatok przynosowych:
  • zapalenie zatok.
• Choroby gardła, ślinianek, węzłów chłonnych.
• Choroby kręgosłupa szyjnego i twarzoczaszki:
  • zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, złamania kości jarzmowej, fibromialgia.
• Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic.
• Migrena, klasterowy ból głowy, napięciowy ból głowy.

Wywiad

• Należy zadawać pytania dotyczące lokalizacji bólu, jego nasilenia, charakteru promieniowania, czynników wyzwalających i zmniejszających ból.
• Dolegliwości mogą być szczególnie nieprzyjemne i prowadzić do obniżenia jakości życia, dlatego należy ustalić wpływ bólu na samopoczucie.²
• Już na wczesnym etapie należy rozważyć możliwość czynnościowego charakteru dolegliwości.
  • Pacjentów należy pytać nie tylko o ich główne i towarzyszące dolegliwości, ale także o to, jak sobie z nimi radzą i jak dolegliwości wpływają na ich codzienne życie.
• Typowe objawy to: ból szczęki, ograniczona lub bolesna ruchomość stawu, ból głowy, ból ucha, ból twarzy, ból szyi lub sztywność, klikanie w stawie, a w niektórych przypadkach utrudnione otwieranie ust.^3,6
• Bóle:
  • w przypadku przyczyn mięśniowo-powięziowych ból może nawracać
  • w przypadku bruksizmu nocnego, objawy są często najbardziej nasilone rano
  • ból często promieniuje w okolicę ucha, do skroni, policzka lub wzdłuż dolnej szczęki.
• Problemy z ruchomością:
  • trzaskanie/chrupanie w stawie skroniowo-żuchwowym, epizodyczne lub stałe ograniczenie otwierania ust, objawy ograniczające otwieranie ust
  • samo trzaskanie jest powszechne i nie jest wyznacznikiem przyszłych dolegliwości.⁷
• W przypadku zmian w chrząstce stawowej:
  • często utrzymujący się ból i nasilenie przy ruchach stawu skroniowo-żuchwowego.
• Interpretacja objawów:
  • przyjmuje się, że chrupanie w szczęce jest wyrazem zmian wewnątrzstawowych
    • jeśli dotyczy to stawu, często ból jest wyraźniej zlokalizowany również w stawie
  • bóle głowy, ból szyi lub bolesne ruchy szczęki wskazują na problem mięśniowy
    • w przypadku przyczyn mięśniowych objawy bólowe są często bardziej nasilone w okolicy żuchwy.

Objawy towarzyszące

• Ból głowy:
  
  • 80% pacjentów skarży się na bóle głowy, a 40% na bóle twarzy
  • ból często nasila się podczas otwierania i zamykania żuchwy
  • niska temperatura może nasilać ból.
• Ból ucha:
  • niektóre osoby z DSSŻ mają bóle uszu, nawet jeśli nie ma oznak infekcji ucha
  • ból ucha jest zwykle opisywany jako zlokalizowany przed lub pod uchem.
• Zatkanie ucha:
  • 1/3 pacjentów z DSSŻ ma wrażenie zatkania ucha
  • w samolocie, podczas startu i lądowania pacjenci zauważają trzeszczenia w uszach/uchu. Objawy te są najczęściej spowodowane dysfunkcją przewodów słuchowych
  • uważa się, że pacjenci z DSSŻ mają nadaktywność (skurcze) mięśni okolicy przewodów słuchowych.
• Szumy uszne:
  
  • stwierdzane u 1/3 pacjentów, przyczyna nieznana
  • u połowy osób dotkniętych tym problemem szumy uszne ustępują po skutecznym leczeniu DSSŻ.
• Zawroty głowy:
  • niektórzy pacjenci zgłaszają niejasne uczucie zawrotów głowy lub epizody utraty równowagi.
• Wielu pacjentów ma współistniejące dolegliwości, takie jak przewlekły ból głowy, ból szyi lub ból pleców, zespół jelita drażliwego, fibromialgia lub zespół przewlekłego zmęczenia.
• Stres, lęk i depresja mogą być czynnikami sprzyjającymi.⁸

Badanie fizykalne

Ocena

• Ucho, w tym badanie otoskopowe:
  • wykwity pęcherzykowe jako przejaw półpaśca
  • zaczerwieniony przewód słuchowy zewnętrzny jako objawy zapalenia ucha zewnętrznego
  • zaczerwieniona, uwypuklona błona bębenkowa, niekiedy z obecną perforacją w zapaleniu ucha środkowego?
• Gardło, w tym stan uzębienia.
• Skóra, ślinianki.
• Ustawienie zgryzu:
  • anomalie w ustawieniu zębów lub szczęk mogą mieć znaczenie etiologiczne.

Palpacja i osłuchiwanie

• Ból nasilający się przy ucisku palca na staw przy otwartych ustach może świadczyć o zaburzeniach stawu skroniowo-żuchwowego.
• Palpacja i osłuchiwanie stawu podczas ruchu otwierania i zamykania ust może ujawnić ból lub dźwięki takie jak klikanie, trzeszczenie lub trzaskanie.
• Ruch kłykci jest najlepiej wyczuwalny poprzez umieszczenie małego palca w zewnętrznym przewodzie słuchowym i delikatny nacisk do przodu, podczas gdy pacjent porusza żuchwą.
• Należy badać palpacyjnie aparat mięśni żucia (skroniowy, żwacz, przyśrodkowy i boczny mięsień skrzydłowy) oraz mięśnie szyjne i potyliczne, aby zlokalizować miejsca bólu i wykryć punkty spustowe.
• Należy zbadać palpacyjnie tętnicę skroniową, aby wykluczyć olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic.
• Badanie palpacyjne węzłów chłonnych szyjnych, podżuchwowych, okołousznych w celu wykrycia limfadenopatii.
• Palpacja punktów uciskowych w celu różnicowania z nerwobólem nerwu trójdzielnego.

Badanie czynnościowe

• Kręgosłup szyjny.
• Ocena otwarcia ust:
  • Czy ruch jest płynny i symetryczny? 
  • Pacjenci średniej budowy mogą otworzyć usta na co najmniej 40 mm (mierzone między górnymi i dolnymi siekaczami przyśrodkowymi); odpowiada to około 3 palcom (wskazujący, środkowy, serdeczny) pacjenta jeden nad drugim.
  • Odchylenia boczne mogą świadczyć o uszkodzeniu stawów.

Diagnostyka specjalistyczna

• Stomatologiczna diagnostyka funkcjonalna:
  • wewnątrzustne i czynnościowe wyniki badań stawów skroniowo-żuchwowych, w razie potrzeby badania obrazowe.
• Rezonans magnetyczny:
  • najlepsza metoda oceny zmian w tkankach miękkich, takich jak zapalenie błony maziowej, wysięk w stawie (ze środkiem kontrastowym) lub przemieszczenie dysku (bez środka kontrastowego).
  • wykrywanie lub wykluczanie przemieszczenia w stawie, deformacji lub nieprawidłowości szkieletowych kłykcia żuchwy lub panewki kości skroniowej.
• Badanie USG:
  • zadowalająca dokładność w wykrywaniu przemieszczenia dysku (akceptowalna czułość), ale nie w jego wykluczaniu (niska swoistość), w porównaniu z RM.
• Tomografia komputerowa:
  • odpowiednia do oceny struktur kostnych, tj. kłykci lub stawu skroniowo-żuchwowego (kości skroniowej).
• Ortopantomogram (OPG):
  • daje dobry przegląd zębów i szczęk i jest ważnym narzędziem diagnostycznym dla stomatologów w przebiegu diagnostyki różnicowej.
• Wstrzyknięcie diagnostyczne: 
  • wstrzykiwanie środków znieczulenia miejscowego w punkty spustowe mięśni żucia może dostarczyć przydatnych informacji, ale powinno być wykonywane przez specjalistów.⁹

Wskazania do skierowania do specjalisty

• Wskazana ocena stomatologiczna oraz ewentualne leczenie specjalistyczne.

Leczenie

Cele leczenia

• Zmniejszenie lub wyeliminowanie bólu i dyskomfortu w stawie.
• Przywrócenie normalnej ruchomości stawu.

Ogólne informacje o leczeniu

• Samoistne ustąpienie dolegliwości:
  • 5–10% pacjentów wymaga leczenia⁹
  • u większości pacjentów objawy ustępują z czasem, leczone lub nie
  • w jednym z badań wykazano, że u 50% osób cierpiących na tę chorobę nastąpiła poprawa po roku, a 85% nie miało objawów po 3 latach.¹⁰
• Należy wyjaśnić pacjentowi przyczyny schorzenia i dokonany na tej podstawie dobór odpowiednich metod terapeutycznych.
• Dolegliwości czynnościowe czy organiczne?
  • ważne jest, aby leczyć czynniki sprzyjające, takie jak stres, lęk, depresja lub bruksizm.
  • w przypadku dolegliwości funkcjonalnych należy początkowo uspokoić pacjenta (bez bagatelizowania dolegliwości). Należy różnicować dolegliwości z zaburzeniami lękowymi.
  • w pierwszej kolejności należy udzielić porady zachęcającej do ogólnych zmian w stylu życia. Pomocna jest tutaj znajomość preferencji i charakterystyki pacjentów.
  • ponadto, jeśli to konieczne, warto umówić się na wizytę kontrolną za 2–4 tygodnie, z wyraźnym wskazaniem, że objawy prawdopodobnie ustąpią lub że początkowo nie ma powodu do zmartwień, jeśli będą się utrzymywać (uważna obserwacja).
  • należy unikać jednostronnego poszukiwania podłoża dolegliwości w przyczynach psychospołecznych lub somatycznych.
  • wypracować wspólnie z pacjentem zrozumiałe, wieloczynnikowe modele wyjaśniające, które jednocześnie wskażą opcje leczenia samodzielnego przez osoby dotknięte chorobą (np. ograniczenie zachowań przeciążających lub nadmiernie obciążających).
  • korzystanie z przedstawienia „modeli błędnego koła” może być bardzo pomocne.
  • w dalszym procesie należy pracować nad oczekiwaniami i celami pacjenta, zachęcać do aktywności fizycznej
  • literatura samopomocy i grupy samopomocy zapewniają aktywne wsparcie.
  • należy rozważyć rozpoczęcie psychoterapii. W przypadku dolegliwości funkcjonalnych uzasadnione są: terapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia psychodynamiczna i hipnoterapia.
  • w razie potrzeby pomocne jest (częściowe) stacjonarne leczenie psychosomatyczne lub rehabilitacja.

Zalecenia dla pacjentów⁸

• Osoby dotknięte schorzeniem powinny być zachęcane do samoobserwacji: Czy można powiązać nasilenie dolegliwości ze stresem?
• Mniej intensywne obciążanie stawu skroniowo-żuchwowego i mięśni z nim związanych:
  • utrzymanie ogólnej aktywności, ale zachowanie ostrożności w przypadku czynności, które wywołują lub nasilają objawy
  • ćwiczenia relaksacyjne
  • identyfikacja czynników wyzwalających stres
• W przypadku zaostrzenia dolegliwości:
  • unikanie twardych, wymagających intensywnego żucia potraw, ale po ustąpieniu bólu powrót do zwykłych nawyków żywieniowych
  • próba utrzymania normalnej aktywności żuchwy, aby utrzymać siłę mięśni
  • zimne lub ciepłe okłady w zależności od odczuwanej ulgi

Farmakoterapia

• W zależności od przyczyny i towarzyszących dolegliwości przydatne mogą być różne rodzaje leków.
• Środki wywołujące uzależnienie (np. diazepam) z zasady nie powinny być stosowane.
• W przypadku choroby reumatycznej stawu skroniowo-żuchwowego wskazane może być ewentualnie leczenie DMARD (cytostatykami lub lekami immunosupresyjnymi).

Leki przeciwbólowe – krótkotrwałe stosowanie w przypadku ostrego bólu przez 1 tydzień

• Paracetamol:
  • 500–1000 mg 2-4 x na dobę w okresach nasilenia bólu.
• NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne):
• np. naproksen 250 mg 3 x na dobę przez 1 tydzień
• miejscowe stosowanie leków z grupy NLPZ może być alternatywą dla ich przyjmowania doustnego.

Leki przeciwdepresyjne

• Leczenie powinno być przede wszystkim zalecane w przypadku towarzyszących problemów z nastrojem i snem, ma ograniczone znaczenie w przypadku dolegliwości wynikających jedynie z zaburzeń funkcjonalnych stawu.
• Często istnieje zwiększone ryzyko braku akceptacji i/lub tolerancji ze strony pacjenta:
  • SNRI, np. wenlafaksyna, duloksetyna: mają działanie przeciwdepresyjne, anksjolityczne i zwiększające napęd
    • SNRI działają również przeciwbólowo
  • SSRI, np. escitalopram, fluoksetyna, sertralina: mają działanie przeciwdepresyjne, anksjolityczne i zwiększające napęd. W porównaniu z trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi mają korzystniejszy profil działań niepożądanych
    • istnieje bardzo mało dowodów na skuteczność w przypadku jedynie zaburzeń czynnościowych stawu. Wydaje się, że mają łagodne działanie przeciwbólowe.
• Inne leki przeciwdepresyjne, które można rozważyć, to:
  • trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne np. amitryptylina (szczególnie skuteczna w bólu neuropatycznym)
  • mirtazapina
  • opipramol
  • wyciąg z dziurawca (uwaga: fotowrażliwość i interakcje!)
  • fitoterapia np. passiflora, lawenda, waleriana (mają raczej niewielkie działanie).

Inne terapie

• Istotne może być równoległe leczenie stomatologiczne:
  • leczenie wad zgryzu
  • akrylowa szyna, którą pacjenci otrzymują od dentysty, wydaje się zmniejszać dolegliwości w wielu przypadkach⁸ - koryguje ona zgryz i zmniejsza lub eliminuje zgrzytanie zębami (bruksizm)
  • jeśli zgryz jest nieprawidłowy, konieczne może być leczenie ortodontyczne^6,11
  • związek pomiędzy wadami zgryzu a bólem żuchwy nie jest wystarczająco udokumentowany w badaniach.^12-13
• Zabiegi takie jak fizjoterapia, osteopatia, biofeedback czy kursy relaksacyjne mogą być stosowane zarówno jako terapie uzupełniające, jak i przyczynowe, w leczeniu objawów czynnościowych w obrębie zębów, mięśni i stawów skroniowo-żuchwowych.
  • ponieważ leczenie fizjoterapeutyczne często prowadzi do szybkiej eliminacji bólu, jego zastosowanie należy rozważyć zarówno w terapii początkowej, ka również w przebiegu przewlekłym.

Leczenie iniekcyjne

• Dostawowa iniekcja glikokortykosteroidów może być wskazana w przypadku przedłużających się dolegliwości, jeśli wcześniejsze leczenie nie przynosi efektu¹⁴:
  • należy ją stosować tylko w ciężkich postaciach i zaostrzeniach lub gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło rezultatów.¹²
  • nie zaleca się wielokrotnych wstrzyknięć.
• Wstrzyknięcie toksyny botulinowej w punkty spustowe:
  • w przewlekłym bruksizmie toksyna botulinowa może być stosowana do leczenia mięśniowo-powięziowych punktów spustowych¹⁰
  • wpływ na ból wydaje się być niewielki i przejściowy, a jakość istniejących badań jest niska.¹⁵
• Dostawowa iniekcja dekstrozy („proloterapia”):
  • w jednym z badań 3 iniekcje w odstępie 1 miesiąca wykazały dobry wpływ zarówno na poziom bólu, jak i funkcję żuchwy¹⁶
  • wstrzyknięcie powoduje miejscowe podrażnienie/proliferację komórek.

Leczenie chirurgiczne

• Ostateczna metoda leczenia.
• Leczenie operacyjne nie jest bardziej skuteczne niż leczenie zachowawcze.
• Może być wskazane w wyjątkowych przypadkach uszkodzonej struktury stawu.

Ostre zwichnięcie stawu skroniowo-żuchwowego

• Może powodować zablokowanie stawu skroniowo-żuchwowego w pozycji otwartej.
• Większość pacjentów z tym schorzeniem ma skłonność do nawracania objawów.
• Zwichnięcie powinno być jak najszybciej nastawione.
• Zalecenia dla pacjentów:
  • próba przesunięcia żuchwy w bok, z jednoczesnym szerokim otwarciem ust.
• Nastawienie manualne według Hipokratesa (rękoczyn wewnątrzustny):
  • ustabilizuj głowę osoby chorej za pomocą ręki, zagłówka lub opierając się o ścianę
  • włóż kciuk do ust pacjenta, a resztą palców sięgnij pod brodę.
  • założenie rękawiczek może uchronić przed urazami spowodowanymi ewentualnym ugryzieniem
  • kciukiem wywołaj nacisk na zęby trzonowe ku dołowi, następnie pozostałymi palcami wywieraj nacisk na bródkę ku górze
  • głowa żuchwy jest przesuwana w dół, co pozwala na wsunięcie jej do tyłu na miejsce
  • manualne nastawienie ostrego zwichnięcia może być początkowo wykonane bez leków
  • jeśli nastawienie okazuje się nieskuteczne, pacjenci powinni zostać jak najszybciej skierowani do kliniki chirurgii chirurgii szczękowej.

Przebieg i rokowanie

Przebieg

• Przebieg rzadko ma charakter progresywny.
• Na przebieg wpływają takie czynniki jak stres, zaburzenia lękowe oraz depresja.

Rokowanie

• U większości chorych objawy są przejściowe i ustępują samoistnie bez leczenia lub po zastosowaniu indywidualnych metod, takich jak informacja o obrazie klinicznym i przestrzeganie zaleceń dotyczących technik samodzielnego leczenia.
• Rokowanie zależy od przyczyny leżącej u podstaw choroby. W wielu przypadkach redukcja stresu lub oszczędzanie żuchwy może doprowadzić do poprawy w ciągu kilku dni.
• Im dłuższy czas trwania i im więcej (nieudanych) terapii, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że kolejne pomogą.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

• Zaburzenie czynności stawu skroniowo-żuchwowego.

Ilustracje