Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca, to choroba, w której trzustka nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości insuliny bądź nie działa ona wystarczająco skutecznie. Insulina to hormon odgrywający ważną rolę w gospodarce węglowodanowej organizmu. W leczeniu cukrzycy wymagane są duże zmiany w codziennym życiu chorych.

Wyróżniamy dwa rodzaje cukrzycy: typu 1 i typu 2. Cukrzyca typu 1 najczęściej pojawia się już w dzieciństwie – chorym podaje się podskórnie insulinę. Cukrzyca typu 2 dotyczy częściej osób dorosłych i przez dłuższy czas może rozwijać się nie dając żadnych objawów. Leczenie polega najczęściej na wprowadzeniu zdrowego stylu życia i przyjmowaniu leków przeciwcukrzycowych.

Dlaczego osoby chorujące na cukrzycę potrzebują pomocy?

Większość cukrzyków prowadzi całkiem normalne życie. Niemniej jednak wielu pacjentów nie jest przygotowanych na usłyszenie diagnozy. W takim przypadku ważne jest, aby uzyskały wsparcie ze strony rodziny, znajomych i innych osób. Dotyczy to zwłaszcza początkowej fazy choroby tuż po postawieniu diagnozy, kiedy zyskują świadomość cukrzycy i zalecanych zmian stylu życia. Z biegiem czasu pacjenci uczą się coraz lepiej radzić sobie z chorobą. Zignorowanie choroby lub nieodpowiednia kontrola stężenia glukozy we krwi mogą spowodować dalsze negatywne skutki dla zdrowia.

Jak mogę pomóc?

Osobom chorym na cukrzycę pomóc może zaangażowanie bliskich i najbliższego otoczenia. Wiedza na temat choroby ma tutaj kluczowe znaczenie. Warto spróbować postawić się w sytuacji osób chorych. Należy otwarcie rozmawiać na temat choroby i zapytać, jak można im pomóc. Podczas leczenia cukrzycy istotne są różne kwestie:

• dieta, posiłki, zakup odpowiednich produktów spożywczych z niską zawartością cukrów prostych
• aktywność fizyczna, sport, sposób spędzania wolnego czasu
• zaprzestanie palenia
• przyjmowanie leków
• kontrola glikemii
• spożycie alkoholu.

Osoby chorujące na cukrzycę powinny dbać o zdrową dietę. Osobom z nadwagą zaleca się redukcję masy ciała. Warto spróbować zmienić własne nawyki żywieniowe tak, aby osoby chore nie ulegały pokusie przejadania się lub jedzenia „nieodpowiednich” produktów podczas wspólnych posiłków. Zmiana sposobu żywienia może być korzystna także z punktu widzenia otoczenia pacjenta.

Ważnym elementem leczenia cukrzycy jest również ruch. Pożądane byłoby proponowanie chorym, aby wspólnie uprawiać sport. 

Warto uzgodnić z nimi postępowanie w różnych sytuacjach i porozmawiać na temat ewentualnych problemów. Uczenie się życia z chorobą „na nowo” wymaga czasu. Dobrze jest namówić pacjentów do udziału w szkoleniu dotyczącym cukrzycy, aby mieli możliwość poszerzenia swojej wiedzy na temat choroby.

Jakie objawy warto znać?

Spędzając dużo czasu z osobami chorymi na cukrzycę, warto także znać objawy, które mogą występować w przypadku pojawienia się zbyt wysokiego lub zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi. Wysoka glikemia jest zwykle spowodowane zbyt obfitym posiłkiem lub przyjęciem za małej dawki insuliny. Zapotrzebowanie na insulinę może szybko wzrastać zwłaszcza w przypadku stresu lub infekcji. Przyczyną niskiego stężenia glukozy we krwi jest zazwyczaj zbyt mały posiłek lub podanie za dużej dawki insuliny.

Objawy niedocukrzenia (hipoglikemii)

• Częste parcie na pęcherz wymagające wielu wizyt w toalecie.
• Uczucie osłabienia i zaburzenia świadomości.
• Nudności i wymioty.
• Duże pragnienie.
• Niewyraźne (nieostre) widzenie.
• Nieprzyjemny zapach z ust, przypominający owoce lub zmywacz do paznokci (zapach acetonu).

Objawy przecukrzenia (hiperglikemii)

• Drżenie mięśni.
• Kołatanie serca / szybkie tętno.
• Silne poty.
• Zmęczenie i znużenie.
• Drażliwość.
• Zawroty głowy.
• Napady drgawkowe.
• Zaburzenia świadomości.

Dodatkowe informacje

• Cukrzyca typu 1
• Cukrzyca typu 2
• Nadwaga
• Aktywność fizyczna: lekarstwo dla ciała i ducha
• Pełnowartościowa dieta
• Dlaczego warto rzucić palenie i jak to zrobić?
• Cukrzyca typu 1 – informacje dla lekarzy
• Cukrzyca typu 2 – informacje dla lekarzy
• Krajowy portal informacyjny na temat cukrzycy diabetyk.org.pl

Autorzy

• Hannah Brand, dr n. med., Berlin
• Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie (edytor)