MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Gastroenterologia
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Jelito grube

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to stan zapalny jelita grubego. Typowa dla choroby jest wodnista, bezkrwawa biegunka, która występuje przez długi czas i nie towarzyszy jej zakażenie bakteryjne ani wirusowe.
Last published: 16.04.2024  |  Last revised: 07.10.2019  |  Last updated: 07.10.2019
:    : 
: 0
  • Diarrhoe
  • Durchfall
  • Darmentzündung
  • Kolitis
  • Diarrhö
  • Dickdarmentzündung

Co to jest mikroskopowe zapalenie jelita grubego?

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to stan zapalny jelita grubego. Typowa dla choroby jest wodnista, bezkrwawa biegunka, która występuje przez długi czas i nie towarzyszy jej zakażenie bakteryjne ani wirusowe. Rentgen i kolonoskopia (endoskopia jelit) nie wykazują żadnych zmian; w kolonoskopii błona śluzowa jest wizualnie pozornie bez zmian. Jednak badanie mikroskopowe próbek tkanki błony śluzowej wykazuje zmiany zapalne.

Jeszcze nie tak dawno mikroskopowe zapalenie jelita grubego było uważane za rzadkie. W międzyczasie zakłada się jednak, że choroba prawdopodobnie w wielu przypadkach nie jest prawidłowo rozpoznawana, tj. jest częstsza niż wiadomo. Częstość występowania jednak powoli wzrasta. Według badań około 10–20% wszystkich pacjentów z przewlekłą wodnistą, niekrwawą biegunką i wynikami kolonoskopii bez zmian patologicznych cierpi na mikroskopowe zapalenie jelita grubego. Choroba występuje głównie u starszych pacjentów w wieku powyżej 60 lat.

Średnio około 9 osób na 100 000 cierpi na mikroskopowe zapalenie jelita grubego.

Przyczyny

Przyczyny mikroskopowego zapalenia jelita grubego nie zostały jeszcze wyjaśnione. Prawdopodobnie jest to reakcja immunologiczna błony śluzowej. Wśród ekspertów nie ma pewności co do czynników ryzyka. Istnieje ogólna zgoda co do tego, że leki takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), kwas acetylosalicylowy, inhibitory pompy protonowej (inhibitory kwasu), beta-adrenolityki i inhibitory ACE (leki na nadciśnienie tętnicze), a także niektóre leki przeciwdepresyjne (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny) mogą odgrywać tutaj pewną rolę. Palenie również zwiększa ryzyko tej choroby.

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego występuje częściej u osób z zaburzeniami autoimmunologicznymi, takimi jak zapalnenie stawów (zapalenie stawów), nadczynność tarczycy (hipertyreoza), cukrzyca, choroby skóry sklerodermia i celiakia. Związek ten przemawia za rolą układu odpornościowego również w mikroskopowym zapaleniu jelita grubego. Ponadto stwierdzono, że wielu pacjentów z celiakią cierpi również na mikroskopowe zapalenie jelita grubego, którego, w przeciwieństwie do celiakii, nie można złagodzić dietą bezglutenową.

Diagnostyka

Rozpoznanie opiera się na historii choroby z przedłużającą się (przez kilka tygodni) niekrwawą i wodnistą biegunką, często również bólem brzucha. Chorzy muszą chodzić do toalety kilka razy dziennie, a często także w nocy. Pomimo tych ograniczeń ogólny stan fizyczny jest zwykle dobry, a pacjenci zwykle nie tracą na wadze. W próbce kału nie znajduje się bakterii, które mogłyby być przyczyną.

W przypadku przewlekłej biegunki należy najpierw wykluczyć inne przyczyny, takie jak zapalenie jelita grubego wrzodziejące, choroba Leśniowskiego-Crohna, rak jelita grubego, choroby uchyłków i celiakia. Zdjęcia rentgenowskie i kolonoskopia nie wykazują żadnych zmian, ale próbki tkanki z błony śluzowej jelita grubego wykazują w badaniu mikroskopowym typowe zmiany zapalne.

Ponadto lekarz oznaczy różne wartości we krwi, m.in. w celu sprawdzenia czynności nerek i równowagi elektrolitowej we krwi. Ważne jest również sprawdzenie, czy w stolcu można znaleźć niewielkie (niewidoczne) ilości krwi (krew utajona).

Terapia

Często choroba ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia farmakologicznego. Leki przeciwbiegunkowe (np. loperamid) mogą w razie potrzeby złagodzić objawy. Jeśli objawy są ciężkie, zwykle przepisywany jest preparat zawierający kortyzon (budezonid), który okazał się bardzo skuteczny. Testowano również różne inne leki, w większości z niewielkim powodzeniem.

Rokowanie

Choroba może powodować poważny dyskomfort, ale w wielu przypadkach ustępuje samoistnie. Ważne jest, aby najpierw, jeśli to możliwe, rzucić palenie i zaprzestać przyjmowania leków, które mogą wywołać chorobę, np. NLPZ lub inhibitory pompy protonowej.

Pod wpływem terapii budezonidem przez 6–8 tygodni około 80% osób dotkniętych chorobą wraca do zdrowia. U większości osób objawy nawracają po pewnym czasie, ale preparat kortyzonu znów działa. Dla zdecydowanej większości pacjentów rokowanie jest dobre. Nie ma zwiększonego ryzyka zachorowania na raka ani śmiertelności w porównaniu z osobami zdrowymi.

Dodatkowe informacje

Autorzy

  • Susanne Meinrenken, dr n. med., Brema

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Mikroskopowe zapalenie jelita grubego. References are shown below.

  1. Lindström CG. Collagenous colitis with watery diarrhea--a new entity? Pathol Eur 1976; 11: 87-89. PubMed
  2. Haagen Nielsen O, Vainer B, Schaffalitzky de Muckadell OB. Microscopic colitis: a missed diagnosis?. Lancet 2004; 364: 2055-7. PubMed
  3. Olesen M, Eriksson S, Bohr J, Järnerot G, Tysk C. Microscopic colitis: a common diarrhoeal disease. An epidemiological study in Örebro, Sweden, 1993-1998. Gut. 2004 Mar;53(3):346-50. PubMed PMID: 14960513. PubMed
  4. Münch A, Aust D, Bohr J, Bonderup O, Fernández Bañares F, Hjortswang H,Madisch A, Munck LK, Ström M, Tysk C, Miehlke S; European Microscopic ColitisGroup (EMCG). Microscopic colitis: Current status, present and future challenges:statements of the European Microscopic Colitis Group. J Crohns Colitis. 2012Oct;6(9):932-45. Epub 2012 Jun 15. Review. PubMed PMID: 22704658. PubMed
  5. Tong J, Zheng Q, Zhang C, et al. Incidence, prevalence, and temporal trends of microscopic colitis: A systematic review and meta-analysis. Am J Gastroenterol. 2015 Feb;110(2):265-276 . doi:10.1038/ajg.2014.431 DOI
  6. Loftus EV. Microscopic colitis: epidemiology and treatment. Am JGastroenterol. 2003 Dec;98(12 Suppl):S31-6. Review. PubMed PMID: 14697916. PubMed
  7. Bohr J, Tysk C, Eriksson S, Abrahamsson H, Järnerot G. Collagenous colitis: a retrospective study of clinical presentation and treatment in 163 patients. Gut 1996; 39: 846. Gut
  8. Järnerot G, Tysk C, Bohr J, et al. Collagenous colitis and fecal stream diversion. Gastroenterology 1995; 109: 449-55. Gastroenterology
  9. Park T, Cave D, Marshall C. Microscopic colitis: A review of etiology, treatment and refractory disease. World J Gastroenterol. 2015 Aug 7;21(29):8804-10. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Stewart MJ, Seow CH, Storr MA. Prednisolone and budesonide for short- andlong-term treatment of microscopic colitis: systematic review and meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol. 2011 Oct;9(10):881-90. doi:10.1016/j.cgh.2011.06.005. Epub 2011 Jun 13. Review. PubMed PMID: 21699817. PubMed
  11. Masclee GM, Coloma PM, Kuipers EJ, Sturkenboom MC. Increased risk ofmicroscopic colitis with use of proton pump inhibitors and non-steroidalanti-inflammatory drugs. Am J Gastroenterol. 2015 May;110(5):749-59. doi:10.1038/ajg.2015.119. Epub 2015 Apr 28. PubMed PMID: 25916221. PubMed
  12. Fernández-Bañares F, de Sousa MR, Salas A, Beltrán B, Piqueras M, Iglesias E, Gisbert JP, Lobo B, Puig-Diví V, García-Planella E, Ordás I, Andreu M, Calvo M,Montoro M, Esteve M, Viver JM; RECOMINA Project, GETECCU Grupo Español deEnfermedades de Crohn y Colitis Ulcerosa. Epidemiological risk factors inmicroscopic colitis: a prospective case-control study. Inflamm Bowel Dis. 2013Feb;19(2):411-7. doi: 10.1002/ibd.23009. PubMed PMID: 23344243. PubMed
  13. Pardi DS. Diagnosis and Management of Microscopic Colitis. Am J Gastroenterol.2017 Jan;112(1):78-85. doi: 10.1038/ajg.2016.477. Epub 2016 Nov 29. Review.PubMed PMID: 27897155. PubMed
  14. Fine KD, Do K, Schulte K, et al. High prevalence of celiac sprue-like HLA-DQ genes and enteropathy in patients with the microscopic colitis syndrome. Am J Gastroenterol 2000; 74: 1974-82. PubMed
  15. Matteoni CA, Goldblum JR, Wang N, et al. Celiac disease is highly prevalent in lymphocytic colitis. J Clin Gastroenterol 2001; 32: 225-27. PubMed
  16. Green PH, Yang J, Cheng J, Lee AR, Harper JW, Bhagat G. An association betweenmicroscopic colitis and celiac disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009Nov;7(11):1210-6. doi: 10.1016/j.cgh.2009.07.011. Epub 2009 Jul 22. PubMed PMID: 19631283. PubMed
  17. Fernández-Bañares F, de Sousa MR, et al. Impact of current smoking on theclinical course of microscopic colitis. Inflamm Bowel Dis. 2013 Jun;19(7):1470-6.doi: 10.1097/MIB.0b013e318281f3cc. PubMed PMID: 23552765. PubMed
  18. Vigren L, Sjöberg K, Benoni C, Tysk C, Bohr J, Kilander A, Larsson L, Ström M,Hjortswang H. Is smoking a risk factor for collagenous colitis? Scand JGastroenterol. 2011 Nov;46(11):1334-9. doi: 10.3109/00365521.2011.610005. Epub2011 Aug 19. PubMed PMID: 21854096. PubMed
  19. Wildt S, Nordgaard-Lassen I, Bendtsen F, Rumessen JJ. Metabolic and inflammatory faecal markers in collagenous colitis. Eur J Gastroenterol Hepatol 2007; 19: 567. PubMed
  20. Bohr J, Tysk C, Yang P, Danielsson D, Järnerot G. Autoantibodies andimmunoglobulins in collagenous colitis. Gut. 1996 Jul;39(1):73-6. www.ncbi.nlm.nih.gov
  21. Freeman HJ. Perinuclear antineutrophil cytoplasmic antibodies in collagenousor lymphocytic colitis with or without celiac disease. Can J Gastroenterol. 1997 Jul-Aug;11(5):417-20. PubMed PMID: 9286475. PubMed
  22. Gentile N, Yen EF. Prevalence, Pathogenesis, Diagnosis, and Management of Microscopic Colitis. Gut Liver. 2018 May 15;12(3):227-235. www.ncbi.nlm.nih.gov
  23. Hjortswang H, Tysk C, Bohr J, Benoni C, Kilander A, Larsson L, Vigren L, StrömM. Defining clinical criteria for clinical remission and disease activity incollagenous colitis. Inflamm Bowel Dis. 2009 Dec;15(12):1875-81. doi:10.1002/ibd.20977. Epub 2009 Jun 5. PubMed PMID: 19504614. PubMed
  24. Jaruvongvanich V, Poonsombudlert K, Ungprasert P. Smoking and Risk ofMicroscopic Colitis: A Systematic Review and Meta-analysis. Inflamm Bowel Dis.2019 Mar 14;25(4):672-678. doi: 10.1093/ibd/izy296. PubMed PMID: 30869794. PubMed
  25. Münch A, Tysk C, Bohr J, Madisch A, Bonderup OK, Mohrbacher R, Mueller R,Greinwald R, Ström M, Miehlke S. Smoking Status Influences Clinical Outcome inCollagenous Colitis. J Crohns Colitis. 2016 Apr;10(4):449-54. doi:10.1093/ecco-jcc/jjv235. Epub 2015 Dec 30. PubMed PMID: 26721941. PubMed
  26. Baert F, Schmit A, D'Haens G, Dedeurwaerdere F, Louis E, Cabooter M, De Vos M,Fontaine F, Naegels S, Schurmans P, Stals H, Geboes K, Rutgeerts P; Belgian IBDResearch Group; Codali Brussels. Budesonide in collagenous colitis: adouble-blind placebo-controlled trial with histologic follow-up.Gastroenterology. 2002 Jan;122(1):20-5. PubMed PMID: 11781276. PubMed
  27. Bonderup OK, Hansen JB, Birket-Smith L, Vestergaard V, Teglbjaerg PS,Fallingborg J. Budesonide treatment of collagenous colitis: a randomised, double blind, placebo controlled trial with morphometric analysis. Gut. 2003Feb;52(2):248-51. PubMed PMID: 12524408 PubMed
  28. Miehlke S, Heymer P, Bethke B, Bästlein E, Meier E, Bartram HP, Wilhelms G,Lehn N, Dorta G, DeLarive J, Tromm A, Bayerdörffer E, Stolte M. Budesonidetreatment for collagenous colitis: a randomized, double-blind,placebo-controlled, multicenter trial. Gastroenterology. 2002 Oct;123(4):978-84. PubMed PMID: 12360457. PubMed
  29. Miehlke S, Madisch A, Karimi D, Wonschik S, Kuhlisch E, Beckmann R, Morgner A,Mueller R, Greinwald R, Seitz G, Baretton G, Stolte M. Budesonide is effective intreating lymphocytic colitis: a randomized double-blind placebo-controlled study.Gastroenterology. 2009 Jun;136(7):2092-100. doi: 10.1053/j.gastro.2009.02.078.Epub 2009 Mar 17. PubMed PMID: 19303012. PubMed
  30. Chande N, Al Yatama N, Bhanji T, Nguyen TM, McDonald JW, MacDonald JK.Interventions for treating lymphocytic colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jul 13;7:CD006096. doi: 10.1002/14651858.CD006096.pub4. Review. PubMed PMID:28702956. PubMed
  31. Kafil TS, Nguyen TM, Patton PH, MacDonald JK, Chande N, McDonald JW. Interventions for treating collagenous colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Nov 11;11:CD003575. Review. PubMed PMID: 29127772. PubMed
  32. Miehlke S, Madisch A, Voss C, et al. Long-term follow-up of collagenous colitis after induction of clinical remission with budesonide. Aliment Pharmacol Ther 2005; 22: 1115. PubMed
  33. Olesen M, Eriksson S, Bohr G, et al. Lymphocytic colitis: a retrospective clinical study of 199 Swedish patients. Gut 2004 Apr;54(4):536-41. www.ncbi.nlm.nih.gov
  34. Goldstein NS, Gyorfi T. Focal lymphocytic colitis and collagenous colitis: patterns of Crohn's colitis? Am J Surg Pathol 1999; 23: 1075-81. PubMed
  35. Pokorny CS, Kneale KL, Henderson CJA. Progression of collagenous colitis to ulcerative colitis. J Clin Gastroenterol 2001; 32: 435-38. PubMed
  36. Chan JL, Tersmette AC, Offerhaus JA, et al. Cancer risk in collagenous colitis. Inflam Bowel Dis 1999; 5: 40-43. PubMed