MEDIBAS
  2. Tematy kliniczne
  3. Ortopedia/Chirurgia urazowa
  4. Informacje dla pacjentów
  5. Złamania kości

Złamanie stopy, kość sześcienna/klinowata

Złamania kości sześciennej lub klinowatej są zwykle spowodowane uderzeniem w stopę ciężkim przedmiotem lub gwałtownym uderzeniem/kopnięciem w coś twardego.
Last published: 14.03.2024  |  Last revised: 05.06.2019  |  Last updated: 21.06.2019
:    : 
: 0
  • Os cuneiforme
  • Os cuboideum
  • Würfelbeinfraktur
  • Kahnbeinfraktur
  • Fußknochen
  • Fußfraktur

Stopa

Stopa składa się łącznie z 26 kości. W tylnej części stopy znajdują się kość piętowa i skokowa. Następnie znajduje się tam kość łódkowata, kość sześcienna i trzy kości w kształcie klina, tak zwane kości klinowate. Śródstopie składa się z pięciu kości śródstopia i przedniej części, złożonej z 14 paliczków. Kości długie, takie jak kości śródstopia i paliczki, mają tak zwany koniec proksymalny (skierowany w stronę podudzia/ciała) i tak zwany koniec dystalny (w kierunku od ciała). Środkowa część kości długiej (trzon) jest wąska i długa, a części zewnętrzne są pogrubione. Koniec proksymalny nazywany jest podstawą, a koniec dystalny — głową. W przypadku kości sześciennej i kości klinowatych nie ma jednak rozróżnienia między tymi częściami.

Około 10% wszystkich złamań dotyczy kości stopy. Kość sześcienna lub kości klinowe mogą ulec złamaniu w wyniku zazwyczaj gwałtownego urazu, np. w przypadku silnego kopnięcia w twardy przedmiot lub po upadku czegoś ciężkiego na stopę. 

Diagnostyka

Złamania stopy powodują ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości lub utratę funkcji. W badaniu często widoczne są krwawienia skórne, niekiedy także deformacje albo otwarte rany. Podczas badania lekarz stwierdza również tkliwość okolic uszkodzonych kości, niestabilność stawów i ewentualnie słyszalny chrzęst pomiędzy końcówkami złamanej kości. Lekarz sprawdza też zakres aktywnego (własnego) ruchu stopy, a także zakres ruchomości biernej oraz ocenia funkcje stawu. Ocenie podlega również krążenie krwi w stopie i unerwienie.

Potwierdzenie rozpoznania następuje na podstawie zdjęcia rentgenowskiego. Jednak złamania kości śródstopia i paliczków u dzieci są często trudne do wykrycia. W takich przypadkach należy dokonać porównania ze zdjęciami zdrowej stopy. Czasami uzasadnione jest wykonanie również innych badań obrazowych, takich jak scyntygrafia, TK, RM czy USG. Badanie TK jest niezbędne przede wszystkim wtedy, gdy doszło do poważnego wypadku, ponieważ jest to najlepszy sposób na wykrycie ewentualnych innych obrażeń.

Leczenie

Celem leczenia jest zapewnienie wygojenia złamania i przywrócenie funkcji czy też ruchomości stopy. Zakres urazu można ograniczyć za pomocą następujących środków pierwszej pomocy: chłodzenie, unieruchomienie, uniesienie stopy i środki przeciwbólowe.

Złamania kości sześciennej czy kości klinowatych dają często typowe objawy złamania, takie jak wylewy krwi do tkanek i bolesność uciskowa. Złamanie można stwierdzić na podstawie zdjęć rentgenowskich w projekcji przednio-tylnej i bocznej. Jednak szczególnie w przypadku bardziej rozległych obrażeń trzeba czasem wykonać badanie TK.

Leczenie złamań bez przemieszczenia lub tylko z niewielką deformacją polega na odciążeniu stopy przez okres 3–6 tygodni, a następnie mobilizowaniu jej bez wywoływania bólu. W przypadku poważniejszych deformacji lub jeśli konieczne jest nastawienie kości, wykonuje się operacje. W dłuższej perspektywie bardziej złożone złamania mogą skutkować przewlekłym bólem i ewentualnie wymagać chirurgicznego zespolenia stawu (artrodezy).

Inne złamania w obrębie stopy

Rokowanie

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych spowodowany silnym obrzękiem stopy jest uznawany za najpoważniejsze ostre powikłanie złamań w obrębie stopy. Nie jest to rzadkie w przypadku złamań kości śródstopia w wyniku uszkodzeń odłamkowych. Występuje silna opuchlizna (we wczesnym stadium) oraz uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów (w późniejszym stadium).

Jeśli stopa musi zostać unieruchomiona na jakiś czas, konieczne jest leczenie w celu zapobiegania skrzepom krwi (profilaktyka zakrzepicy), w przeciwnym razie istnieje zwiększone ryzyko zakrzepicy żylnej w podudziu.

Możliwe późne powikłania to zakażenie, oznaki zwyrodnienia, brak prawidłowego zrostu (staw rzekomy), niestabilność stopy i/lub trudności w chodzeniu.

Przy odpowiednim leczeniu i zadowalających wynikach w pierwszej fazie po urazie rokowanie jest dobre.

Dodatkowe informacje

Ilustracje

Kości stopy z boku
Kości stopy z boku

Autorzy

  • Susanne Meinrenken, dr n. med., Brema

Link lists

Authors

Previous authors

Updates

Gallery

Snomed

Click to edit

References

Based on professional document Złamanie w obrębie stopy. References are shown below.

  1. Silbergleit R. Foot fracture. Medscape, last updated Sep 23, 2018. emedicine.medscape.com
  2. Perry JJ, Stiell IG. Impact of clinical decision rules on clinical care of traumatic injuries to the foot and ankle, knee, cervical spine, and head. Injury. 2006 Dec. 37(12):1157-65. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. David S, Gray K, Russell JA, et al. Validation of the Ottawa Ankle Rules for Acute Foot and Ankle Injuries. J Sport Rehabil 2016; 25(1): 48-51. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Pires RES, Pereira AA, Abreu-e-Silva GM, et al. Ottawa Ankle Rules and Subjective Surgeon Perception to Evaluate Radiograph Necessity Following Foot and Ankle Sprain. Ann Med Health Sci Res 2014; 4(3): 432-5. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Wedmore IS, Charette J. Emergency department evaluation and treatment of ankle and foot injuries. Emerg Med Clin North Am 2000; 18: 85-113. PubMed
  6. Bica D, Sprouse RA, Armen J. Diagnosis and Management of Common Foot Fractures. Am Fam Physician 2016; 93(3): 183-91. www.aafp.org
  7. Schnaue-Constantouris EM, Birrer RB, Grisafi PJ, et al. Digital foot trauma: emergency diagnosis and treatment. J Emerg Med 2002; 22(2): 163-70. www.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Kataoka T, Kodera N, Takai S. The Ilizarov Mini-External Fixator for the Treatment of First Metatarsal Fracture: A Case Report. J Nippon Med Sch 2017; 84(3): 144-47. www.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Zenios M, Kim WY, Sampath J, et al. Functional treatment of acute metatarsal fractures: a prospective randomised comparison of management in a cast versus elasticated support bandage. Injury 2005. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Zwitser EW, Breederveld RS. Fractures of the fifth metatarsal; diagnosis and treatment. Injury. 2010 Jun. 41(6):555-62. www.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Lau S, Bozin M, Thillainadesan T. Lisfranc fracture dislocation: a review of a commonly missed injury of the midfoot. Emerg Med J 2017; 34(1): 52-56. www.ncbi.nlm.nih.gov
  12. Saab M. Lisfranc fracture--dislocation: an easily overlooked injury in the emergency department. Eur J Emerg Med. 2005 Jun. 12(3):143-6. www.ncbi.nlm.nih.gov
  13. Dale JD, Ha AS, Chew FS. Update on talar fracture patterns: a large level I trauma center study. AJR Am J Roentgenol. 2013 Nov. 201(5):1087-92. www.ncbi.nlm.nih.gov
  14. Rammelt S, Zwipp H. Talar neck and body fractures. Injury 2009; 40(2): 120-35. www.ncbi.nlm.nih.gov
  15. Prayson MJ, Chen JL, Hampers D, et al. Baseline compartment pressure measurements in isolated lower extremity fractures without clinical compartment syndrome. J Trauma 2006; 60(5): 1037-40. www.ncbi.nlm.nih.gov
  16. Fetzer GB, Wright RW. Metatarsal shaft fractures and fractures of the proximal fifth metatarsal. Clin Sports Med. 2006 Jan. 25(1):139-50, x. www.ncbi.nlm.nih.gov